(၄) ပဋိပကၡသည္ ပထမသဂၤါယနာတင္ျခင္းဆီသုိ့ ဦးတည္သည္။
ပဋိပကၡဟာ ျမတ္ဗုဒၶက်မ္းစာမ်ားအတြက္ ပထမသဂၤါယနာတင္ျခင္းဆီသုိ့ ဦးတည္ပါတယ္။ ျပီးေနာက္ သဂၤါယနာတင္ျခင္းဆီသုိ့ လြႊမ္းမုိးမႈတစ္ခု ရွိပါတယ္။ သည္ျပႆနာကုိ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရာတြင္ ေအာက္ပါ ေမးခြန္းမ်ားကုိ ေျဖၾကားရန္ အေရ႔းၾကီးပါတယ္။
(က) ျမတ္ဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံျပီးေနာက္ သုံးလအၾကာ ျမတ္ဗုဒၶ၏ေဒသနာေတာ္မ်ား ျပဌာန္းရန္အလုိ့ငွါ ရဟန္းေတာ္မ်ား ဘာ့ေၾကာင့္ အစည္းအေ၀းရွိခဲ့ပါသလဲ။
(ခ) “သင္ မငိုသင့္ဘူး၊ ျမတ္ဗုဒၶ ပရိနိဗၺာန္စံျခင္းဟာ ေကာင္းတယ္။ အေၾကာင္းက တစ္စုံတစ္ခုေသာ အရာ၀တၳဳဟာ မွားယြင္းတယ္။ တစ္စုံတစ္ခုေသာအရာ၀တၳဳဟာ မွန္ကန္တယ္။ တစ္စုံတစ္ခုေသာ အရာ၀တၳဳကုိ ျပဳလုပ္သင့္တယ္။ တစ္စုံတစ္ခုေသာအရာ၀တၳဳကုိ မျပဳလုပ္သင့္ဘူး” ဟု ျမတ္ဗုဒၶကုိ ေ၀ဖန္လ်က္ အရွင္သုဘဒၵက ရဟန္းမ်ားသုိ့ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။ အရွင္သုဘဒၵရဲ့ဒီစကားကို အရွင္မဟာကႆပေထရ္က ၾကားခဲ့ရပါတယ္။
ဒီအခါ “ မမွန္ကန္ေသာ အရာ၀တၳဳမ်ား ပ်ံ့ႏွံ့မႈမွ တားျမစ္ရန္၊ မွန္ကန္ေသာအရာ၀တၳဳမ်ား ဆုတ္ယုတ္သြားျခင္းမွ တားျမစ္ရန္ ၀ိနည္းကုိ ျပင္ဆင္တည္းျဖတ္သင့္တယ္” လုိ့ သူ့ကုိ စိုးရိမ္ပူပန္မ်ား ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ အရွင္မဟာကႆပေထရ္ ေျပာသည္မွာ “ အ၀ိနယက ပ်ံ့ႏွံလိမ့္မယ္။ ၀ိနယက ေပ်ာက္ကြယ္လိမ့္မယ္။ အဓမၼ၀ါဒီက အာဏာပါ၀ါကုိ ရရွိလိမ့္မယ္။ ဓမၼ၀ါဒီက ၾသဇာပါ၀ါ ဆုံးရႈံးလိမ့္မယ္။ အ၀ိနယက တုိးပြါးလာလိမ့္မယ္။ ၀ိနယက ဆုတ္ယုတ္သြားလိမ့္မယ္” ဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေၾကာင္းအက်ဳိးအရ အရွင္မဟာကႆပေထရ္ဟာ အရွင္သုဘဒၵရဲ့စကားလုံးမ်ားကုိ တဖန္ မွီျငမ္းကုိးကားခဲ့ပါတယ္။ သံဃာဟာ ရာဇၿဂဳိလ္ျမဳိ့အနီး၊ ေ၀ဘာရေတာင္၊ သတၱပဏိလုိဏ္ဂူမွာ ျမတ္ဗုဒၶ၏ေဒသနာေတာ္မ်ားကုိ တည္းျဖတ္သုတ္သင္ရန္ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ျမတ္ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူျပီးေနာက္ သုံးလအၾကာ ပထမဆုံးသဂၤါယနာကုိ ျပဳလုပ္ျခင္းအေၾကာင္းအတြက္ တကယ့္ျဖစ္ႏုိင္ေျခရွိတဲ့ ေျဖရွင္းခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီကိစၥမွာ ပထမဆုံးသဂၤါယနာအတြက္ ပဋိပကၡဟာ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ခဲ့ျပီး အေရးပါတယ္ဆုိတာကုိ ေထာက္ခံရန္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် ရွိပါတယ္။ သံဃာ့အုပ္စုတြင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡရဲ့အေၾကာင္းကုိ စုံစမ္းစစ္ေဆး မၾကည့္လ်င္ အရွင္မဟာကႆပေထရ္အတြက္ ပထမဆုံးသဂၤါယနာကုိ စတင္ဖုိ့ဆုိတာ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်မရွိပါ။
(၅) ပဋိပကၡသည္ စီးပြါးေရးတုိးတက္မႈဆီသုိ့ ဦးတည္သည္။
ကူဋဒႏၱသုတ္အလုိအရ ဘုရင္မဟာ၀ိဇိတဟာ ဥစၥာရတနာမ်ားစြာ ပုိင္ဆုိင္ျပီး သူအသက္ရွိေနသမွ်ကာလပတ္လုံး အဲဒီအရာေတြကုိ ထိန္းသိမ္းထားခ်င္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူ့အလုိအရ သူ့ကုိ အရာရာကုိ ေပးႏုိင္သူမ်ားအျဖစ္ ယုံၾကည္ထားတဲ့တမန္မ်ား ေက်နပ္ေစဖုိ့ သူဟာ ယဇ္ပူေဇာ္မႈကုိ ျပဳလုပ္ခ်င္ပါတယ္။
ဒီကိစၥမွာ ျဗဟၼဏျဖစ္တဲ့ ဘုရင္ရဲ့ပုဏားက ဒီလုိ အၾကံျပဳထားပါတယ္။ “သူတုိ့ရဲ့လုိအပ္ခ်က္မ်ားကုိ နားမလည္ခဲ့လ်င္ေတာင္ ဘုရင္ရဲ့ႏွလုံးသားဟာ သူ့တုိင္းသူျပည္သားမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။” ဒါ့ေၾကာင့္ သူတုိ့အထဲမွ အခ်ဳိ့က သူ့ကို သေဘာမတူေၾကာင္းဆန့္က်င္ကန့္ကြက္လိမ့္မယ္။ သူ့ပုိင္ဆုိင္မႈမ်ားကုိ ဖ်က္ဆီးလိမ့္မယ္-ဆုိတာ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် ရွိပါတယ္။
ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘုရင္ရဲ့အၾကံေပးပုဂၢဳိလ္က “ငါတုိ့တုိင္းျပည္မွာ ငါတုိ့ကုိ ႏွိပ္စက္ျငွင္းပန္းတဲ့ ရန္သူမ်ားနဲ့ တုိ့အိမ္ တုိ့ရြာ တုိ့ျမဳိ့မွာ ခုိးသူမ်ား ရွိပါတယ္။ သင္ဟာ ဘုရင္တစ္ဦးအေနနဲ့ တေလးတစားျပဳမူ ေဆာင္ရြက္လ်င္ ဤအရာဟာ မွန္ကန္တဲ့အရာကုိ ျပဳလုပ္တာမည္ပါတယ္” ဆုိတာကုိ ေျပာပါတယ္။ ဒီအျပင္ ဘုရင္ရဲ့အၾကံေပးက ဘ၀င္က်ေလာက္ေအာင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ “သတ္ျခင္း၊ အက်ဥ္းခ်ျခင္း၊ ဒဏ္တပ္ျခင္း၊ အျပစ္ေပးျခင္း၊ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးျခင္းျဖင့္ ခုိးသူကဲ့ဲ့သုိ့ေသာ ရန္သူမ်ားကုိ ႏွိမ္ႏွင္းျခင္းဟာ ခုိးသူမ်ားကုိ အမွန္တကယ္ အျမစ္ျပတ္ ပယ္သတ္ျခင္းမဟုတ္။ အေၾကာင္းက အဖမ္းမခံရတဲ့ ၾကြင္းက်န္တဲ့ ခုိးသူမ်ားဟာ ဆက္လက္ ျပဳမူပါလိမ့္မယ္။”
အျခားနည္းလမ္းျဖင့္ ဘုရင္ရဲ့အၾကံေပးက စီမံခန့္ခြဲေရးဆုိင္ရာနည္းပညာႏွင့္ စီးပြါးဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈမ်ားရဲ့ ျဖစ္စဥ္မ်ားကုိ အၾကံျပဳပါတယ္။
(က) ၾကဳိးစားအားထုတ္သူမ်ားအတြက္ စုိက္ပ်ဳိးေမြးျမဴရန္ မ်ဳိးရိကၡာမ်ား၊ က်ြဲႏြားမ်ားကုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ ရပ္တည္ႏုိင္သည့္အထိ သူတုိ့ကုိ ေထာက္ပ့ံေပးျခင္း၊ ဤသုိ့ျဖင့္ ဆင္းရဲသည့္ လူတန္းစားအတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္က စီးပြါးေရးကုိ တည္ေဆာက္သင့္ေၾကာင္း။
(ခ) လယ္သမားမ်ားထံမွ ထုတ္ကုန္မ်ား၊ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကုိ ၀ယ္ယူခြင့္ျပဳရန္ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေငြေၾကးပုိင္းဆုိင္ရာ ကူညီေထာက္ပ့့ံေပးျခင္းျဖင့္ အလယ္တန္းလႊား အထက္တန္းလႊားမ်ားအတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္က စီးပြါးေရးကုိ တည္ေဆာက္သင့္ေၾကာင္း။ ဒါဟာ ထုတ္ကုန္မ်ားႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားကုိ အလွည့္က် ျပဳလုပ္ေပးျခင္းအတြက္ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းတစ္ခုဟု ဆုိထားပါတယ္။
(ဂ) လူအမ်ားကုိ လုပ္ေက်ြးရန္၊ တုိင္းျပည္ကုိ ဆက္လက္တုိးတက္ရန္ စားေသာက္စရာမ်ားကုိ ကမ္းလွမ္းျခင္း၊ လုပ္ခေၾကးေငြမ်ားကုိ တုိးျမွင့္ေပးျခင္းျဖင့္ တုိင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့သူဟာ မင္းမႈထမ္းမ်ားကုိ ဆြဲေဆာင္သင့္ေၾကာင္း။
ဒီျပႆနာကုိ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရာတြင္ တုိင္းျပည္တုိးတက္ရန္ မူ၀ါဒႏွစ္ခုႏွင့္ ေရွ့ဆက္လက္ျခင္းရဲ့ အေရးပါမႈကုိ ေတြ့ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘုရင္ရဲ့အၾကံေပးက ဤသုိ့ သုံးသပ္ထားပါတယ္။ “ နုိင္ငံသားမ်ား ၾကဳိးစားအားထုတ္ျပီး သူတုိ့ရဲ့အလုပ္အေပၚမွာ စိတ္ကုိႏွစ္ျမွဳပ္ထားတဲ့ ဘယ္အခ်ိန္မဆုိ ကန့္သတ္ေဘာင္ခတ္မထားပါနဲ့။ အျခားသူမ်ားရဲ့ အခြင့္အေရးမ်ားကုိ စီးပုိးျပီးအခြင့္အေရးမယူပါနဲ့။ ဒါဆုိယင္ သူတုိ့ရဲ့တုိင္းျပည္အတြင္းရွိ လူအမ်ားဟာ အေႏွာင့္အယွက္ကင္းစြာ ေနထုိင္ႏုိင္စြမ္း ရွိၾကလိမ့္မယ္။ လူအမ်ားဟာ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့ၾကလိမ့္မယ္။ မိသားစုမ်ားဟာ ေက်နပ္အားရမႈမ်ား ရရွိၾကလိမ့္မယ္” ။
(၈) နိဂုံး
အက်ဥ္းခ်ဳပ္လ်င္ ဗုဒၶ၀ါဒီမ်ားအျမင္မွ ပဋိပကၡဟာ ဤကမၻာတြင္ သဘာ၀ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ လူသားသတၱ၀ါရဲ့ ဆင္းရဲဒုကၡႏွင့္ လူ့အဖြဲ့အစည္းမ်ားရဲ့ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားဟာ တစ္လမ္းတည္း ျဖစ္ေနလုိ့ပါ။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ဗုဒၶဘာသာမွာ ပဋိပကၡမရွိတဲ့ တစ္ခုတည္းျဖစ္တဲ့ သီးသန့္ျဖစ္တဲ့ အရာရွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ေနာက္ဆုံးပန္းတုိင္ နိဗၺာန္ပါပဲ။
ေနာက္ထပ္ အထက္ပါေဆြးေႏြးခ်က္မွ ဓမၼဒိဌာန္က်က်ေျပာဆုိရလ်င္ ပဋိပကၡဟာ လူသားသတၱ၀ါရဲ့ အတြင္းပုိင္းဆုိင္ရာ တန္ဖုိ့းရဲ့တုိးတက္မႈဆီသုိ့ ဦးတည္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ပုဂၢလိကဆန္ဆန္ေျပာရလွ်င္ ပဋိပကၡဟာ ၀ိနည္းကုိ တည္ေထာင္ျခင္း၊ ပထမသဂၤါယနာတင္ျခင္းဆီသုိ့ ဦးတည္ျပီး စီးပြါးေရးတုိးတက္မႈဆီသုိ့လည္း ဦးတည္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာမွာ ပဋိပကၡဟာ အေကာင္း , အဆုိး အရာ၀တၳဳ ျဖစ္ပါတယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ ပဋိပကၡကုိ အက်ြႏု္ပ္တုိ့ ဘယ္လုိရႈ့ျမင္ၾကည့္မွာလဲ? အက်ြႏုပ္တုိ့ဟာ ျခားနားထားတဲ့ မူမတူေသာ္လည္း ျငိမ္းခ်မ္းစြာယွဥ္တြဲေနထုိင္ႏုိင္သည္ဟု ခံယူထားတဲ့ လူ့အဖြဲ့အစည္းအတြင္း တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အျပန္အလွန္ ျငိမ္းခ်မ္းေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေနထုိင္ႏုိင္စြမ္း ရွိလာပါလိမ့္မယ္။