“မိမိကုိယ္တုိင္ ၾကံဆေတြးေတာ၍ ယူျခင္းမ်ွျဖင့္လည္း ဟုတ္ျပီမွန္ျပီဟု ခ်က္ခ်င္းအတည္မယူပါႏွင့္ဦး” ဒါေလးကေတာ့ ကာလာမသုတ္ေတာ္လာ “မာတကၠေဟတု”ဆုိတဲ့ စကားလုံးေလးရဲ့ အဓိပၸါယ္ ဘာသာျပန္ဆုိ ခ်က္ေလးပါ။
အေတြးအေခၚဆရာမ်ားစြာကေတာ့ အေတြးအမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ ဒီလုိ ေျပာၾကပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ျဖန္ ့ေတြး၊ ျဖည့္ေတြး၊ ေဖ်ာက္ေတြး၊ ဖဲ့ေတြး၊ ဖိေတြး၊ ေဖာ့ေတြး၊ ေဖာက္ေတြး စသျဖင့္ပါ။ အခ်ဳိ့အရာေတြက စုစည္းျပီး ေတြးရတာမဟုတ္ပဲ ျဖန့္ျပီး ေတြးရတာမ်ဳိး၊ အခ်ဳိ ့အေတြးၾကေတာ့ လုိအပ္ခ်က္ေတြရွိလုိ့ ျဖည့္ေတြးရတာမ်ဳိး၊ အခ်ဳိ့ေသာအေတြးက အေတြးေဟာင္းေတြးကုိ ေဖ်ာက္ျပီး ေတြးရတာမ်ဳိး၊ အခ်ဳိ့အေတြးၾကေတာ့ တစ္စခ်င္းစီ တစ္ခုခ်င္းစီ ဖဲ့ျပီး ေတြးရတာမ်ဳိး၊ အခ်ဳိ့အေတြးမ်ားက ေပါ့ေပါ့ေလးေတြးလုိ့မရဘဲ ဖိျပီး ၾကဳိးစားျပီး ေတြးရတာမ်ဳိး၊ အခ်ဳိ့အေတြးၾကေတာ့ အဲသလုိမဟုတ္ဘဲ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး ေဖာ့ေဖာ့ေလး ေတြးရတာမ်ဳိး၊ အခ်ဳိ့ကေတာ့ သမရုိးက် နည္းနဲ့မရဘဲ ေဖာက္ထြင္းျပီး ေတြးရတာမ်ဳိးေတြပါ။ ဒါေတြကလည္း တကယ္ေတာ့ ျဖစ္ႏုိင္သမွ် နာမည္ေတြ တပ္ျပီး ေတြးနည္းေတြကုိ ေဖာ္ျပတာ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ကာလာမသုတ္ေတာ္မွာလာတဲ့ ကုိယ္တုိင္ၾကံဆေတြးေတာျခင္းကုိ ဘာ့ေၾကာင့္ ခ်က္ခ်င္း အတည္ျပဳ လက္ခံတာမ်ဳိးကုိ မလုပ္ဖုိ့ ျမတ္ဗုဒၶက မိန္းၾကားထားသလဲ ဆုိတာေလးပါ။
လူတုိင္းဟာ ၾကံဆေနတဲ့သတၱ၀ါမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္ျပည့္ တစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခုေတာ့ ၾကံဆေနတာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္လဲ “ငွက္မွန္ယင္ ပ်ံရင္းနဲ့ ေသမယ္။ လူမွန္ယင္ ၾကံရင္းနဲ့ ေသမယ္” ဆိုတဲ့ စကားေလးဟာ ေပၚေပါက္လာတာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ပါဠိစာေပမ်ားမွာေတာ့ ၾကံဆျခင္း ဒါမွမဟုတ္ ၾကံစည္ျခင္းနဲ့စပ္ဆက္လုိ့ ေ၀ါဟာရေလးေတြ အမ်ားသားပါ။ အဲဒါေတြကေတာ့ တကၠ၊ ၀ိတကၠ၊ သကၤပၸ၊ အပၸနာ၊ ဦးဟာ-တုိ့အျပင္ စိႏ ၱနဲ ့စိႏ ၱန -ဆုိတဲ့ ပုဒ္ကေလးေတြပါပဲ။ ဒီလုိပုဒ္ကေလးေတြ ကြဲျပားေနတာကပဲ သူ ့ရဲ့ အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္မႈေလးေတြဟာ အနည္း အမ်ား၊ အားၾကီးမႈ အားေသးမႈ ကြဲျပားေနတာလုိ့လဲ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ၾကံစည္တယ္ဆုိတာ တကယ္ေတာ့ စိတ္က အာရုံကုိ ဒါမွမဟုတ္ အာရုံက စိတ္ကုိ ဆြဲယူသြားတာ ဆြဲငင္သြားတာ ဆြဲေဆာင္သြားတယ္ဆုိတဲ့ သေဘာပါ။ ဒါက တကၠ-ၾကံစည္ျခင္းဆုိတဲ့စကားလုံးရဲ့ သက္ဆုိင္ရာေလးေတြပါ။
တကၠ-ၾကံစည္ျခင္းကေနမွ ေနာက္ထပ္ အသြင္ေျပာင္းသြားႏုိင္တာက တကၠီ-ဆုိတာေလးပါ။ ပါဠိစာေပမ်ားမွာ ေတာ့ တကၠယတီတိ တကၠီ၊ တေကၠာ ၀ါ အႆ အတၳီတိ တကၠီ-စသျဖင့္ပါ။ ဆုိလုိတာကေတာ့ တကၠီဆုိတာဟာ ၾကံဆျခင္းဆုိတဲ့ စကားလုံးသက္သက္မဟုတ္ေတာ့ဘဲ အဲဒါကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့ ပုဂၢဳိလ္တစ္ဦးဦး ျဖစ္တဲ့ ၾကံဆျခင္းရွိသူ ၾကံဆေနတဲ့သူ ၾကံစည္ေနသူလုိ့ ေျပာခ်င္တာပါ။
အေတြးအေခၚဆရာမ်ားက ျဖည့္ေတြး ေဖာက္ေတြး စသျဖင့္ ေတြးေခၚနည္းမ်ားကုိ ေဖာ္ထုတ္ထားၾကသလုိ့ အ႒ကထာဆရာေတာ္မ်ားကလည္း လူသားမ်ား ေတြးေခၚတတ္တဲ့အရာ ေလးမ်ဳိးကုိ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲဒီမွာ (၁)တစ္ကေတာ့ အႏုႆုတိကတကၠီပါ။ ဒါက တစ္ဆင့္ၾကားစကားေတြကုိ အေျခခံျပီးေတာ့ တစ္နည္းအားျဖင့္ ကုိယ္တုိင္လက္ေတြ ့မဟုတ္တဲ့စကားေတြေပၚမွာ ေကာက္ခ်က္ခ်ျပီးေတာ့ ၾကံစည္စဥ္းစားေနသူမ်ဳိးပါ။ (၂) ႏွစ္မွာက ဇာတိႆရတကၠီပါ။ ဒါကေတာ့ ျဖစ္ခဲ့ျပီးတဲ့ ဟုိဘက္ဘ၀ ဒါမွမဟုတ္ ဘ၀ေဟာင္းကို ေအာက္ေမ့ ႏုိင္လုိ့ အဲဒါေတြကုိ အေျခခံျပီး ေတြးေခၚၾကံစည္ေနသူမ်ဳိးပါ။ (၃)သုံးၾကေတာ့ လာဘီတကၠီပါ။ သူကေတာ့ ဒီပစၥဳပၸန္ဘ၀မွာ အဆင္ေျပတဲ့ဘ၀တစ္ခု ျပည့္စုံခ်မ္းသာတဲ့ ဘ၀ကုိရရွိတဲ့အခါ အတိတ္ဘ၀တုန္းကလည္း ဒီလုိပဲ ခ်မ္းသာခဲ့တာ ေနမွာပဲ။ အနာဂါတ္မွာလဲ ခ်မ္းသာသူ ျဖစ္လိမ့္မယ္ ျဖစ္မွာပဲဆုိျပီး ပစၥဳပၸန္ရဲ့ ကာမဂုဏ္ခ်မ္း သာအေပၚမွာ အေျခခံျပီး ရရွိလာတဲ့ဘ၀အေပၚမွာ ၾကံဆေတြးေခၚေနသူမ်ဳိးပါ။ (၄)ေလးကေတာ့ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ သုံးမ်ဳိးလုိမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ၾကံဆရုံ ၾကံစည္ရုံ သက္သက္ကေလး မ်ွသာရွိတဲ့ ပုဂၢဳိလ္မ်ဳိးပါ။ သုဒၶတကၠီလုိ့ ဆုိပါတယ္။
ဒီေလးခ်က္ထဲမွာ ဇာတိႆရတကၠီပုဂၢဳိလ္ကလြဲယင္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လူအမ်ားဟာ က်န္တဲ့အခ်က္သုံးခ်က္နဲ့ ေတြးေခၚေနသူမ်ားျဖစ္တယ္လုိ့ တစ္နည္းမဟုတ္ တစ္နည္းနည္းနဲ့ သတ္မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘာသာအယူ၀ါဒ တစ္ခုခုကုိ လက္ခံယုံၾကည္ၾကတာဟာလည္း မ်ားေသာအားျဖင့္ ဒီအခ်က္ေလးခ်က္ေပၚမွာပဲ အေျခခံေနတာပါ။ ဒါကေတာ့ မွန္ျခင္း မွားျခင္းဆုိတဲ့ အေျဖထက္ လူတုိ့သဘာ၀ ေတြးေခၚတတ္တဲ့ ၾကံစည္တတ္တဲ့သူေတြရဲ့ ေတြးေခၚနည္းေတြကုိ အ႒ကထာဆရာက ေဖာ္ျပထားတာပါ။
ျမတ္ဗုဒၶကေတာ့ လူသားရဲ့စရုိက္လကၡဏာ လူ့သားသဘာ၀ကုိ သိနားလည္ထားတဲ့ မဟာကရုဏာရွင္ျဖစ္တဲ့ အေလ်ာက္ ေတြးေခၚၾကံဆျခင္းနဲ့ပတ္သက္လုိ့ အႏၱရာယ္ ရွိ-မရွိ၊ အဆုိး-အေကာင္း စသျဖင့္ အက်ဳိး-အျပစ္ ေတြကုိ ေဖာ္ထုတ္မိန့္ၾကားထားခဲ့ပါတယ္။ ဒါသည္ပင္ ေတြးေခၚတတ္ဖုိ့ တနည္းအားျဖင့္ ေဆာင္နည္း ေရွာင္နည္းမ်ားလုိ့ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။
ညဏ္မမီႏုိင္တဲ့အတြက္ အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ လူသားမ်ားဟာ ရူးသြပ္သြားႏုိင္သလုိ ဆင္းရဲပင္ပန္းမႈေတြ ျဖစ္ႏုိင္လုိ့ မၾကံစည္ရမယ့္အရာေလးမ်ဳိးကုိ ဗုဒၶကမိန့္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေလးေတြကေတာ့ (၁) ဘုရားရွင္တုိ့ရဲ့ ဘုရားအရာ (၂) စ်ာန္ရပုဂၢဳိလ္တုိ့ရဲ့ စ်ာန္အရာ (၃) ကံကံ၏အက်ဳိး (၄) ေလာကအေၾကာင္းေတြပါပဲ။
ဒီေနရာမွာ စာေရးသူရဲ ၾကံစည္မိတဲ့ ကိုယ္ေတြ ့ေလး ေျပာၾကည့္ခ်င္ပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ စာေရးသူဟာ သီလသမာဓိၾကီးမားတဲ့ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးတစ္ပါးထံကုိ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးရဲ့ ေခၚေဆာင္မႈနဲ့ ဖူးေျမာ္ဖုိ့ ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ စာေရးသူတုိ့နဲ့ စကားအနည္းငယ္ေျပာျပီးတဲ့အခါ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးက ေရစက္ခ်အႏုေမာဒနာမျပဳခင္ ဒကာဒကာမသုံးေယာက္က ကပ္လႈလာတဲ့ လႈဖြယ္ေတြ အကပ္ခံပါတယ္။ စားစရာသစ္သီးေတြ ပါတဲ့အခါ ေန့လည္ပုိင္းအခ်ိန္ဆုိေတာ့ ဒါကုိ စာေရးသူက စဥ္းစားေနမိတာပါ။ ေရစက္ခ်ေနစဥ္မွာပဲ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးက ညာဘက္ေဘးတည့္တည့္ ေနေနတဲ့ စာေရးသူဘက္ လွည့္ျပီး မိန့္ပါေတာ့တယ္။ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး မိန့္တာက ဒီလုိပါ။
“ ဦးဇင္းေလး! ကုိယ္က ညဏ္မမီတဲ့အရာေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ မၾကံစည္သင့္တဲ့ အရာမ်ဳိးေတြကုိ ၾကံစည္ခဲ့မိယင္ ကုိယ္ပဲ အထိခံရတတ္တယ္”။ အဲသလုိ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးက မိန့္တဲ့အခါ စာေရးသူလည္း ေခါင္းနပန္းၾကီး စိတ္ထဲထိတ္ကနဲ့ပါ။ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးက ဆက္တုိက္ပဲ ဘုရားလက္ထက္တုန္းက မၾကံစည္သင့္တဲ့အရာေတြ ၾကံစည္ခဲ့့ဘူးတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ သုံးေလးခု ဆက္တုိက္ မိန့္ပါတယ္။ စာေရး သူလည္း ေခြ်းျပန္ေနေတာ့တာပါ။ ေရစက္ခ်ျပီးတဲ့ အခါမွာေတာ့ စာေရးသူလည္း ကာယကံ ၀စီကံ မေနာကံ ေတြနဲ့ ျပစ္မွားမိယင္ ခြင့္လႊတ္ဖုိ့ ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားခဲ့ပါတယ္။
အျပန္ခရီးမွာေတာ့ ေခၚေဆာင္ခဲ့တဲ့ ရဟန္းေတာ္က ေမးပါတယ္။ “ဦးဇင္း ဘာေတြ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးကုိ သြားျပီး ၾကံစည္ေနသလဲ” တဲ့။ တကယ္ေတာ့ ၀ိနည္းမွာ အကပ္ခံထားတဲ့ သစ္သီးေတြကုိ စြန့္လုိက္ယင္ ျပီးသြားတဲ့ ကိစၥပါ။ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးဟာ နာမည္ၾကီး စာေရးဆရာၾကီးရဲ့ အကုိေတာ္အရင္းပါ။ စာေရးသူ ဒီေနရာမွာ သင္ခန္းစာတစ္ခုရတာက ေလာကမွာ ကုိယ္ညဏ္မမီတာေတြ အမ်ားၾကီးဆုိတာရယ္၊ မျပစ္မွားထုိက္သူေတြကုိ မၾကံစည္သင့္တာေတြ ၾကံစည္မိပါက ကုိယ္ပဲ ဒုကၡေရာက္ႏုိင္တယ္ဆုိတာရယ္ပါ။ ဒါေလးကေတာ့ ေလာကမွာ မၾကံစည္အပ္တဲ့အရာေတြနဲ့ စပ္ဆက္လုိ့ ေျပာဆုိမိျခင္းပါ။
အျခားၾကံစည္မႈမ်ားျဖစ္တဲ့ ေလာကဟာ ျမဲသလား၊ မျမဲဘူးလား။ ေလာကၾကီးဟာ အဆုံးရွိသလား၊ မရွိဘူးလား။ အသက္နဲ့ ခႏၶာကုိယ္ အတူတူလား၊ တစ္ျခားစီလား။ ေသျပီးေနာက္ ျဖစ္ေသးသလား၊ မျဖစ္ေတာ့ဘူးလား။ ေသျပီးေနာက္မွာ ျဖစ္လည္းျဖစ္တယ္၊မျဖစ္လည္းမျဖစ္ဘူး။ ျဖစ္တာလည္းမဟုတ္ဘူး၊ မျဖစ္တာလည္းမဟုတ္ ဘူူ-ဆုိတာေတြကုိလည္း ၾကံစည္ဖုိ့မသင့္ဖူးလုိ့ ျမတ္ဗုဒၶက မိန့္ထားပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ အခ်ိန္ေတြ ကုန္ျပီးေတာ့ ဘုရားရွင္လုိလားေတာ္မူတဲ့ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္ကုိ ေ၀းကြာေနလုိ့ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီကေန့ ဗုဒၶဘာသာ အျပင္ အျခားဘာသာ၀င္မ်ားပါ စိတ္၀င္စားမႈအမ်ားဆုံးကလည္း ဒီေမးခြန္းေတြပဲ ျဖစ္မယ္ ထင္ပါတယ္။
ဘာသာေရးစိတ္၀င္စားတဲ့လူအမ်ားနားလည္ထားတဲ့ ကာမ၀ိတက္၊ ဗ်ာပါဒ၀ိတက္၊ ၀ိဟိ ံသ၀ိတက္ ဆုိတဲ့ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟေတြဟာလည္း ျမတ္ဗုဒၶမိန့္ၾကားတဲ့ မၾကံစည္သင့္တဲ့အရာေတြထဲမွာပါပါတယ္။ ဒါေတြကုိ မၾကံစည္ေစလုိတာကေတာ့ မိမိကုိယ္ကုိယ္တုိင္သာ ထိခုိက္အက်ဳိးယုတ္ေစတာ မဟုတ္ဘဲ သူတစ္ပါးေကာ ပတ္၀န္းက်င္တစ္ခုလုံးအေပၚမွာပါ ဆုိးက်ဳိးသက္ေရာက္ေစႏုိင္တဲ့အတြက္ ဒီအေတြးအေခၚမ်ားက ဒုကၡေပးႏုိင္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ပါ။ အဆင့္ျမင့္တရားေတြအတြက္ၾကေတာ့ ပိုလုိ့မ်ား ေ၀းကြာႏုိင္လုိ့ပါ။ ဒါေတြကေတာ့ ဆုိးက်ဳိးသက္ေရာက္ႏုိင္တဲ့ အၾကံအစည္မ်ားပါ။
အဲဒီရဲ့အျခားတစ္ဖက္မွာေတာ့ ေကာင္းက်ဳိးျဖစ္ထြန္းမႈအေပၚ အေျခခံထားတဲ့ အၾကံအစည္မ်ားလဲ ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ျမင့္မားတဲ့အရာေတြ မ်ားေနတဲ့အတြက္ လက္လွမ္းမီဖုိ့ဟာ သိပ္ေတာ့ မလြယ္လွပါဘူး။ ပါဠိလုိ့ကေတာ့ ေနကၡမ၀ိတက္၊ အဗ်ာပါဒ၀ိတက္၊ အ၀ိဟိ ံသာ၀ိတက္ဆုိတာေတြပါပဲ။ အဲဒါအျပင္ ဒုကၡ၊ သမုဒယ၊ နိေရာဓ၊ မဂၢ-ဆုိတဲ့ သစၥာေလးပါးအေပၚမွာလည္း ၾကံစည္ၾကပါလုိ့ ျမတ္ဘုုရားက မိန့္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ထူးထူးျခားျခားေျပာခ်င္တာတစ္ခုရွိတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ျမတ္ဗုဒၶဟာ အဂၢသာ၀က၊ မဟာသာ၀က၊ ပကတိသာ၀က၊ လူသာမန္တုိ့ ေတြးေခၚၾကံစည္ျခင္းမ်ဳိးကုိ ၾကံစည္ပါသလားဆုိတာရယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ျမတ္ဗုဒၶကေကာ ဘယ္လုိေတြမ်ား ၾကံစည္ေနသလဲဆုိတာပါ။ ျမတ္ဗုဒၶရဲ့သႏၱာန္မွာ အဆင့္ဆင့္ အၾကိမ္းမ်ားစြာ မျပတ္ ျဖစ္ေနတဲ့ အၾကံအစည္က ၂-မ်ဳိး ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြက ေခမ၀ိတက္နဲ့ ပ၀ိေ၀က၀ိတက္ -ဆုိတာပါ။ ရွင္းလင္းေအာင္ ေျပာၾကည့္မယ္ဆုိယင္ေတာ့ ဒီလုိပါ။
ျမတ္ဘုရားတုိ့ရဲသဘာ၀ဟာ ဆင္းရဲမရွိျခင္းကုိသာ အလုိရွိသလုိ ဆင္းရဲမရွိျခင္းမွာပဲ ေမြ ့ေလ်ာ္ေတာ္မူပါတယ္။ ဒီလုိ ေမြ ့ေလ်ာ္ေတာ္မူတဲ့အတြက္ ျမတ္ဘုရားတုိ့ရဲ့ ညဏ္ေတာ္မွာ အဆက္မျပတ္ အၾကိမ္မ်ားစြာ ျဖစ္ေနတာကေတာ့ “ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာ သတၱ၀ါကိုမွ် ငါသည္ မဆင္းရဲေစလုိ ” ဆုိတဲ့ ေခမ၀ိတက္ပါပဲ။
ဆိတ္ျငိမ္ျခင္းကိုသာ အလုိရွိေတာ္မူျပီး ဆိတ္ျငိမ္ျခင္းမွာ ေမြ ့ေလ်ာ္ေတာ္မူတာဟာလည္း ျမတ္ဗုဒၶတုိ့ရဲ့ အစဥ္ အလာပါပဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္ “အကုသုိလ္ကုိ ပယ္အပ္၏” လုိ့ ျမတ္ဗုဒၶတုိ့ရဲ့ ညဏ္ေတာ္မွာ အဆက္မျပတ္ ျဖစ္ေန တာပါ။ ဒါကို ပ၀ိေ၀က၀ိတက္လုိ့ ဆုိပါတယ္။
ဒီေတာ့ ျမတ္ဘုရားရွင္မွအစ သာမန္လူမ်ားအထိ ၾကံစည္ေနၾကပါတယ္လုိ့ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပုဂၢဳိလ္ျမင့္ျမတ္မႈ ယုတ္နိမ့္မႈဆုိတာ ကြာျခားသြားတာနဲ့အမွ် ၾကံစည္ၾကတဲ့ ပုံစံေတြကလည္း ကြဲျပားသြားၾကပါတယ္။ ၾကံစည္မႈေတြ ကြဲျပားသြားတာနဲ့အမွ် ရလဒ္မ်ားကလည္း မတူထူးျခား ကြဲျပားေနမွာပါ။ သာမန္လူမ်ားမွာေတာ့ ဒီလုိကြဲျပားမႈေတြ ရွိေနျခင္းဟာပဲ အမွန္သုိ့ တက္ေရာက္ႏုိင္ေပမယ့္ အဲဒီရဲ့ အျခားတစ္ဖက္မွာ အမွားကုိ သက္ဆင္းသြားႏုိင္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ျမတ္ဗုဒၶ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူျပီးကာစ စိတ္ထဲမွာ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အၾကံအစည္ကုိ ကုိးကားလုိ့ ေျပာ ၾကည့္ခ်င္ပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့- -
“ငါသိထားေသာ ဤတရားကား နက္နဲ၏။ ျမင္ႏုိင္ခဲ၏။ သိႏုိင္ခဲ၏။ ျငိမ္သက္၏။ မြန္ျမတ္၏။ တကၠီပုဂၢဳိလ္တုိ့၏ က်က္စားရာမဟုတ္။ သိမ္ေမြ ့၏။ ပညာရွိတုိ့သာ သိႏုိင္၏။
ဤသတၱ၀ါမ်ားကား ကာမဂုဏ္တုိ့၌ ေမြ ့ေလ်ာ္ကုန္ၾကကုန္၏။ ေပ်ာ္ပုိက္ၾကကုန္၏။ အလြန္ႏွစ္ျခဳိက္ကုန္၏။ ဤ သတၱ၀ါမ်ားသည္ အက်ဳိးတရားတုိ့၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တရားကုိ ျမင္ႏုိင္ခဲ၏။ ျပဳျပင္မႈအားလုံး ျငိမ္းရာ၊ ဥပဓိအားလုံးကုိ ပယ္စြန့္ရာ၊ တဏွာ၏ကုန္ရာ၊ ရာဂ၏ကင္းရာ၊ ခ်ဳပ္ရာ၊ ျငိမ္းရာျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္တရား ကုိလည္း ျမင္ႏုိင္ခဲ၏။
ငါသည္ ဤတရားကုိေဟာျငားအံ့။ သူတစ္ပါးတုိ့သည္ ငါ၏တရားကို မသိႏုိင္ရာ၊ နားမလည္ႏုိင္ရာ၊ သို့ျဖစ္လ်င္ ထုိတရားေဟာမႈသည္ ငါ့အား ပင္ပန္းရုံသာ ျဖစ္ရာ၏။ ငါ့ကုိယ္ငါ ညွဥ္းဆဲရုံသာ ျဖစ္ရာ၏။” ဆုိတာပါ။
ဒီေတာ့ ျမတ္ဗုဒၶရဲ့သိျမင္ထားတဲ့တရားမ်ားဟာ ေတြးေခၚၾကံဆျပီး သိျမင္ထားတဲ့တရားမ်ားမဟုတ္ဘဲ ကုိယ္တုိင္ ထုိးထြင္းသိျမင္ထားတဲ့တရားမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတရားေတာ္မ်ားဟာ ထုိးထြင္းသိျမင္ထားတဲ့တရားမ်ားျဖစ္တဲ့ အတုိင္း ေတြးေခၚၾကံစည္ေနၾကတဲ့ တကၠီပုဂၢဳိလ္တုိ့ရဲ့ က်င္လည္က်က္စားရာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ေတြးေခၚ ၾကံဆျပီး ျမတ္ဗုဒၶရဲ့ တရာေတာ္ေတြကုိ တန္ဖုိးျဖတ္ျခင္းဟာ ျမတ္ဗုဒၶရဲ့အာေဘာ္နဲ့ မနီးစပ္ႏုိင္ဘူးဆုိတာပါ။
အဲဒီရဲ့အျခားတစ္ဖက္မွာလည္း လူသားတုိင္း ေန့စဥ္ေတြးေနရတဲ့ လူမူေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ စီးပြါးေရး စသျဖင့္ အေတြးကေလးမ်ားဟာ ေကာင္းမြန္မွန္ကန္စြာ ေတြးေခၚနုိင္ပါက သူ့ရဲ့ရလဒ္ဟာလည္း ေကာင္းမြန္ မွန္ကန္ေနမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ လြဲမွားစြာ မွားယြင္းစြာ ေတြးေခၚေနမိမယ္ဆုိယင္ေတာ့ ရရွိလာမဲ့အက်ဳိးဆက္ဟာလည္း မလုိလားအပ္တဲ့အက်ဳိးတရားေတြကုိ သက္ေရာက္လာေစႏုိင္တဲ့အတြက္ ျမတ္ဗုဒၶက “မိမိကုိယ္တုိင္ ၾကံဆေတြးေတာ၍ ယူျခင္းမ်ွျဖင့္လည္း ဟုတ္ျပီမွန္ျပီဟု ခ်က္ခ်င္း အတည္မယူပါႏွင့္ဦး”ဟု မိန့္ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္ဆုိတာ ေတြးေခၚသုံးသပ္မိရင္း………