(၄) ပဋိပကၡဟာ လူသားႏွင့္လူ့အဖြဲ့အစည္းအတြက္ သဘာ၀ႏွင့္ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ခ်က္လား?
အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱ - ဤလကၡဏာေရးသုံးခုဟာ ပဋိပကၡအေျခအေနကုိ အျပည့္အ၀ ရွင္းျပႏုိင္တဲ့ စည္းမ်ဥ္းမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာတြင္ အရာရာတုိင္းကုိ အထူးအားျဖင့္ ပဋိပကၡႏွင့္ပတ္သက္၍ ဤအရာသုံးခုက ထူးျခားသည့္ သြင္ျပင္လကၡဏာကုိ ေဖာ္ျပပါတယ္။
အခ်ဳိ့ႏုိင္ငံေရးပဋိပကၡ အယူအဆသမားမ်ားဟာ “ ပဋိပကၡဟာ အနိစၥဆီသုိ့ ဦးတည္တယ္” ဆုိတာကုိ အခုိင္အမာ ေျပာၾကပါတယ္။ လကၡဏာေရးသေဘာတရားအရ နိစၥသည္လည္း ပဋိပကၡသု့ိ ဦးတည္ပါတယ္။ လူသားႏွင့္လူ့အဖြဲ့အစည္းမ်ားရဲ့ အေတြးအေခၚမ်ား၊ အျပဳအမူမ်ားဟာ စဥ္ဆက္မျပတ္ေျပာင္းလဲေနျပီး ၾကံ့ၾကံ့ခံဖုိ့ အားတင္းထားဖုိ့ မတတ္ႏိုင္ၾကပါဘူး။ သက္ေရာက္မႈအျဖစ္ ၄င္းတုိ့ကုိ တားဆီးထားလုိသည့္ ဆႏၵရွိလ်င္ေတာင္မွ ထုိအရာမ်ားက တားဆီးမည္မဟုတ္ပါ။ ဒ့ါေၾကာင့္ အက်ဳိးတရား၊ အေျခအေနႏွင့္ပတ္သက္၍ ေမ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားကုိ ေတြ့ဆုံခြင့္မရသည္ႏွင့္တျပဳိက္နက္ ပဋိပကၡဟာ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။
အမွန္စင္စစ္ တစ္စုံတစ္ေယာက္ဟာ လကၡဏာေရးသေဘာတရားႏွင့္ပတ္သက္၍ ဥပေဒသမ်ားကုိ နားလည္လာတဲ့အခါ “ပဋိပကၡဟာ လူသားႏွင့္လူ့အဖြဲ့အစည္းမ်ားအတြက္ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္တယ္၊ သဘာ၀က်တယ္” ဆုိတာ ဟုတ္ မဟုတ္ ရွင္းျပရန္ အလြန္လြယ္ကူပါတယ္။ သည္ေမးခြန္းကုိ ေျဖၾကားျခင္းမတုိင္မီ ဤအေျခအေနတြင္ လူသားသတၱ၀ါမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ပထမဆုံး ရွင္းျပသင့္ပါတယ္။ သူတုိ့ဟာ ပုထုဇဥ္ ဒါမွမဟုတ္ ရဟႏၱာလား ဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
သုိ့ေစကာမူ လကၡဏာေရးအယူအဆကုိ အသုံးျပဳလ်က္ လူသားသတၱ၀ါကုိ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၾကည့္တဲ့အခါ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟပါ၀င္တဲ့ ျပင္းျပသည့္အရာမ်ားက သူတုိ့ကုိ ၀ါးမ်ဳိေလာင္ျမဳိက္ေနတဲ့ မည္သည့္အခ်ိန္ ျဖစ္ျဖစ္ ေတြးေခၚျခင္း၊ ေျပာဆုိျခင္းမ်ားအပါအ၀င္ သူတုိ့ရဲ့အျပဳအမူအရာအားလုံးဟာ ေကာင္းမႈ မေကာင္းမႈ အေပၚမွာ မွီတည္ေနပါလိမ့္မယ္။ သည္အေျခအေနတြင္ ပဋိပကၡဟာ ပုထုဇဥ္လူသားမ်ားအၾကား ျဖစ္ေပၚလိမ့္မည္ျဖစ္ေသာ ပုံမွန္အရာ၀တၳဳတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ တိပိဋကအလုိအရ ပဋိပကၡမ်ားဟာ ေကာသမၺီတြင္ ၀ိနယဓရႏွင့္ဓမၼဓရရဟန္းေတာ္မ်ားအၾကား ျဖစ္ေပၚေသာ ပဋိပကၡ၊ ေရာဟိနီျမစ္ေရႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ေဆြမ်ဳိးျဖစ္ေသာ သက်ႏွင့္သာကီမ်ဳိးမ်ားအၾကား ျဖစ္ေပၚေသာ ပဋိပကၡတုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။
သည္ဥပမာအားလုံးက ပဋိပကၡကုိ ေရွာင္ရွားရန္ ခက္ခဲတယ္ဆိုတာကုိ ညႊန္ျပေနပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ လူအမ်ားဟာ အျခားသူမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ရပါတယ္။ အလုပ္အကုိင္၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ မိသားစုအေရးတုိ့ႏွင့္ စပ္ဆက္လ်က္ရွိပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ “ လူသားႏွင့္လူ့အဖြဲ့အစည္းမ်ားဟာ ကမၻာတြင္ အတူတကြ ေနထုိင္ၾကဖုိ့၊ သူတုိ့ရဲ့ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ လုိအပ္ခ်က္မ်ားကုိ ေက်နပ္ၾကဖုိ့၊ အတူတကြ အလုပ္လုပ္ၾကဖုိ့ လုိအပ္တယ္” ဆုိတာကုိ ပဋိပကၡက ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။
သုိ့ျဖစ္၍ ျမတ္ဗုဒၶ၏ေဒသနာေတာ္အလုိအရ ပဋိပကၡဟာ သဘာ၀ျဖစ္ရုိးျဖစ္စဥ္ျဖစ္ျပီး လူသားဘ၀၏မရွိမျဖစ္ အခန္းက႑ဟု ဆုိေစဦး ထုိအရာမ်ားဟာ လုံးလုံးလ်ားလ်ား ေကာင္းသည္လည္းမဟုတ္၊ အလုံးစုံ ဆုိးသည္လည္းမဟုတ္ပါ။ တခ်ိန္တည္းမွာဘဲ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ႏုိင္ေခ်နည္းလမ္းမ်ားတြင္ ပဋိပကၡႏွင့္ ဘယ္လုိ ေနထုိင္ၾကမလဲဆုိတာကုိ ကိုယ့္ကုိယ္ကုိ ေမးျမန္းၾကရပါမယ္။ ဒါ့အျပင္ လူသားနွင့္လူ့အဖြဲ့အစည္းမ်ားက ပဋိပကၡတြင္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ ေတြ့ၾကဳံရသည့္အေၾကာင္းကုိ ဆင္ျခင္သုံးသပ္ရန္ အခ်ိန္ယူသင့္ပါတယ္။
(၅) ရဟႏၱာမ်ား သေဘာထားကြဲလြဲသလား?
ဗုဒၶဘာသာအလုိအရ အသိညဏ္ထူးကုိ သိျပီးေသာ ရျပီးေသာ ပုဂၢဳိလ္ကုိ ရဟႏၱာလုိ့ ေခၚပါတယ္။ ဒီအဓိပၸါယ္ျဖင့္ သူတုိ့စိတ္၏အတြင္းဒိ႒ျဖစ္ရပ္ကုိ ရည္ညြန္းပါတယ္။ အမွန္စင္စစ္ ရဟႏၱာမွာ ပဋိပကၡရွိတယ္ ဆုိတာကုိ ေျပာဆုိဖုိ့ မထုိက္တန္ပါဘူး။ အေၾကာင္းကေတာ့ သူတုိ့ဟာ ျပည့္ျပည့္၀၀ အသိညဏ္ထူးကုိ ရရွိျပီးလုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။
“အုိ အဂၢိေ၀ႆန! အသိညဏ္ထူးကုိ ရရွိျပီးေသာ ရဟန္းဟာ ကမၻာေလာက၏အျမင္မ်ားတြင္ အျခားေသာသူမ်ားႏွင့္ ျငင္းခုံျခင္း၊ ခုိက္ရန္ျဖစ္ျခင္း မရွိေတာ့ပါ။ ပညာႏွင့္ျပည့္စုံေသာ မုနိဟာ……၊ ညဏ္အလင္းရျပီးေသာ သူဟာ …….ခုိက္ရန္ျဖစ္ျခင္း မရွိေတာ့ပါ”ဆုိတာကုိ ျမတ္ဗုဒၶက မိန့္ပါတယ္။
အျခားတစ္ဖက္တြင္ ရဟႏၱာမ်ားဟာ ပဋိပကၡရွိခဲ့ေသာ္ သံဃာမ်ားအတြင္း လုပ္ကုိင္ျပီး၊ စီမံျပီးျဖစ္တယ္ဆုိတာ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ အမွန္တရားကုိ အၾကြင္းမဲ့သိျမင္ျပီးတဲ့ ရဟႏၱာမ်ားဟာ သမရုိးက်ျဖစ္တဲ့ အမွန္တရားအားလုံးကုိ နားလည္ႏုိင္တာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ တရားထူးကုိ ေရာက္ျခင္းမတုိင္မီ သူတုိ့ဟာ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ဗဟုသုတ ဒါမွမဟုတ္ အေတြးအေခၚမ်ား မရွိခဲ့ပါဘူး။
မိလိႏၵာပဥွာအလုိအရ အရွင္နာဂေသနက ေျပာဆုိထားတာ ရွိပါတယ္။ “ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ရဟႏၱာမ်ားအားလုံး၏သဘာ၀အရ အားလုံးေသာအရာမ်ားကုိ သိရွိတယ္ဆုိတာ မဟုတ္ပါ။ အခ်ဳိ့က လူမ်ား၏ အမည္နာမမ်ား၊ ဇာတိမ်ဳိးရုိးမ်ားကဲ့သုိ့ေသာ အခ်ဳိ့အရာမ်ားကုိ မသိပါ။ အခ်ဳိ့က ၀ိမုတၱိကုိသာလ်င္ သိပါတယ္။ အခ်ဳိ့က အဘိညာဥ္ကုိသာလ်င္ သိပါတယ္။ သဗၺညဳတညဏ္ရွင္သည္သာ အရာအားလုံးကုိ သိပါတယ္”။ သည္အေျခအေနတြင္ ရဟႏၱာမ်ားဟာ အခ်ဳ့ိအရာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ဗဟုသုတဆုိင္ရာ နယ္နိမိတ္အကန့္အသတ္မရွိပါ။ သုိ့ျဖစ္၍ သူတုိ့ဟာ ျခားနားတဲ့အျမင္မ်ားရွိႏုိင္ျပီး အျခားအရာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ နားလည္ျခင္းမ်ား ရွိႏုိင္တယ္ဆုိတာ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိေသာ အဓိပၸါယ္ေကာက္ယူခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမတ္ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္စံလြန္ေတာ္မူအျပီးသုံးလအၾကာ ပိဋကမ်ားကုိ စိစစ္တည္းျဖတ္ျခင္း၏ရည္ရြယ္ခ်က္အတြက္ ဗုဒၶ၀ါဒီမ်ားကက်င္းပတဲ့ ပထမသဂၤါယနာမွာ ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကားခဲ့တဲ့ ေသးငယ္ေသာသိကၡာပုဒ္ ၀ိနည္းဥပေဒမ်ားကုိ ေဆြးေႏြးရန္ ရဟႏၱာငါးရာဟာ ေတြ့ဆုံခဲ့ပါတယ္။ ဒီေမးခြန္းကုိ ေျဖရွင္းဖုိ့ အခ်ိန္မ်ားစြာ အသုံးျပဳျပီးေသာ္လည္း ေနာက္ဆုံး သူတုိ့ဟာ အေျဖကုိ မရွာေဖြႏုိင္ခဲ့ပါဘူး။ သူတုိ့မွာ အေျဖမ်ားစြာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အုပ္စုအသီးသီးအၾကား အေျဖအသီးသီးဟာ ျခားနားေနပါတယ္။ သုိ့ျဖစ္၍ ဤအရာမ်ားက ရဟႏၱာမ်ားဟာ ပဋိပကၡမ်ား ရွိႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိ သက္ေသျပႏုိင္တဲ့ အေကာင္းဆုံး ဥပမာတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။