က်ား,မ တန္းတူညီမွ်ဆုိတဲ့ စကား

ဗုဒၶမိန့္ခဲ့တဲ့ “ ငါဘုရားဟာ လမ္းညြန္သူ” ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ စကားေလးက နားလည္သလုိလုိနဲ့ တကယ္ေတာ့ နားလည္ဖုိ့အတြက္ ေနာက္ထပ္ မ်ားစြာ ေလ့လာရဦးမွာပါလားလုိ့ နားလည္မိလုိက္ျခင္းပါ။

ျမတ္ဗုဒၶဟာ လမ္းညြန္သူသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျခားေသာ ဘုရားမ်ားလုိ ဖန္တီးရွင္မဟုတ္ပါ။ အျခားတစ္ဖက္မွာ ေတြးေခၚေျပာဆုိေနျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ လူသားေတြရဲ့ဘ၀ကုိ ရႈ့ျမင္ရာမွာလည္း လက္ေတြ့ဆန္ပါတယ္။ အထီး အမ အမ်ဳိးသားအမ်ဳိးသမီးဆိုျပီး ဒြန္တြဲေနတဲ့ ဒီလူေလာကမွာ က်ား,မ ဒါမွမဟုတ္ အမ်ဳိးသားအမ်ဳိးသမီး ခြဲ ျခားျပီး ရႈ့ျမင္ခဲ့သလား ဒါမွမဟုတ္ တန္းဖုိးခ်င္း တန္းတူထားခဲ့သလားဆုိတာပါ။ အဲဒီအထဲကမွ စာေရးသူဟာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ ျမတ္ဗုဒၶဟာ ဘယ္လုိ ရႈ့ျမင္ထားသလဲ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္လုိလမ္းညြန္ထားပါသလဲ ဆုိတာ ကုိ စိတ္၀င္စားမိျခင္းပါ။

စာေရးသူ ဖတ္ခဲ့ဘူးတဲ့ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ ရွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ စာေရးဆရာမ ဂ်ဴးေရးတဲ့ “ မိန္းမတစ္ေယာက္ရဲ့ ဖြင့္ဟ၀န္ခံခ်က္”ဆုိတဲ့ စာအုပ္ပါ။ ဒီစာအုပ္ ေၾကာ္ျငာကတည္းက စိတ္၀င္ စားတာပါ။ ဘာေတြမ်ား ဖြင့္ဟ၀န္ခံမလဲ ဆုိတာကုိပါ။ အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္က အမ်ဳိးသမီးရဲ့ဘ၀ကုိ တင္ျပ ျခင္းဟာ လက္ေတြ့ဆန္လွေပမယ့္ ေလာကၾကီးကုိ လက္ေတြ့က်က် သိျမင္ထားတဲ့ ျမတ္ဗုဒၶကေကာ အမ်ဳိးသမီး ေတြအေပၚမွာ ဘယ္လုိ လက္ခံထားသလဲ ဆုိတာပါ။ ဒါေလးေတြနဲ့ စပ္ဆက္ျပီး ေလ့လာမိသေလာက္ ေျပာ ၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။

ဒါကုိ မေျပာခင္ စာေရးသူ ႏုိင္ငံေတာ္ပရိယတၱိသာသနာ့တကၠသုိလ္(ရန္ကုန္)မွာ ေနတုန္းက ဆရာၾကီးတစ္ ေယာက္ေျပာခဲ့ဘူးတာ သတိရမိတယ္။ ဆရာၾကီးက တကယ္ေတာ့ နာမည္ၾကီး စာေရးဆရာပါ။ တစ္ေန့ သူ့ေဆာင္းပါးမွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ့ အတြင္းေရးတစ္ခုကုိ ေရးမိခဲ့တယ္။ အဲဒီေဆာင္းပါးထြက္ျပီးလုိ့ မၾကာခင္မွာပဲ ဆရာၾကီးထံကုိ အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ့ ရန္ေတြ့တဲ့စာေတြ ေရာက္လာပါသတဲ့။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ဒီလုိပါ။ ဆရာၾကီးတစ္ေယာက္က “အေမမ်ားေန့”မွာ အေမနဲ့ပတ္သက္တဲ့ ဂုဏ္ေတြ၊ အေၾကာင္းအရာေတြ၊ ဘာသာေရး က်မ္းဂန္ကလာတာေတြ၊ အဆုိအမိန့္ေတြ စသျဖင့္ ေကာင္းႏုိးရာရာ ဆြဲထုတ္ျပီး ေဟာေျပာပြဲမွာ ေဟာေျပာခဲ့ပါတယ္။ ေဟာေျပာျပီးလုိ့ မၾကာခင္မွာ ပရိသတ္ထဲမွ မိခင္အရြယ္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္က “နားေထာင္လုိ့ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းပါတယ္ ဆရာ။ ဒါေပမယ့္ အေမ တစ္ ေယာက္ရဲ့ စိတ္ေနသေဘာသဘာ၀ ခံစားခ်က္ကို ဆရာတုိ့ေယာက်ာၤးေတြ နားလည္ထားတာေတြနဲ့ ကြဲျပား ေနသလားဆုိတာ စဥ္းစားေနပါတယ္”တဲ့။

ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ဦးသန့္ကေတာ့ “ ျမန္မာ့အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏အခြင့္အေရးကို ေဒၚျမစိန္ လုိ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးကေရးလွ်င္ အသို့လ်င္ မေကာင္းဘဲ ရွိပါအံနည္း”လုိ့ “ေဆာင္းပါး”ဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုနဲ့ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။

ဒီေတာ့လဲ အမ်ဳိးသမီးေတြအေၾကာင္း ေရးရမွာ စာေရးသူအေနနဲ့ မ၀ံမရဲျဖစ္ရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ဗုဒၶ ဘာသာရႈ့ေထာင့္က ေျပာၾကည့္ခ်င္တာဆုိေတာ့ သက္သာရာ ရႏုိင္ေကာင္းတန္ပါရဲ့လုိ့ ထင္မိလုိ့ပါ။

တကယ္ေတာ့ ဗုဒၶဘာသာမွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ့အေျခအေနဟာ တစ္မူထူးျခားတယ္လုိ့ ဆုိရမွာပါ။ ဘာ့ေၾကာင့္ လဲဆုိယင္ ျမတ္ဗုဒၶက ဘာသာတရားနဲ့ပတ္သက္တဲ့ဘ၀မွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ပါ၀င္ခြင့္ အျပည့္ အ၀ေပးထားပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶဟာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကုိေပးတဲ့ ပထမဆုံးေသာ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶမတုိင္းမီ အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ့တာ၀န္ဟာ မီးဖုိေခ်ာင္ထဲမွာသာ ကန့္သတ္ ခံထားရတာပါ။ ဘုရားေက်ာင္းမ်ားကုိ ၀င္ခြင့္ရဖုိ့နဲ့ ဘာသာေရးက်မ္းဂန္မ်ားကို ရြတ္ဆုိဖုိ့ကုိေတာင္ အမ်ဳိးသမီး မ်ားကုိ ခြင့္ျပဳခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမတ္ဗုဒၶေခတ္အတြင္း လူမႈအဖြဲ့အစည္းအတြင္းမွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ့ အေန အထားဟာ အလြန္နိမ့္က်တယ္လုိ့ ဆုိရမွာပါ။

ဒီကေန့ အိႏၵိယ လူ့အဖြဲ့အစည္းအတြင္းမွာ အဲဒီစနစ္ရဲ့အၾကြင္းအက်န္စနစ္လုိ့ ဆုိမလား မသိ။ ဒီဘုံေဘမွာဆုိ ယင္ ပညာတတ္အမ်ဳိးသမီး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ တကၠသုိလ္၊ ေကာလိပ္၊ ကုမၼဏီ စသျဖင့္ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ ေနရာယူထားတာ ေတြ့ရပါတယ္။ ဘြဲ့ေတြ ယူထားတာကလည္း သုံးေလးဘြဲ့မ်ားေတာင္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေယာက်ၤားတစ္ေယာက္ကို လက္ထပ္ယူတာၾကေတာ့ တစ္မူထူးျခားေနပါတယ္။ အိႏၵိယသတင္းစာ မွာေတာ့ ေန့တုိင္း သတင္းတစ္ခုအျဖစ္ ပါေနတာကေတာ့ အမ်ဳိးသမီးက သူ့ရဲ့အသက္၊ ပညာ၊ မ်ဳိးရုိး၊ ဘာသာ စသျဖင့္ ေၾကျငာထားျပီး သူလက္ထပ္ယူမယ့္အမ်ဳိးသားျဖစ္သူရဲ့ အရည္အခ်င္းကုိလည္း အသက္၊ ပညာ၊ မ်ဳိးရုိး၊ ဘာသာ စသျဖင့္ ေၾကျငာထားပါတယ္။ ရံခါလဲ ဓာတ္ပုံနဲ့ပါ။

ဒီေနရာမွာ သူငယ္ခ်င္းမ်ားရဲ့ အေတြ့အၾကဳံကုိ ေျပာခ်င္ပါေသးတယ္။ အိႏၵိယဆုိတာက ဘာသာမ်ဳိးစုံရွိတဲ့ ႏုိင္ငံ ပါ။ ဗုဒၶဘာသာရဟန္းေတာ္မ်ားနဲ့ပတ္သက္လုိ့ အျခားေထရ၀ါဒႏုိင္ငံက ရဟန္းေတာ္ေတြထက္ ဒလုိင္းလားမား က အိႏၵိယမွာ ပုိလုိ့ေက်ာ္ၾကားတာဆုိေတာ့ ျမန္မာ့ရဟန္းေတာ္မ်ားကုိလည္း လားမားေတြလုိ့ပဲ နားလည္းထား တာမ်ားပါတယ္။ ဟိႏၵဴေ၀ါဟာရကေတာ့ ဆာဒူးေတြပါ။ အဲဒီ ဆာဒူးမ်ားျဖစ္တဲ့ ျမန္မာရဟန္းေတာ္သူငယ္ခ်င္း မ်ားကုိ ဂ်ိန္းဘာသာ၀င္တစ္ဦးက ဆြမ္းစားဆုိျပီး သူ့အိမ္ကုိ ပင့္ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ့ ၾကြသြားၾကတဲ့အခါ အေဖ ျဖစ္သူက ေျပာရာမွာ - သူ့သမီးကုိ လာဆက္ၾကေပမယ့္ အဆင္မေျပျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒါ အဆင္ေျပေအာင္ ဂါထာမႏၱာန္ ရြတ္ေပးဖုိ့- ဆုိတာပါ။ အဲဒီအမ်ဳိးသမီးက ရုပ္ရည္အသင့္အတင့္ရွိပါတယ္။ ပညာေရးကလည္း ဘြဲ့ တစ္ဘြဲ့ ရထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘြဲ့တစ္ဘြဲ့နဲ့ မလုံေလာက္တဲ့အေၾကာင္းနဲ့ သုံးေလးဦးကို ဆက္သြယ္ခဲ့ေပမယ့္ အဆင္မေျပတဲ့အေၾကာင္းကုိ အေဖျဖစ္သူက ေျပာပါတယ္။ ရြတ္ေပးလုိက္တဲ့ ဂါထာမႏၱာန္ေတြေၾကာင့္ အဆင္ ေျပ မေျပေတာ့ မသိပါ။ သူငယ္ခ်င္းမ်ားကလည္း တာ၀န္ေက်ပြန္ေအာင္ေတာ့ လုပ္ေပးလုိက္ ပါတယ္။

အိႏၵိယမွာ လူပ်ဳိအပ်ဳိသမီးရည္းစား လက္ထပ္ယူၾကတာေတြ မရွိတာေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလုိ အမ်ဳိး သမီးက အမ်ဳိးသားေယာက်ၤားကို ၀ယ္ယူတာဟာ အစဥ္အလာျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ တကၠသုိလ္က ဆရာမၾကီး ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း အဲသလုိပါပဲ။ ဒီႏုိင္ငံမွာေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ပုိလုိ့မ်ား ပညာကုိ သင္ေန ရသလား ဆုိတာပါ။ ဒါကေတာ့ လက္ရွိအိႏၵိယ၊ ဘုံေဘရဲ့ အေျခအေနေလးေတြပါ။

အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ဒီလြတ္လပ္မႈကုိ ေပးတဲ့အခါ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေခတ္စားေန ေရပန္းစားေနတဲ့ ၾသဇာရွိတဲ့ ေရွးရုိး၀ါဒီမ်ားက ျမတ္ဗုဒၶကုိ ေ၀ဖန္ၾကပါတယ္။ ျမင့္ျမတ္တဲ့အဖြဲ့အစည္းထဲကုိ ၀င္ဖုိ့ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ခြင့္ျပဳ ခဲ့တဲ့ ျမတ္ဗုဒၶရဲ့အေျပာင္းအလဲဟာ အခ်ိန္မ်ားစြာအတြက္ အလြန္အမင္းဆန္းသစ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဘ၀နဲ့ပတ္သက္တဲ့ ဘာသာေရးနည္းလမ္းေတြမွာ အရဟတၱဖုိလ္ရရွိျခင္းျဖင့္ အျမင့္မားဆုံးအေျခ အေနကုိ ရရွိဖုိ့နဲ့ ေယာက်ၤားေတြလုိ စြမ္းရည္ရွိတယ္ဆုိတာကုိ သူတုိ့ကိုယ္တုိင္သက္ေသျပႏုိင္ဖုိ့အတြက္ အမ်ဳိး သမီးမ်ားကုိ ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ကမၻာ့သမုိင္းမွာ ပထမဆုံးအၾကိမ္ ဒီလုိ လြတ္လပ္မႈကုိ ေပးတဲ့အတြက္၊ အသက္ ရွင္ေနထုိင္တဲ့ဘ၀တစ္ခုအတြင္း စစ္မွန္တဲ့ ဘာသာေရးနည္းလမ္းေတြကို ျပသတဲ့အတြက္ ျမတ္ဗုဒၶကုိ ေက်းဇူး တင္ရမွာပါ။

ျမတ္ဗုဒၶေခတ္အတြင္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ့ အေျခအေနအတြက္ မာရ္နတ္ရဲ့စကားလုံးမ်ားဟာ ဥပမာတစ္ခုအျဖစ္ ျပဆုိႏုိင္ပါတယ္။ “ ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းတုိ့သာ ရႏုိင္တဲ့ ျမင့္ျမတ္မႈကုိ လက္ႏွစ္သစ္မွ်သာရွိတဲ့ ပညာနဲ့ ့ ျမင့္ျမတ္မႈကုိ ရရွိဖုိ့ရန္ အမ်ဳိးသမီးအတြက္ ေမ်ာ္လင့္ႏုိင္မည္မဟုတ္” ဆုိတာပါ။
ဒီစကားကုိ အေျပာခံရတဲ့ ဘိကၡဳနီမဟာ မာရ္နတ္ကုိ အခုလုိ ျပန္လည္၍ ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။“ ပညာျဖင့္ ေကာင္းစြာ တည္ေဆာက္ထားျပီး တရားကုိေကာင္းစြာျမင္တဲ့ တစ္စုံတစ္ေယာက္အတြက္ မိန္းမျဖစ္ျခင္း၏ အခ်က္က ျခားနားမႈကုိ ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါသလား?”ဆုိတာပါ။ ဒါကုိေတာ့ မာရသံယုတ္၊ ေသာမာသုတ္မွာ ေတြ့ႏုိင္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက ဒီလုိပါ။ ဘုရင္ေကာသလဟာ သူရဲ့မိဖုရားမလႅိကာက မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ကုိ ေမြးဖြါး တယ္ဆုိတာကုိ ၾကားရတဲ့အခါ အလြန္စိတ္မခ်မ္းမသာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါကုိ သိတဲ့ ျမတ္ဗုဒၶက ဘုရင္ကုိ ေအာက္ ပါအတုိင္း မိန့္ဆုိခဲ့ပါတယ္။
“ အုိ ဘုရင္မင္းျမတ္! သမီးငယ္ကုိ ျပဳစုလုပ္ေက်ြးပါ။ ပညာရွိ၍ အက်င့္သီလျပည့္စုံတဲ့၊ ေယာကၡမကို နတ္ကဲ့သုိ ရုိေသျပီး လင္ကုိသစၥာရွိစြာလုပ္ေက်ြးျပဳစုတဲ့ အခ်ဳိ့အမ်ဳိးသမီးမ်ားဟာ ျမင့္ျမတ္သူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
မင္းၾကီး! အဲဒီအမ်ဳိးသမီးမ်ဳိးက သားေယာက်ၤားေလးကို ေမြးဖြားမယ္ဆုိယင္ ဒီအမ်ဳိးသမီးေကာင္းရဲ့ သားဟာ ရဲရင့္မယ္၊ တုိင္းျပည္ကိုလည္း အုပ္ခ်ဳပ္လမ္းညြန္ႏုိင္လိမ့္မယ္”။
ဒါက သံယုတၱနိကာယ္၊ ေကာသလသံယုတ္၊ မလႅိကာသုတ္မွာပါ။ ဒီမိန့္ဆုိခ်က္အရ ေယာက်ၤားမ်ားသာ ေလာကမွာတန္ဖုိးရွိတာမဟုတ္ပါ။ အမ်ဳိးသမီးမ်ား လည္းပဲ ေလာကရဲ့ အဖုိးတန္မ်ားအျဖစ္ ျမတ္ဗုဒၶက အတည္ျပဳခဲ့တာပါ။

ယေန့ေခတ္မွာ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြက သူတုိ့ရဲ့ဘာသာဟာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ တူညီတဲ့အခြင့္ အေရး ကိုေပးၾကတယ္လုိ့ ဆုိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ လူ့အဖြဲ့အစည္းမ်ားစြာမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ့အေျခအေနကုိ ေလ့လာၾကည့္လ်င္ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြ အျပည့္အ၀မရရွိေသးပါဘူး။ အသီးသီးေသာနယ္ပယ္မွာ ခြဲျခားဆက္ဆံခံေနရပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာနယ္ပယ္မွာ နဳညံ့သိမ္ေမြ့တဲ့ပုံစံျဖင့္ အလြဲသုံး စားျပဳျခင္း ခံေနရပါတယ္။ အေနာက္ကမၻာမ်ားမွာေတာင္ အမ်ဳိးသမီးမဲေပးခြင့္ရရွိေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားဟာ သူတုိ့ရဲ့ အခြင့္အေရးအတြက္ ခက္ခက္ခဲခဲ ေတာင္းဆုိတုိက္ခုိက္ယူၾကရတာပါ။

ဒါနဲ့ပတ္သက္လုိ့ ကိုယ့္နဲ့လက္လွမ္းမိတဲ့ ဘေလာ့ေတြထဲက အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရး ဆုိင္ရာေတြကို ရွာေဖြ ၾကည့္တဲ့အခါ ေတြ့ရွိရတာက ဒီလုိပါ။ အေမရိကန္မွာ ၁၈၄၈-ခုႏွစ္မွာ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈစတင္ျပီး ၁၉၂၀-ခုႏွစ္မွာ မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ ဒိန္းမတ္ႏုိင္ငံမွာ ၁၇၈၉-ခုနွစ္မွာ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈ စတင္ျပီး ၁၉၀၃-ခုႏွစ္မွာ မဲေပးပုိင္ခြင့္ ရေပမယ့္ ၁၉၁၅-ခုနွစ္မွ အျပည့္အ၀ မဲေပးပုိင္ခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္မွာ ၂၀-ရာစုႏွစ္အေစာပုိင္းကာလက အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈစတင္ျပီး ၁၉၅၀-ခုႏွစ္မွာ အမ်ဳိးသားအမ်ဳိး သမီး တန္းတူညီမွ်အခြင့္အေရး ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိကမွာ ၁၉၁၂-ခုႏွစ္ေလာက္မွာ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္ အေရးလႈပ္ရွားမႈစတင္ျပီး ၁၉၉၅-ခုႏွစ္ က်ားမတန္းတူ ညီမွ်တဲ့ အခြင့္အေရး ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၄၈-ခုႏွစ္ ပထမ အၾကိမ္အမ်ဳိးသမီညီလာခံကုိ နယူးေယာက္ျမဳိ့မွာ က်င္းပတယ္လုိ့ ဆုိပါတယ္။

ကမၻာ့ကုလသမဂၢက ၁၉၇၅-ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၈-ရက္ေန့မွာ ႏုိင္ငံတကာအမ်ဳိးသမီးမ်ားေန့အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါ တယ္။ အဲဒီေနာက္ အမ်ဳိးသမီးညီလာခံကုိ ၁၉၇၅-ခုႏွစ္ (မကၠဆီကုိ)၊ ၁၉၈၀-ခုႏွစ္(ကိုပင္ေဟဂင္)၊ ၁၉၈၅-ခုႏွစ္(ကင္ညာ)၊ ၁၉၉၅-ခုနွစ္(တရုတ္)မွာ က်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္။ အျပည့္အစုံၾကည့္လုိသူမ်ားအတြက္ http://www.un.org/womenwatch/feature/iwd/history.htmlနဲ့ http://khinmamamyo.blogspot.com/ မွာ ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာအလုိအရ နိမ့္က်သူအျဖစ္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ သေဘာထားျခင္းဟာ တရားမွ်တျခင္း မရွိပါဘူး။ ျမတ္ဗုဒၶ ကုိယ္တုိင္ပင္ ဘ၀သံသရာမ်ားစြာမွာ တစ္ခုေသာအခုိက္အတံ့အတြင္း အမ်ဳိးသမီးအျဖစ္ ေမြးဖြါးခဲ့ရ ဦးမွာပါ။ အဲဒီဘ၀ေတြမွာ အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္အျဖစ္နဲ့ေတာင္ ျမင့္ျမတ္ေသာ အရည္အေသြးမ်ားကို တုိးတက္ေစခဲ့တာ ျဖစ္မွာပါ။ အဲဒီလုိ ဘ၀ေတြ တစ္ဆင့္ျပီးတစ္ဆင့္ ေျပာင္းလဲလာျပီးေနာက္မွသာ ဘုရားအျဖစ္ ဒါမွမဟုတ္ သဗၺညဳတညဏ္ရွင္အျဖစ္ ရရွိခဲ့တာပါ။

ဒီေနရာမွာ သတိရမိတာတစ္ခုကုိ ေျပာၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။ ဂုဏ္သိကၡာရွိနာမည္ၾကီး အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္က “ လူတုိင္း ၾကဳိးစားယင္ ဘုရားျဖစ္နုိင္ပါတယ္” ဆုိတဲ့ စကားကုိ ေျပာခ့ဲမိလုိ့ မဟာဖို၀ါဒ အားေကာင္းသူမ်ားက “ အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္က ဘုရားျဖစ္ပုိင္ခြင့္မရွိဘူး” လုိ့ အေတာ္ကေလး အျငင္းအခုံ ျဖစ္လုိက္ပါေသးတယ္။ ဗုဒၶက်မ္းဂန္မ်ားမွာေတာ့ ေယာက်ာၤးေကာ မိန္းမေကာ ဘုရားျဖစ္ပုိင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီဘုရား ျဖစ္ဖုိ့ အတြက္ လမ္းခုလတ္မွာ ေလွ်ာက္လွမ္းရမဲ့လမ္းကေတာ့ အေႏွးအျမန္ ကြာျခားႏုိင္သလုိ ေပးဆပ္ရတဲ့ တန္ဖုိး ခ်င္းလည္ တူခ်င္မွတူမွာပါ။ ဥပမာဆုိၾကပါစုိ့ အမ်ဳိးသမီးျဖစ္သူက “အမ်ဳိးသားတစ္ေယာက္ဘ၀ အျဖစ္” ရရွိဖုိ့ ေရွးဦးစြာ ဆုေတာင္းျခင္းမ်ဳိး စသျဖင့္ပါ။ ထူးျခားတာက ျမတ္ဗုဒၶဟာ အမ်ဳိးသားပဲျဖစ္ျဖစ္ အမ်ဳိးသမီးပဲျဖစ္ျဖစ္ လူသားရဲ့ ရပုိင္ခြင့္ အခြင့္အေရးကုိ ပိတ္ဆုိ့မထားဘူးဆုိတာပါပဲ။

ဗုဒၶမိန့္ခဲ့တဲ့ “ ငါဘုရားဟာ လမ္းညြန္သူ” ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ စကားအတုိင္းပါပဲ။ ျမတ္ဗုဒၶဟာ လမ္းညြန္သူသာ ျဖစ္ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမတ္ဗုဒၶဟာ ဒီေနရာမွာ ဘယ္လုိ လမ္းညြန္ထားပါသလဲဆုိတာကုိ ရွင္းလင္းစြာ သိျမင္ဖုိ့ၾက ေတာ့ စာေရးသူတုိ့ရဲ့ တာ၀န္၀တၱရားအျဖစ္ နားလည္ခံယူထားမိျခင္းပါ။

သြားေနသူက.................

“ ငါဘုရား ရပ္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ သြားေနသူက ခ်စ္သားပါ” ဒါေလးကေတာ့ ျမတ္ဗုဒၶက အဂၤုလိမာ လကုိ ေျပာဆုိတဲ့စကားေလးပါ။

ဒီလုိပါ။ ၾကားခဲ့ဘူးျပီး ျဖစ္ၾကတဲ့အတုိင္း အဂၤုလိမာလဟာ သူ့ဆရာအတြက္ လက္ညဳိေပါင္းမ်ားစြာကုိ ျဖတ္ေပးရမယ့္သူပါ။ ေနာက္ဆုံး အေမျဖစ္သူကုိေတာင္ လက္ညဳိျဖတ္ယူဖုိ့ ၾကံစည္ခဲ့သူပါ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျမတ္ဗုဒၶေရာက္လာျပန္ေတာ့ ျမတ္ဗုဒၶကုိ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ လက္ညဳိျဖတ္ယူဖုိ့ ၾကဳိးစားျပန္တယ္။

အဲဒီအခုိက္အတံ့ေလးမွာ ဒီစကားေလးေတြ ေပၚေပါက္လာတာပါ။ ျမတ္ဗုဒၶနဲ့ အဂၤုလိမာလတုိ့ အားျပဳိင္ ေနတဲ့အခ်ိန္ဆုိယင္လည္း မွားမယ္မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီစကားေလးက ျမတ္ဗုဒၶဟာ သူတစ္ပါးကုိ သတ္ျဖတ္ညွဥ္းဆဲ ျခင္းစတဲ့အရာေတြ ေနာက္ထပ္ျဖစ္စရာ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ ခႏၱီ ေမတၱာတရားေတြ အေပၚမွာ ရပ္တည္ေနျပီး ျဖစ္တယ္လုိ့ ဆုိလုိက္တာပါ။ ဒါေပမယ့္ အဂၤုလိမာလမွာေတာ့ ခႏၱီ ေမတၱာတရားေတြ ကင္းေနတဲ့အတြက္ ေနာက္ထပ္ ဘ၀အသစ္ အသစ္ေတြ စဥ္ဆက္မျပတ္ျဖစ္ေနဦးမယ္လို့ ဆုိလုိတာပါ။

အထက္ပါ ျမတ္ဗုဒၶရဲ့စကားေတာ္ဟာ နက္နက္နဲနဲ့ နားလည္ဖုိ့ၾကေတာ့ စာေရးသူအတြက္ အလွမ္း ကြာေ၀းဦးမယ္လုိ့ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအေပၚမွာ အေျခခံျပီး ေတြးမိတာကၾကေတာ့ ဒီလုိပါ။ စာေရးသူ တို့ဟာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ရပ္ေနတယ္လုိ့ ထင္ၾကရေပမယ့္ တကယ္ေတာ့ သြားေနၾကတယ္လုိ့ ဆုိတာေလးပါ။

“ရုပ္က ရပ္နားေနေပမယ့္ စိတ္ကသြားေနမယ္၊ စိတ္ကရပ္နားေနေပမယ့္ ရုပ္ကသြားေနမယ္၊ ရုပ္ ေကာ စိတ္ေကာ ႏွစ္ခုလုံး သြားေနၾကမယ္၊ စိတ္ေကာ ရုပ္ေကာ ႏွစ္ခုလုံး ရပ္ေနမယ္”ဆုိတဲ့ ဒီအခ်က္ကေလး ေလးခ်က္ထဲမွာ တစ္ခုခုနဲ့ ျငိစြန္းေနတာပါ။ အိပ္ေနစဥ္မွာေတာင္ ရုပ္က သြားေနတာဆုိေတာ့ နားေနတဲ့အခုိက္ ဆုိတာ ေျပာဖုိ့ခက္ပါတယ္။ ရံခါ ဘ၀င္စိတ္ျဖစ္ေနတဲ့အခုိက္ကုိ ရပ္တံ့ေနတယ္လုိ့ ေျပာႏုိင္လုိ့ရေပမယ့္ တကယ္ ေကာ ရပ္တံ့ေနတာလား ဆုိတာပါ။ စာေရးသူဟာ ခု စာေရးေနတဲ့ အခုိက္ကေလးမွာပဲ ရုပ္ေကာ စိတ္ေကာ သြားေနတာပါ။ တကယ္ေတာ့ ရုပ္ကလည္း မီနစ္မျခား ေျပးလႊားေနသလုိ စိတ္ကလည္း တရစပ္သြားေန တာပါ။ အဲဒီစိတ္ဆုိတာကလည္း အနီးမွာတင္ သြားေနတာမဟုတ္သလုိ အေ၀းကိုလည္း သြားေနတာဆုိေတာ့ အခုလုိ စိတ္က ျမန္မာျပည္ျပန္ေရာက္ေနတယ္ဆုိတာ ထူးဆန္းလွမယ္ေတာ့ မဟုတ္လွပါဘူး။ ျမန္မာျပည္ ျပန္ေရာက္သြားတာက ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန့အေၾကာင္းေလးေတြ ေတြးေခၚစဥ္းစားမိေနျခင္းပါ။

ဆယ့္နွစ္လလုံးလုံး လတုိင္းမွာ ေန့ထူးေန့ျမတ္ေတြ ရွိေနပါတတ္တာ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ခ်စ္ျမတ္ႏုိး စရာ ေကာင္းတဲ့ ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ေလးေတြပါ။ ဗုဒၶေန့၊ အဘိဓမၼာအခါေတာ္ေန့၊ ေမတၱာအခါေတာ္ေန့ စသျဖင့္ ပါ။ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန့မွာေတာ့ ေညာင္ေရသြန္းၾက၊ ဘုရားသြား ေက်ာင္းသြားနဲ့ ကုသုိလ္ေတြ ယူေနၾက၊ ပရိတ္တရားေတာ္ေတြ နာၾက၊ ပဌာန္းတရားေတာ္ေတြ ရြတ္ဖတ္သရဇၥ်ာယ္ၾကနဲ့ ၾကည္ႏူးစရာေကာင္းလွတဲ့ ျမင္ကြင္းေလးေတြပါ။

အျခား ဗုဒၶဘာသာ ႏုိင္ငံေတြမွာလည္း အဲဒီနည္းတူပါပဲ။ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာဆုိယင္ ဒီေဖာ္ျပထားတဲ့ ဘာသာ ေရး အခန္းအနားေတြဟာ ထင္ရွားပါတယ္။ ( Visakha Puja - falls on the full moon of the sixth month of the lunar year (around the middle of May on the international calendar).)၊ ( Magha Puja - falls on the full moon of the third lunar month (February))၊ (Asalha Puja - falls on the full moon of the eighth lunar month (July))၊ ( Khao Phansa - falls on the first day after the full moon of the eighth lunar month (July))၊ ( Ok Phansa - marks the end of the Buddhist lent and falls on the full moon of the eleventh lunar month (October)၊ ( Tod Kratin - lasts for 30 days, from Ok Phansa through to the full moon of the twelfth lunar month.) ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ Visakaha Puja ဆုိတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈဟာ သုေခါထုိင္း(Sukhothai)ေခတ္က စတင္က်င္းပ ၾကတာျဖစ္ျပီး သီရိလကၤာမွ ဆင္းသက္လာတယ္လုိ့ ယုံၾကည္ၾကပါတယ္။

သီဟုိလ္မွာ ေနတုန္းကေတာ့ ဒီကဆုန္လျပည့္ ၀ိဆက္ေဒးမွာ အၾကီးအက်ယ္လုပ္ၾကတာ ေတြ့ျမင္ေန ရတာပါ။ တစ္လေလာက္ကတည္းက အခ်ိန္ယူျပီး မ႑ပ္ေတြေဆာက္ၾက၊ ပန္းခ်ီးပန္းပုေတြနဲ့ ျပင္ဆင္ၾက၊ ဆလုိက္မီးေတြ ျပင္ဆင္ထားၾကနဲ့ ဒီပြဲကုိ ဆင္ႏႊဲၾကဖုိ့ အားခဲေနၾကတာဟာ အျခားဗုဒၶဘာသာ ႏုိင္ငံမ်ားထက္ ပိုပါတယ္လုိ့ပဲ ေျပာဆုိခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီပြဲေတာ္အတြင္းမွာ စတုဒိသာေက်ြးၾကတာက ေနရာတုိင္းလုိပါ။ အဲဒီ ရက္အတြင္း ဆရာ၀န္ေတြက အခမဲ့ ကုသေပးၾကသလုိ အေသာက္အစားေလးေတြ ကင္းေနၾကတာကေတာ့ ထူးျခားမႈတစ္ခုလုိ့ ဆုိရမွာပါ။ ဒီ၀ိဆက္ေဒးလုိပဲ ၁၂-လတာမွာ ထူးျခားတဲ့ ဘာသာေရး ေန့ရက္ကေလးေတြကုိ ေျပာၾကည့္ခ်င္ေသးတယ္။

(၁)ေမ(ကဆုန္)လတြင္ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ ဖြားျမင္ေတာ္မူေသာေန့၊ ဘုရားအျဖစ္သုိ့ ေရာက္ေတာ္ မူေသာေန့၊ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူေသာေန့ႏွင့္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ့ ဘုရားရွင္ တတတိယအၾကိမ္ေျမာက္ ၾကြေတာ္မူ ေသာေန့တုိ့ကုိ ၀ိစခ္(Vesak)ေပါယေန့။

(၂)ဇြန္(နယုန္)လတြင္ အရွင္မဟိႏၵမေထရ္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ့ စတင္သာသနာျပဳေရာက္ရွိသည့္ေန့ကို ပုိစြန္(Poson)ေပါယေန့။

(၃)ဇူလုိင္(၀ါဆုိ)လတြင္ မယ္ေတာ္မာယာအိပ္မက္တြင္ ဆင္ျဖဴေတာ္ကုိ ျမင္ေသာေန့၊ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ ေတာထြက္ေတာ္မူေသာေန့၊ ေဗာဓိေညာင္ပင္ေအာက္တြင္ သဗၺညဳတညဏ္ေတာ္ကုိ ရေတာ္မူျပီးေနာက္ တရားဦးဓမၼစၾကာေဟာေတာ္မူေသာေန့ႏွင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ၀ါဆုိျခင္းကုိ စတင္သတ္မွတ္ ေသာေန့တုိ့ကုိ ဧစလ(Esala)ေပါယေန့။

(၄)ၾသဂုတ္(၀ါေခါင္)လတြင္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ဒုတိယ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ျခင္းကုိ သတ္မွတ္ေပးေသာေန့ႏွင့္ ပထမသဂၤါယနာတင္ေသာ ေန့တုိ့ကုိ နိကိနီ (Nikini)ေပါယေန့။

(၅) စက္တင္ဘာ(ေတာ္သလင္း)လတြင္ မယ္ေတာ္ျဖစ္ခဲ့ဘူးေသာ သႏၱဳႆိတနတ္သားကို ေက်းဇူး ဆပ္ အဘိဓမၼာတရားေဟာရန္ တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္သုိ့ ဘုရားရွင္ ၾကြေရာက္ေတာ္မူေသာေန့ႏွင့္ ဘိကၡဴနီ သာသနာစတင္ တည္ေထာင္ေသာေန့တုိ့ကုိ ဘိနရ(Binara)ေပါယေန့။

(၆)ေအာက္တုိဘာ(သီတင္းက်ြတ္)လတြင္ ၀ါတြင္းသုံးလပတ္လုံး မယ္ေတာ္ျဖစ္ခဲ့ဘူးေသာ သႏၱဳႆိတ နတ္သားကုိ ေက်းဇူးဆပ္အဘိဓမၼာတရားေဟာၾကားျခင္းျပီးဆုံးေသာေန့၊ မဟာပ၀ါရဏာေန့၊ ဘုရားရွင္မွ တပည့္သာ၀ကမ်ားကုိ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ့ သာသနာျပဳေစလႊတ္ေသာေန့၊ အေသာကမင္းၾကီးက အရိ႒ မင္းသားကို သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ့ ေဗာဓိကုိင္း သယ္ေဆာင္ေစေသာေန့ႏွင့္ အရွင္မဟာမဟိႏၵမေထရ္ ပရိနိဗၺာန္စံ ေတာ္မူေသာေန့တုိ့ကုိ ၀ပ္(Vap)ေပါယေန့။

(၇)ႏုိ၀င္ဘာလ(တန္ေဆာင္မုန္း)လတြင္ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္က ႏုိင္ငံအသီးသီးသုိ့ ရဟန္းေတာ္မ်ား သာသနာျပဳရန္ ေစလႊတ္ေသာေန့ႏွင့္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ဓာတ္ေတာ္ ေမြေတာ္မ်ားကုိ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ သုိ့ စတင္သယ္ေဆာင္ေန့တုိ့ကုိ အီလ္း(Ill)ေပါယေန့။

(၈) ဒီဇင္ဘာ(နတ္ေတာ္)လတြင္ သဃၤမိတၱာေထရီ ေဗာဓိပင္ပ်ဳိႏွင့္အတူ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ့ စတင္ ေရာက္ရွိေသာေန့ကို အူဒု၀ပ္(Uduvap)ေပါယေန့။

(၉)ဇန္န၀ါရီ(ျပာသုိလ္)လတြင္ ဘုရားရွင္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ့ ပထမအၾကိမ္ ေဒသစာရီ ၾကြခ်ီေတာ္မူ ေသာေန့ကုိ ဒုရသု(Duruthu)ေပါယေန့။

(၁၀)ေဖေဖာ္၀ါရီ(တပုိ့တြဲ)လတြင္ အရွင္သာရိပုတၱရာမေထရ္ႏွင့္ အရွင္မဟာေမာဂၢလာန္မေထရ္တုိ့ကုိ ဘုရားရွင္၏ တပည့္သာ၀ကစတင္ျဖစ္ေသာေန့အျဖစ္ န၀ံ(Navam)ေပါယေန့။

(၁၁)မတ္(တေပါင္း)လတြင္ ဘုရားရွင္သည္ ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါဒနမင္းၾကီးႏွင့္ ေဆြေတာ္မ်ဳိးေတာ္ တုိ့ကုိ တရားေဟာၾကားရန္ ကပိလ၀တ္ျပည္သို့ ၾကြေတာ္မူေသာေန့ႏွင့္ ဘုရားရွင္၏စြယ္ေတာ္ကုိ သီရိလကၤာ ႏုိင္ငံသို့ စတင္သယ္ေဆာင္ေသာေန့တုိ့ကုိ မက္ဒင္(Medin)ေပါယေန့။

(၁၂) ဧျပီ(တန္ခူး)လတြင္ ဘုရားရွင္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ့ ဒုတိယအၾကိမ္ေဒသစာရီ ၾကြခ်ီေတာ္မူေသာ ေန့ကုိ ဘခ္(Bak)ေပါယေန့-လုိ့ ဆုိျပီး အဲဒီလုိ အသီးသီး သတ္မွတ္ထားတာ ဗုဒၶဘာသာႏုိင္ငံတစ္ခုရဲ့ သေကၤတ လကၡဏာ အျပည့္ပါေနတယ္ဆုိရမွာပါ။

ကဆုန္လျပည့္ေနကုိ ဘာ့ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အထြတ္အျမတ္ထားၾကပါသလဲဆုိယင္ ဘုရား ေလာင္းဖြားျမင္တဲ့ေန၊ ျမတ္ဘုရားရွင္ သဗၺညဳတညဏ္ရရွိတဲ့ေန့၊ ပရိနိဗၺာန္၀င္စံတဲ့ေန ျဖစ္ေန့လုိပါ။ ဒီေန့မွာမွ ရွားရွားပါးပါး တုိက္တုိက္ဆုိင္ဆုိင္ တစ္ေန့တည္း တူေနတာဟာျဖင့္ ေန့မ်ားစြာထဲက တစ္ခုတည္းေသာ အထြတ္ အထိပ္ေန့တစ္ေန့လုိ့ ဆုိရမွာပါ။

ဒီေနရာမွာ ဗုဒၶ ဖြားျမင္ေတာ္မူတဲ့ ခုႏွစ္ကေတာ့ The Buddha and His teachings စာအုပ္မွာ( The full moon day of May, 623 B.C)လုိ့ နာရဒမဟာေထရ္က ဆုိထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပရိနိဗၺာန္၀င္စံ ေတာ္မူတဲ့ ေန့ေတြအေပၚ ပညာရွင္မ်ားရဲ့ အယူအဆအျမင္ေတြကုိ ေဖာ္ျပခ်င္ပါ ေသးတယ္။

Dr. D. C Sircar, and Indian epigraphist (486 B.C) / Dr.Ananda W.P. Guruge; Dr. D.F. Jayasuriya; George Grimm; Rev.Narada; G Turnour(543 B.C)/ RhysDavids (488 B.C) / R.C. Majumdar; Gopal Aiyar; Vincent Smit; B.G.Gokhle; J.Takakasu(486 B.C) / Christmas Humphreys; Dr. Fleet; Robert Chester; Saravapalli Radhakrishnan; Ananda K. Commaraswamy; Edward j. Thomas; Edward J Conze; Ency.of Brittanica; Wilhelm Geigher; W.G. Rawlinson; G.D.P. Wickramasinghe; Pears encyclopaedia (483 B.C) / German Laxikon; Ency.Religion & Ethics; H.Oldenberg; Michael Edward; S.D. de Lenerolle; W.H.moreland (480 B.C) / Louis Renow(478 B.C) / Max Muller; A. Cunningham; R.L.Copleston (477 B.C)
ဒါေတြကေတာ့ ေလ့လာလုိသူမ်ားအတြက္ - Views on Buddhism by Dr. S. Vaiamon - စာအုပ္မွာ ၾကည့္ရႈ့ႏုိင္ပါတယ္။

ဒီလုိ သကၠရာဇ္ေတြ ကြဲျပားေနႏုိင္ေပမယ့္လုိ့ ေဖာ္ျပခဲ့ျပီးတဲ့ သုံးမ်ဳိးကေတာ့ ေန့တစ္ေန့တည္းမွာပဲ ျဖစ္ခဲ့ တာပါ။ ျမန္မာသကၠရာဇ္အရကေတာ့ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးေရးသားေတာ္မူတဲ့ ခုႏွစ္ေန့ဘုရား ရွိခုိး ေတြကုိ ျပန္လည္ၾကည့္ရႈမယ္ဆုိယင္ အခက္အခဲ ရွိလွမယ္မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီအထဲက “မဟာသကၠရာဇ္၊ ေျခာက္ဆယ့္ရွစ္ၾကဳံ၊ ကဆုန္လျပည့္၊ ေသာၾကာေန့၀ယ္၊ ခ်မ္းေျမ့စုံစီ၊ လုမၺိနီ၌၊ မဟီလႈိက္ဆူ၊ ဖြားေတာ္မူသည္” ၊ “ ကဆုန္လျပည့္၊ ဆင္မင္းေန့၀ယ္၊ ေျမ့ပရေမ၊ ပလင္ေဗြထက္” ၊ “ ကုသိနာရုံ၊ အင္ၾကင္စုံ၌၊ ကဆုန္လျပည့္၊ အဂၤါေန့၀ယ္၊ ခ်မ္းေျမ့နိဗၺဴ၊ စံေတာ္မူသည္” ဟာ ကဆုန္လျပည့္ ဒီဗုဒၶေန့ကို ရည္ညႊန္းေနတာပဲ မဟုတ္ပါလား။

တကယ္ေတာ့လဲ ဒီေန့ကပဲ ျဖစ္-တည္-ပ်က္ဆုိတဲ့ တရားသေဘာကုိ သတိေပးေနေကာင္း ေပးေန တာလဲ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆုိယင္ ဒီေန့မွာ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ဟာ လူျပည္လူ့ေလာကသုိ့ ေရာက္လာတယ္။ ဒီေန့မွာပဲ ကမၻာေလာကရဲ့ အျမင့္ျမတ္ဆုံး လူသားတစ္ေယာက္အျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့တယ္။ ဒီကေန့မွာပဲ လူ့ေလာကက ျပန္လည္ထြက္ခြါေတာ္မူခဲ့လုိ့ပါပဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီေန့ဟာ လူသားတစ္ေယာက္အတြက္ ျဖစ္-တည္-ပ်က္ သုံးခုကုိ မီးေမာင္းထုိးျပတဲ့ ေန့ဆုိယင္လည္း မွားမယ္မဟုတ္ပါဘူး။

စာေရးသူကေတာ့ ျမင့္ျမတ္တဲ့ ဒီသေဘာတရားေတြကုိ လက္လွမ္းမမီေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ “ ငါဘုရား ရပ္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ သြားေနသူက ခ်စ္သားပါ” ဆုိတဲ့ စကားေလးရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆင့္ပြားအေတြး ေလးပါ။ စိတ္ေတြ ရုပ္ေတြဟာ အခုိက္တံ့တစ္ခုမွာ “ရပ္ေနတာပါ”လုိ့ ေျပာခြင့္မရွိေလာက္ေအာင္ ေျပးလႊား ေနတာပါလားလုိ့ နားလည္မိလုိက္တာပါ။ အဲဒီရဲ့ အျခားတစ္ဖက္မွာက “ေအာ္ ရုပ္ေတြစိတ္ေတြရဲ့ ေျပးသြားျခင္း ေတြ မ်ားစြာရွိခဲ့ယင္ေတာင္ ခုအခုိက္အတံ့ ေျပးသြားေနတဲ့ စိတ္ေတြရုပ္ေတြကေတာ့ ေကာင္းေသာေျပး သြား ျခင္းပါ”လုိ့ ဆုိခြင့္ရွိမလား မိမိကုိယ္ကုိယ္ ႏွစ္သိမ့္မိျခင္းပါ။

ပိေတာက္ရနံ့နဲ့အတူ

အင္တာနက္ေပၚမွာရွိတဲ့ ကုိယ္နဲ့နီးစပ္ရာ ဘေလာ့ေလးေတြကုိ ဖြင့္ၾကည့္လုိက္တုိင္း ပိေတာက္ ရနံ့ေလးေတြ သင္းၾကဴေနပါတယ္။ စာေရးသူလည္း ပိေတာက္ရနံ့ေလးနဲ့အတူ ႏွစ္သစ္ကူးကုိ ေက်ာ္ျဖတ္ဖုိ့ ၾကဳိးစားမိတယ္။ အလြမ္းဓာတ္ခံ ရွိသူမ်ားမွာေတာ့ ဘေလာ့ေလးေတြ ဖြင့္ၾကည့္မိတုိင္း ပုိလုိ့ လြမ္းမိလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။

ကဗ်ာသမားကလည္း ပိေတာက္နဲ့အတူ ကဗ်ာဖြဲ့၊ ေဆာင္းပါးဆရာကလည္း ပိေတာက္နဲ့အတူ စာေတြ ေရး၊ အခ်ဳိ့ကလည္း ေခတ္သစ္ေမာ္ဒန္လုိ့ေျပာတဲ့ ေ၀ါဟာရေတြ စကားလုံးအသြားအလာေတြနဲ့ ပိေတာက္နဲ့ အတူ ေမာ္ဒန္ဆန္ဆန္ေလးေတြ ေျပာ။ ဒီလုိ ေရးၾက ေျပာၾကဆုိေတာ့လဲ အလြမ္းဓာတ္ခံ နည္းသူမ်ားမွာေတာင္ လြမ္းေနမိမလား မသိပါ။ အလြမ္းဓာတ္ခံမ်ားသူမ်ားအဖုိ့ ဒါမွမဟုတ္ လြမ္းစရာ ရွိတဲ့သူေတြမွာေတာ့ မုခ်မလြဲ လြမ္းၾကမွာပဲလုိ့ ထင္မိျပန္တယ္။ ေအာ္ ပိေတာက္ရယ္ တုိင္းတစ္ပါးေရာက္ေနသူကိုေတာင္ ဆြဲေဆာင္းႏုိင္စြမ္း အဲသေလာက္ ရွိလွပါလား-လုိ့ စဥ္းစားမိတဲ့အခါမွာေတာ့ စာေရးသူလည္း လြမ္းလုိ့လာတယ္။ ဘာရယ္လုိ့ တိတိက်က် အေျဖရွာမရေပမယ့္ ပိေတာက္နဲ့အတူ လြမ္းမိေနတာကေတာ့ အမိျမန္မာျပည္ပါ။

ဒါေပမယ့္ ပူျပင္းလွတဲ့ ဒီလုိေႏြရာသီ ဒီဘုံေဘမွာေတာ့ ပိေတာက္ရနံ့ကုိ မရႈရႈိက္ႏုိင္ပါဘူး။ ပူျပင္းတဲ့ ရာသီဥတုကုိ ဘယ္လုိကုစားရပါမလဲဆိုတာ မနက္မုိးလင္းက ညမုိးခ်ဳပ္သည္အထိ စဥ္းစားေနရတာပါ။ ပိေတာက္္ရနံ့ဆုိတဲ့အရာဟာ စာေရးသူတုိ့နဲ့ အလွမ္းေ၀းကြာလြန္းလွပါတယ္။ ေက်ာင္းေတြပိတ္လုိ့ ေျခာက္ေသြ့ လွတဲ့ ဒီေကာလိပ္ပတ္၀န္းက်င္ဟာလည္း အထီးက်န္မႈကုိ ပုိလုိ့မ်ား တြန္းအားျဖစ္ေစျပန္သလားမသိပါ။ ျမန္မာ ေက်ာင္းသားအခ်င္းခ်င္း ႏွစ္သစ္ကူးအေၾကာင္းေလးေတြ ေျပာျဖစ္တဲ့အခါမ်ားမွာ ပုိလုိ့ ပိုလုိ့ စိတ္ကုိ ညွဳိးမႈိင္ေစ ျပန္တယ္။ ၾကားဖူးထားတဲ့ ကဗ်ာအပုိင္းအစေလးျဖစ္တဲ့ “သူလည္းေလ ေလာကီသားေပမုိ့” ဆုိသလိုပါပဲ။ ေလာကီလူသားတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ စာေရးသူမွာလည္ ဒီအလြမ္းကုိ ဘယ္လုိလုပ္ ေရွာင္းရွားႏုိင္ပါမလဲ။

ကဗ်ာေတြ ဖြဲ့ခ်င္သလုိ စာေတြလည္း ပိေတာက္နဲ့စပ္လုိ့ အမ်ားၾကီး ေရးခ်င္တာကေတာ့ ရင္ထဲက ဆႏၵပါ။ ဒါေပမယ့္ ပန္းပိေတာက္ရဲ့ သေဘာသဘာ၀ကုိ “ တစ္ႏွစ္မွာ တစ္ခါပြင့္တယ္၊ တစ္ခါမွာလည္း တစ္ၾကိမ္သာ ပြင့္တယ္” လုိ့ ဆုိတာေလာက္ပဲ နားလည္ထားမိတယ္။ ငယ္ငယ္ကၾကားဖူးတဲ့ “ပိေတာက္ဆုိ ပိေတာက္၊ တစ္ေယာက္ဆုိ တစ္ေယာက္” ဆုိတာကလည္း ပိေတာက္ရဲ့ ခုလုိ တစ္ႏွစ္မွာတစ္ခါ၊ တစ္ခါ မွာတစ္ၾကိမ္ကုိ ရည္ညြန္းတာ ျဖစ္လိမ့္မယ္လုိ့ ယုံၾကည္မိျပန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ စာဖြဲ့ဖုိ့က်ေတာ့ ရနံ့ရဲ့ သေဘာ သဘာ၀၊ ပင္စည္, အခက္အလက္တုိ့ရဲ့ မူလအရင္းအျမစ္ စတာေတြကုိ နားမလည္ျပန္ေတာ့ စာေတြ ဖြဲ့ဖုိ့ ခက္ေနျပန္တယ္။ ျမန္မာသၾကၤန္မွာ ပိေတာက္ဟာ ကုိယ္စားျပဳအမွတ္သေကၤတတစ္ခုအျဖစ္ ရွိေနတာကုိေတာ့ စာေရးသူ ဂဳဏ္ယူလုိ့ မဆုံးပါ။

အဲဒီပိေတာက္နဲ့အတူ ေနာက္က ကပ္ပါလာတာက ႏွစ္သစ္ကူးျခင္းပါ။ ကိုယ့္လူမ်ဳိး ကုိယ့္ရုိးရာ ကုိယ့္ယဥ္ေက်းမႈေတြအရ ကုိယ့္သကၠရာဇ္နဲ့ကိုယ္ ႏွစ္သစ္ကုိ ကူးေျပာင္းေနၾကတာပါ။ တရုတ္ကလည္း တရုတ္ႏွစ္သစ္ကူး၊ အေနာက္တုိင္းကလည္း အေနာက္တုိင္းႏွစ္သစ္ကူး။ အိႏၵိယကလည္း အိႏၵိယႏွစ္သစ္ကူး ဆိုျပီး ႏွစ္သစ္ကုိ ကူးေျပာင္းေနၾကတာပါ။
လူတုိင္းဟာ တစ္ႏွစ္၊ တစ္လ၊ တစ္ရက္ ဆုိတဲ့ ေ၀ါဟာရေတြနဲ့ ကူးေျပာင္းေနၾကေပမယ့္ တကယ္ေတာ့ ဒါေတြဟာ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေန့စဥ္ႏွင့္အမ်ွ နာရီ, မီနစ္, စကၠန့္မျခား ကူးေျပာင္း ေနၾကတာပါ။ တရားေတာ္မ်ားအလုိအရဆုိယင္ေတာ့ ရုပ္ေတြ နာမ္ေတြ အစဥ္တစ္ဆက္ ကူးေျပာင္းေနတာပါ။ ေရွ့စိတ္အစဥ္နဲ့ ေနာက္စိတ္အစဥ္ဟာ လ်င္ျမန္လြန္းလုိ့ ရပ္တံ့ေနတဲ့ အခုိက္ဆုိတာကုိ ေရတြက္ဖုိ့ ခက္ခဲပါ တယ္။ ရုပ္သက္တစ္ခ်က္မွာ စိတ္သက္က ၁၇-ခ်က္ရွိတာပါ။ ဆုိလုိတာကေတာ့ စိတ္ဆုိတဲ့ နာမ္ရဲ့ ကူးေျပာင္းမႈဟာ ရုပ္ထက္ အဆမ်ားစြာ လ်င္ျမန္စြာ ကူးေျပာင္းေနတာပါ။ အဲသေလာက္လ်င္ျမန္ေနတဲ့ စိတ္ကို ဘယ္အခုိက္အတံ့ဟာ ရပ္တံ့ေနတာလည္းဆုိတာ ေျပာဖုိ့ခက္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ရုပ္နာမ္သဘာ၀ေတြကေတာ့ အစဥ္တစ္စုိက္ ကူးေျပာင္းေနတယ္လုိ့ ဆုိရတာပါ။

ဒီနွစ္သစ္ကူးေျပာင္းမႈကုိပဲ ေနာက္တစ္ႏွစ္သို့ ကူးေျပာင္းသြားတဲ့အတြက္ စာေရးသူတုိ့ကုိ တစ္ႏွစ္ၾကီး သြားျပန္ျပီလုိ့ ဆုိၾကျပန္တယ္။ တကယ္ေတာ့ အသက္ၾကီးသြားေစတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေလာကေ၀ါဟာရစကား နဲ့ေတာ့ တစ္ႏွစ္ၾကီးသြားတယ္လုိ့ ေျပာလုိ့ရႏုိင္ေပမယ့္ တကယ္ေတာ့ တစ္ႏွစ္ငယ္သြားတာပါ။ အသက္ ၈၀-ေန ရမယ့္သူက လက္ရွိ ၅၀-ဆုိၾကပါစုိ့။ ဒီႏွစ္ကုန္ယင္ေတာ့ ၅၁-ႏွစ္ပဲလုိ့ ေျပာရမွာထက္ ဒီႏွစ္ကုန္ယင္ေတာ့ ႏွစ္ ၃၀-ပဲ က်န္ေတာ့တယ္လုိ့ ဆုိရမွာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ငယ္သြားျခင္းလုိ့ ဆုိလုိတာပါ။ စာေရးသူတို့အားလုံးဟာ ၾကီးလာတာမဟုတ္ပဲ ဘ၀ေနာက္ထပ္အသက္ရွင္ သန္ဖုိ့အတြက္ ငယ္ငယ္သြားတာ နဲနဲသြားတာပါ။

တစ္ႏွစ္တာေပးဆပ္လုိက္ရတဲ့ က်န္ခဲ့တဲ့အတိတ္ခုႏွစ္မွာ မိမိေကာင္းက်ဳိး၊ ပတ္၀န္းက်င္ေကာင္းက်ဳိး၊ ေလာကၾကီးေကာင္းက်ဳိး ဘာေတြနဲ့ ေပးဆပ္ခဲ့ျပီးျပီလဲဆုိတာကို ဒီႏွစ္သစ္ကူးျခင္းက သတိေပးေကာင္း ေပးေန တာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေတြ စဥ္းစားျခင္းနဲ့အတူ ႏွစ္ေဟာင္းကို ျဖတ္သန္းျခင္းဟာ ပုိလုိ့အဓိပၸါယ္ ျပည့္၀ မယ္လုိ့ စာေရးသူအေနနဲ့ ယူဆမိျပန္တယ္။

နွစ္သစ္ကူးမွာေတာ့ ေနာက္ထပ္က်န္ရွိေနေသးတဲ့ သက္တမ္းတစ္ခုအတြင္း အတၱတၳစရိယ-ကုိယ့္က်ဳိး စီးပြါး၊ ညတတၳစရိယ-အသိုင္းအ၀ုိင္းခ်မ္းသာေရး၊ ေလာကတၳစရိယ- တေလာကလုံး အစစအရာရာ ျပည့္စုံေရး ဆုိတဲ့ စရိယက်င့္စဥ္ သုံးပါးကုိ ဘယ္ေလာက္ထမ္းေဆာင္ႏုိင္မလဲဆုိတာကို ဒီႏွစ္သစ္ကူးျခင္းက တုိက္တြန္း ႏႈိးေဆာ္ေကာင္း ႏႈိးေဆာ္တုိက္တြန္းေနတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေလးေတြစဥ္းစားယင္းနဲ့ ႏွစ္သစ္ကုိ ကူးျခင္းက ျပည့္၀တဲ့အဓိပၸါယ္တစ္ခုကုိ ေပးႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ့ စာေရးသူ ယုံၾကည္မိေနျပန္တယ္။

စစ္မွန္တဲ့ ပိေတာက္ရနံ့ေလးေတြ မရႈရႈိက္လုိက္ရေပမယ့္ ရႈရႈိက္မိလုိက္ရတဲ့ ဘေလာ့မ်ားမွ ပိေတာက္ ပန္းရနံ့ေလေတြက တဆင့္ ဒီအေတြးအေခၚအယူအဆေလးေတြ ေပါက္ဖြားလာေစခဲ့တာပါ။ စာေရးသူကေတာ့ ပိေတာက္ရနံ့သင္းတဲ့ ဒီအေတြးအေခၚေလးမ်ားနဲ့အတူ ႏွစ္သစ္ကုိ ကူးၾကည့္ျခင္း ဒီလုိမ်ားေျပာလုိ့ရမလား ႏွစ္သစ္ကုိ ၾကဳိဆုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္လုိ့…………… ။

နွစ္သစ္မဂၤလာမွာ မဂၤလာအေပါင္းနဲ့ ျပည့္၀ပါေစလုိ့ ဆုေတာင္းယင္း……………………..

ကာလာမမင္းသားတုိ့၏နယ္ေျမႏွင့္ မ်ဳိးရုိး အဆင့္အတန္း

စာေရးသူသည္ မဟာေဗာဓိေစတီနွင္ေဗာဓိပင္ရွိရာ ဗုဒၶဂယာျမဳိ့(Buddha Gaya)မွ ထြက္ခြါလာျပီးေနာက္ (၂၇-၁၂-၂၀၀၉)ေန့တြင္ ပတၱနားျမဳိ့သုိ့ ေရာက္ရွိခဲ့ပါသည္။ ၂၈-၁၂-၂၀၀၉-ရက္ေန့၌ ထုိပတၱနားျမဳိ့၊ ျမန္မာေက်ာင္းမွ နံနက္ေစာေစာတြင္ ထြက္ခြါလာၾကေသာစာေရးသူတုိ့သည္ အေသာကေက်ာင္းတုိက္သုိ့ ၀င္ေရာက္ျပီးေနာက္ ဆက္လက္ထြက္ခြါလာၾကရာ ေ၀သာလီရွိ လိစၦ၀ီမင္းမ်ားေ၀စုရေသာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ သရီရဓာတ္ေတာ္မ်ား ကုိ ဌာပနာထားသည့္ ေစတီေတာ္ေနရာသုိ့ ေရာက္ရွိပါသည္။

ထုိမွတဆင့္ ေကဆရီယေစတီသုိ့ သြားေရာက္ၾကသည္။ ဤလမ္းခရီးတြင္ လမး္တုိ့မွာ ျပဳျပင္ေနဆဲျဖစ္သျဖစ္ ကားကုိ ခက္ခက္ခဲခဲ ေမာင္းယူရသည္။ ေန့ဆြမ္းအမီ ေကဆရီယေစတီသုိံ့ ေရာက္ရွိပါသည္။ ေစတီသုိံ့ ေရာက္ရွိ ျပီးေနာက္ စာေရးသူတုိ့မွာ ေစတီေတာ္ၾကီးအား မဖူးေျမာ္ႏုိင္ေသးဘဲ ဆြမ္းစားရန္ အေျပးအလႊား စီစဥ္ၾကရေလ သည္။ ယခုအခါ ေရွးေဟာင္းဌာနက တူးေဖာ္ေနသျဖင့္ ေစတီေတာ္ၾကီး ရုပ္လုံးမွာ ေတာ္ေတာ္ပင္ ေပၚလြင္ လာျပီး ျဖစ္ပါသည္။

ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးႏွင့္တကြ အရွင္ယသအမႈးရွိေသာ ရဟႏၱာေျခာက္က်ိပ္ (၆၀)အရွင္ျမတ္တို့အား ေအာက္ပါအတုိင္း မိန့္ၾကားခဲ့ပါသည္။

“ ရဟန္းတုိ့- သင္တုိ့သည္ ေျမာက္ျမားလွစြာေသာ လူနတ္ျဗဟၼာ သတၱ၀ါတုိ့၏ ေလာကီ ေလာကုတၱရာ ခ်မ္းသာစီးပြါးေကာင္းက်ဳိးတရား ျဖစ္ပြါးရန္ အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာသို့ ေဒသစာရီ (တစ္ေန့လ်င္ တစ္ယူဇနာ အလြန္ ဆုံးထား၍)လွည့္လည္သြားၾကကုန္ေလာ့။ (လမ္းတစ္ေၾကာင္း၌ ရဟန္းႏွစ္ပါးေပါင္း၍ သြားခဲ့ေသာ္ တစ္ပါးက တရားေဟာလ်င္ က်န္တစ္ပါးက အလုပ္မရွိ ဆိတ္ဆိတ္သာ ထုိင္ေနရမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္) လမ္းတစ္ေၾကာင္း ၌ ရဟန္းႏွစ္ပါးေပါင္း၍ မသြားၾကကုန္လင့္ -------

ရဟန္းတုိ့- ငါဘုရားသည္လည္း (ဤမိဂဒါ၀ုန္ေတာမွာပင္ ေက်ာင္းကန္ပရိ၀ုဏ္ေကာင္းမ်ားကုိ ေဆာက္လုပ္ ေစကာ အလုပ္အေကြ်း ဒါယကာတုိ့ ပစၥည္းေလးပါးျဖင့္ အျပဳအစု အယုအယကုိ ခံယူကာ ေနလိမ့္မည္မဟုတ္။ စင္စစ္ေသာ္ကား----) ရေသ့ညီေနာင္ ရွင္တစ္ေထာင္တုိ့ကို ေခ်ခြ်တ္ရန္ တရားေဟာရန္ ဥရုေ၀လေတာအုပ္ရွိ ရာ ေသနာနိဂုံးသုိ့ သြားေပအံ့။”
သုိ့ျဖစ္၍ ဤစကားေတာ္ျဖင့္ ျမတ္ဗုဒၶသည္ သာသနာျပဳခရီးထြက္ၾကရန္ တပည့္မ်ားအား တုိက္တြန္းခဲ့ပါသည္။ မိမိ (ျမတ္ဗုဒၶ)ကုိယ္တုိင္လည္း သာသနာျပဳခရီးကုိ ၾကြခ်ီေတာ္မူခဲ့ပါသည္။

ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဒသစာရီၾကြခ်ီေတာ္မူေသာ အရပ္ေဒသမ်ားစြာတြင္ ကာလာမမင္းသားတုိ့နယ္ေျမ ေကသမုတၱိ နိဂုံးသည္လည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္သည္။

အဘိဓာနပၸဒီပိကာ-လာ တုိင္းၾကီး ၂၁-တုိင္း ရွိသည့္အနက္ ေကာသလတုိင္းသည္လည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။ ထုိေကာသလတုိင္းသည္ ဒီဃီတိေကာသလ-ဇာတ္ကုိ ေထာက္ဆ၍ ေရွးနိပါတ္ေတာ္ေခတ္မ်ား၌ပင္ ထင္းရွားေသာတုိင္းျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။ ထုိေကာသလတုိင္း၌ သာ၀တၱိျမဳိ့ေတာ္အျပင္ အျခားေသာျမဳိ့ၾကီး မ်ားမွာ အယုဇၥ်ယႏွင့္သာေကတဟူေသာ ျမဳိ့ၾကီးမ်ား၊ ေသတဗ် - ဥကၠဌႏွင့္ သာလာ၀တီဟူေသာ ျမဳိ့စားမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ျမဳိ့မ်ား၊ ဒ႑ကပၸနိဂမ-ေကသမုတၱနိဂမ-သကၤ၀ါသနိဂမ-နဠကပါနိဂမ-ဥဂၢနိဂမ-ဥရုညနိဂမဟူ ေသာ နိဂုံးမ်ာ းျဖစ္ၾကသည္။

ေကသပုတၱနိဂမသည္ ေမာရိယႏုိင္ငံထက္ေစာ၍ ျမဳိ့ျဖစ္လာဖြယ္ရွိသည္ဟုဆုိသည္။ ကာလာမတုိ့ နယ္ေျမသည္ ဂဂၤါျမစ္အေနာက္ျခမ္း က်ယ္ျပန့္ေသာနယ္ေျမျဖစ္သည္။ ေကာသလတုိင္း အေရွ့ပုိင္းနယ္ေျမႏွင့္လည္းေကာင္း၊ ကာသိတုိင္း(ဗာရာဏသီ)အေရွ့ေျမာက္ပုိင္းနယ္ေျမႏွင့္လည္းေကာင္း၊ မလႅတုိင္း ေတာင္ဖက္ပုိင္းနယ္ေျမႏွင့္ လည္းေကာင္း တစ္သီးတစ္ျခားျဖစ္သြားျပီးေနာက္ ကုိယ္ပုိင္နယ္ေျမအျဖစ္ လြတ္လပ္စြာ တည္ရွိေနသည္။ ထုိ နယ္ေျမသည္ ေကာသလတုိင္း၊ ကာသိတုိင္း၊ မလႅတုိင္းတုိ့၏နယ္စပ္ထိပ္၌ သုိ့မဟုတ္ ဤသုံးႏုိင္ငံ၏ ဦးေခါင္း ထိပ္၌ လြတ္လပ္သည့္နယ္ေျမအျဖစ္ ေပါက္ဖြားလာေသာေၾကာင့္ ေကသပုတၱအမည္ ျဖစ္လာသည္ဟု ဆုိ သည္။

ေရွးေခတ္ ေကသပုတၱနယ္ေျမသည္ (က)မလႅတုိင္းေတာင္းဖက္၊(ခ) ဂဂၤါျမစ္ေျမာက္အရပ္၊ ဂါဂရားျမစ္ေအာက္ ပုိင္း(ျမစ္ႏွစ္ခု အေနာက္ဖက္) (ဂ) ဗာရာဏသီျမဳိ့(ကာသိတုိင္း)အေရွ့ေျမာက္ဖက္ (ဃ)ေကာသလတုိင္း အေရွ့ ပုိင္းနယ္ေျမတုိ့ ျဖစ္ေလသည္။ ေခတ္သစ္ ဗီဟာရ္(bihar)ျပည္နယ္၊ ဘာဆာရတ္(basarh)အရပ္မွ အေနာက္ ေျမာက္ဖက္ မုိင္း (၃၀)ခန့္ ေ၀းသည့္ ေကဆရိယ (kesariya)အရပ္အထိ(ေပ ၁၄၀၀-က်ယ္ျပန့္ေသာ ကုန္ျမင့္ ေပၚတြင္ ေစတီႏွင့္ေက်ာင္းေဆာင္မ်ားအပါအ၀င္ အေဆာက္အဦး အပ်က္အစီးမ်ား ရွိေနသျဖင့္) ေကသပုတၱ နိဂုံး ျဖစ္ႏုိင္သည္ဟု ယူဆၾကသည္။

ထုိ့အျပင္ နိဂမအရ (၁) နိဂုံး(ရြာၾကီး) (၂)ေဗဒင္က်မ္း (၃)ေစ်း (၄)ကုန္ေရာင္း၀ယ္ျခင္း (၅) အဆုံးနိဂုံးခ်ဳပ္ (ပါဠိ-ဓာန္၊ ၂၈၄) ဟု ငါးမ်ဳိး ဖြင့္ဆုိထားေလသည္။ အဌကထာတြင္ “ေကသမုတၱသည္ ေတာအုပ္အနီး၌ တည္ရွိ၍ ထုိေတာအုပ္အတြင္းသို့ သြားေရာက္ေနထုိင္လုိၾကသူတုိ့သည္ ေကသမုတၱ၌ တည္းခုိေနထုိင္၍ လည္ေကာင္း၊ အယူ၀ါဒမ်ားကို ေဟာေျပာ၍လည္းေကာင္း ထုိသုိ့ ျပဳလုပ္ျပီးမွသာ ေတာအုပ္အတြင္းသုိ့ ၀င္ၾက သည္” ဟု ဖြင့္ျပထားေသာေၾကာင့္ ေကသမုတၱသည္ ေတာအုပ္စပ္ေသာ နယ္ပယ္ျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္သား ႏုိင္ပါသည္။

အဌကထာ၌ “ ကာလာမာနံ နိဂေမာတိ ကာလာမာနာမ ခတၱိယာ၊ ေတသံ နိဂေမာ” ဟု ဖြင့္ဆုိထားခ်က္အရ- ကာလာမဟူသည္ မင္းမ်ဳိး(ခတၱိယ)ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ နိဂမဟူသည္ ထုိကာလာမမင္းသားတုိ့၏နိဂုံးျဖစ္ေၾကာင္းကုိ သိရွိရသည္။ ထုိ့တြင္ ခတၱိယ-ဟူေသာ ပုဒ္ႏွင့္ဆက္စပ္၍ (၁)မင္းမ်ဳိးမင္းႏြယ္ (၂) မင္း-မင္းသား (၃)ခတၱိ ယမည္သူ (၄) မင္းမ်ဳိးမင္းႏြယ္ျဖစ္ေသာ- မင္းဇာတ္ရွိေသာသူ (တိပိ-ဓာန္၊ တြဲ-၆၊ ၄၃၆)ဟု ေလးမ်ဳိး ဖြင့္ဆုိ ထားရာ အမွတ္(၃)ခတၱိယမည္သူမွတစ္ပါး အျခားေသာဖြင့္ဆုိခ်က္မ်ားသည္ မင္းႏွင့္သက္ဆုိင္ေသာ အခ်က္မ်ာ းသာျဖစ္ေၾကာင္းကို ေတြ့ရွိရေလသည္။ ထုိ့ေၾကာင့္ ထုိထုိက်မ္းဂန္တုိ့၌ အမ်ားအားျဖင့္ “ ကာလာမမင္းသား” ဟူေသာ အမည္ကိုသာ သုံးႏႈန္းထားၾကသည္ကုိ ေလ့လာေတြ့ရွိရျခင္းျဖစ္ေလသည္။

ကာသိတုိင္း၊ မလႅတုိင္းႏွင့္ေကာသလတုိင္းသုိ့ ေရာက္ရွိေနၾကေသာ သာကီ၀င္မင္းသားမ်ားသည္ ပေသနဒီ ေကာသမင္းပုိင္ေသာ ေကာသလတုိင္း၏အစြန္းအဖ်ားနယ္ေျမတစ္ခုကုိ သိမ္းပုိက္ျပီး ကုိယ္ပုိင္နယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ စုေပါင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေနထုိင္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ေကသမုတၱျမဳိ့၌ ကာလာမမင္းတုိ့သည္ ေကာသ လတုိင္း ဘုရင့္အာဏာကို ေတာ္လွန္၍ အမ်ားျပည္သူ့ဆႏၵ ႏွင့္အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းကုိ လုိလာၾကသူမ်ား ျဖစ္ၾက သည္။ ကာလာမ-ဟူေသာစကားသည္ ဘုရင့္အာဏာကုိ ေတာ္လွန္ေသာအခ်ိန္၌ ေခါင္းေဆာင္မင္းသား မ်ားအား ေပးအပ္သည့္ အမည္ျဖစ္ဖြယ္ ရွိသည္ဟု ဆုိသည္။

၀ဇၨီတုိင္း၌ ၀ဇၨီအမည္ရသည့္ သာကီ၀င္မင္း သားမ်ားက ေခါင္းေဆာင္၍ စုေပါင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေသာႏုိင္ငံ တည္ေထာင္ထား ၾကသည္။ အလႅကပၸႏုိင္ငံတြင္မူ ဗူလီ အမည္ရသည့္ သာကီ၀င္မင္းသားမ်ားက ေခါင္းေဆာင္၍ စုေပါင္းအုပ္ခ်ဳပ္ ေသာႏုိင္ငံ တည္ေထာင္ၾကသည့္။ ထုိနည္းအတူ ေကသပုတၱႏုိင္ငံ၌ ကာလာမအမည္ရေသာ သာကီ၀င္မင္းသားမ်ားက ေခါင္းေဆာင္၍ စုေပါင္း အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ႏုိင္ငံတည္ေထာင္ျခင္းျဖစ္ေပမည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္လက္ထက္ ဤကဲ့သုိ့ ျပည့္သူ့ဆႏၵႏွင့္အညီ က်င့္သုံးေသာႏုိင္ငံမ်ားမွာ ၀ဇၨီတုိင္း၊ အလႅကပၸႏွင့္ ေကသပုတၱ တုိ့ျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။ သုိ့ေသာ္ ပေဒသ ရာဇ္စနစ္ အားေကာင္းေသာ ေခတ္အတြင္း ဤႏိုင္ငံမ်ား၏ စနစ္သည္ ေရရွည္ေအာင္ျမင္မႈမရရွိဘဲ ျပဳိကြဲခဲ့ရသည္။

တဖန္ ေကသမုတၱႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ေကသပုတၱ-ဟူေသာ အသုံးအႏႈန္းကုိ လန္ဒန္ပါဠိအသင္းမွ ဘာသာျပန္ေသာ gradual saying-စာအုပ္၊ what the Buddha tanght စာအုပ္၊ အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ပထမတြဲ၊ စာမ်က္ႏွာ-၁၈၉-၌ (သီ၊ သ်ာ၊ ကံ၊ ဣ)သီဟုိလ္မူဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ သုိ့ေသာ္ ဆ႒မူက်မ္းမ်ား၌ကား-ေကသမုတၱႏွင့္ေကသပုတၱ-ဟု ပါဌ္ႏွစ္ခုရွိရာတြင္ ေကသ ပုတၱ-ဟု သုံးႏႈန္းထားေသာ အျခားေသာမူမ်ားကုိ စြန့္၍ ေကသမုတၱ-ဟူ၍သာ သုံး ႏႈန္းထားပါသည္။

“နတ္ႏွင့္တကြေသာေလာက၌ ငါ့အားဆရာမရွိ။ ငါ့ႏွင့္တူေသာသူမရွိ။ ငါႏွင့္ျပဳိင္ဘက္မရွိ ”ဟု ဘုရားရွင္သည္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ္လည္း သဗၺညဳတညဏ္မရမီ ဘုရာေလာင္းဘ၀၌ကား ေလာကီဆရာ (၅)ဦး ရွိခဲ့သည္။ ထုိသူတုိ့မွာ--

(၁) ဘုရားေလာင္းဖြားျမင္ကာစ၌ လကၡဏာဖတ္သည့္ ရာမပုဏၰား၊ ဓဇပုဏၰား၊ လကၡဏပုဏၰား၊ မႏၱီပုဏၰား၊ ယညပုဏၰား၊ သုယာမပုဏၰား၊ သုေဘာဇပုဏၰား၊ သုဒတၱပုဏၰား-ဟူေသာ ပဌမဆရာမ်ား၊
(၂) မင္းသားဘ၀၌ အတတ္ပညာကို သင္ေပးေသာ ဥဒိစၥပုဏၰာမ်ဳိးျဖစ္ေသာ သဗၺမိတၱပုဏၰားသည္ ဒုတိယဆရာ၊
(၃) ဘုရား ေလာင္းအား ေတာထြက္ေတာ္မူေစရန္ ထိတ္လန့္တုန္လႈပ္မႈကုိျဖစ္ေစေသာ နတ္သားသည္ တတိယဆရာ၊
(၄) ဘုရားေလာင္းအား အာကိဥၥာညာယတနစ်ာန္၏ ပရိကမ္ကုိ ေျပာၾကားေသာ ကာလာမ၏သားျဖစ္ေသာ အာဠာရရေသ့သည္ စတုတၳဆရာ၊
(၅)ဘုရားေလာင္းအား ေန၀သညာနာသညာယတနစ်ာန္၏ ပရိကမ္ကုိ ေျပာၾကားေသာရာမ၏သား ဥဒကရေသ့သည္ ပဥၥမဆရာတုိ့ ျဖစ္သည္။

ထိုငါးဦးေသာဆရာတုိ့တြင္ အာဠာရအမည္ရွိေသာ ဂုိဏ္းဆရာၾကီးသည္ ေကသမုတၱိနိဂုံးသား ကာလာမ အႏြယ္ျဖစ္သည္ဟု အခ်ဳိ့ပညာရွင္မ်ားက ယူဆေျပာဆုိၾကသည္။ ေထရ၀ါဒပိဋကတ္စာေပမ်ား၌ အာဠာရရေသ့ ေနရာဌာနႏွင့္ တပည့္ပရိသတ္အေရအတြက္ကို အတိအက်ေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိေခ်။ သုိ့ေသာ္ မဟာယာန ဗုဒၶ စာေပျဖစ္ေသာ လလိတ၀ိတၳာရက်မ္း၌ကား အာဠာရရေသ့သည္ ေ၀သာလီျပည္နယ္၌ေန၍ တပည့္ပရိသတ္ ၃၀၀-ရွိေၾကာင္းကုိ မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရား ေရးသားေတာ္မူသည္ ဓမၼာစၾကာတရားေတာ္ၾကီးစာအုပ္၌ ေတြ့ရွိရသည္။ သို့ျဖစ္၍ ျမတ္ဗုဒၶႏွင့္ကာလာမအႏြယ္တုိ့သည္ ဘုရားေလာင္းဘ၀ကပင္ ရင္းႏွီးက်ြမ္း၀င္မႈရွိ ေၾကာင္းကုိ ေလ့လာေတြ့ရွိရေပသည္။

ေဖာ္ျပပါ အေထာက္အထားမ်ားျဖင့္ ေကသမုတၱနိဂမ သို့မဟုတ္ ကာလာမမင္းသားတုိ့၏နယ္ေျမႏွင့္ ကာလာမ မင္းသားတုိ့၏ မ်ဳိးရုိးအဆင့္အတန္းဆုိင္ရာတုိ့ကုိ စာေရးသူလက္လွမ္းမိသေလာက္ တင္ျပလုိက္ရပါသည္။

သီတဂူဆရာေတာ္ဘုရားႏွင့္ ေစာမယေကာလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ား

ျမန္မာျပည္မွာ ဒီတစ္နာရီဟာ မ်ားစြာေသာလူအေပါင္းက ဓမၼရဲ့အရသာကို ႏွစ္သက္စြာ နာယူခံစားေနၾကလိမ့္ မယ္ဆုိတာ ယုံၾကည့္မိျပီးသားပါ။

ဒါေပမယ့္ ဒီတစ္နာေလး စာေရးသူတုိ့ကုိ အခြင့္အေရးေပးခဲ့တဲ့အတြက္ ဘ၀တစ္သက္တာမွာ ေက်းဇူးတင္မဆုံးပါ။ ဒီေက်းဇူးတင္စကားေလးနဲ့ ေရွးဦးစြာ ဆရာေတာ္ဘုရားရဲ့ ေက်းဇူးဂုဏ္ကုိ ေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။

စာေရးသူတုိ့ ေစာမယေက်ာင္းသားတစ္အုပ္စု ျမန္မာျပည္က အေက်ာ္ေဒယ်သာသနာျပဳ ဆရာေတာ္ၾကီး ၾကြလာမယ္ဆုိတဲ့သတင္း ၾကားကတည္းက သြားေရာက္ ဖူးေမ်ာ္ဖုိ့ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနၾကပါျပီ။ အားလုံးဟာ သြားေရာက္ၾကတာ ေျခာက္ပါးလုိ့ဆုိလုိ့ရေပမယ့္ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးေရာက္ခ်ိန္ အနားမွာ အနီးကပ္ျပဳစု ေနသူကလည္း စာေရးသူတုိ့ ေစာမယေကာလိပ္ေက်ာင္းသားပါ။ အမွန္ေတာ့ ဒီခရီးကုိ သြားျဖစ္တာဟာ သူ့ရဲ့ဦး ေဆာင္မႈေအာက္မွာဆုိယင္လည္း မမွားပါဘူး။ ခုခ်ိန္မွာ စာေရးသူတုိ့ဟာ အိမ္ရွင္လုိ့ေျပာခြင့္မရွိယင္ေတာင္ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးကေတာ့ ဧည့္သည္ပါ။ စာေရးသူတုိ့မွာ တာ၀န္အရလုိ့ပဲဆုိဆုိ သြားခ်င္လုိတဲ့ဆႏၵရွိ လုိ့ပဲေျပာေျပာပါ ဖူးေျမာ္ေတြ ့ရွိခြင့္ရလုိက္တဲ့အတြက္ကေတာ့ ရခဲတဲ့အခုိက္အတံ့ေလးတစ္ခုပါ။

တကယ္ေတာ့ ဆရာေတာ္ဘုရားဟာ ဒီခရီးကုိ အလည္သက္သက္လာတာမဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ဖက္က ကမၻာေက်ာ္ဆရာၾကီး ျဖစ္တဲ့ ဆရာၾကီးဂိုအင္ကာနဲ့ေတြ့ဖုိ့ျဖစ္သလုိ့ အျခားတစ္ဖက္္မွာလည္း ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ ေမြးျမဴထားတဲ့ ကုိယ့္တကၠသုိလ္ထြက္ ေနာက္ထပ္မ်ဳိးဆက္သစ္ကေလးေတြကုိ လက္ပြန္းတတီး ပညာသင္ေပး ေနျခင္းဆုိယင္ လည္း ဒီအဆုိဟာ မွားႏုိင္မယ္မဟုတ္ပါဘူး။ တကၠသိုလ္က ဘြဲ့ရျပီးစတပည့္တပန္းမ်ားနဲ့အတူ ဒီခရီးကုိ ၾကြလာတာပါ။ ဒါဟာ ဘြဲ့ရျပီးစတပည့္မ်ားနဲ့ ႏွစ္စဥ္ၾကြေနတာျဖစ္ျပီး အိႏၵိယတစ္ႏုိင္ငံလုံး သြားသင့္သြားထုိက္တဲ့ ေနရာေတြကို သြားမွာျဖစ္တယ္လုိ့ သိရွိရျပန္ပါတယ္။

မြမ္ဘုိင္းျမဳိ့ဆုိတာ ျမဳိ့ၾကီးျဖစ္တဲ့အတုိင္း မ်ားစြာေသာ ဟုိတယ္ေတြ ရွိတဲ့အထဲက ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးဟာ ပင္လယ္ကမ္းေျခမွာရွိတဲ့ church Gate-နားက ဖုိက္စတားအဆင့္ inter continental hotel-ဟုိတယ္မွာ တည္ခုိေနတာပါ။ တစ္ေန့တာခရီးကို ျမဳိ့ထဲမွာ ၾကည့္သင့္ၾကည့္ထုိက္တာေတြကုိ တပည့္မ်ားႏွင့္အတူ ၾကည့္ရႈ့ျပီးေနာက္ ဟုိတယ္မွာ အနားယူေနခုိက္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခုိက္အတံ့မွာ စာေရးသူတုိ့ ဖူးေျမာ္ခြင့္ ရရွိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ စာေရးသူတုိ့ေနတဲ့ေကာလိပ္အေဆာင္နဲ့ ဆရာေတာ္ဘုရား သီတင္းသုံးတဲ့ အဲဒီဟုိတယ္ဟာ ရထားစီးလ်င္ တစ္နာရီခရီးမွ် စီးရမွာပါ။ ညေျခာက္နာရီေလာက္ ထြက္လာတဲ့ စာေရးသူတို့ ဟာ အဲဒီဟုိတယ္ကုိ ရွစ္နာရီခြဲေလာက္မွ ေရာက္ရွိလုိ့လာပါတယ္။ စာေရးသူတုိ့ရဲ့ ဟုိတယ္ေနရာကုိ မသိမႈနဲ့ ကားဆရာမ်ားရဲ့ မက်ြမ္းက်င္မႈဟာ ယခုလုိ ခရီးကုိ ဖင့္ေႏွးေစတယ္လုိ့ ဆုိရမွာပါ။

ဆရာေတာ္ဘုရားဆီေရာက္တယ္ဆုိယင္ပဲ ၀မ္းပန္းတသာနဲ့ စကားေျပာခြင့္ရၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ စာေရး သူတုိ့ဟာ စာသင္သားေက်ာင္းသားေတြမွ်သာပါ။ စာေရးသူဟာ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာအရ ဆရာေတာ္ဘုရားရဲ့ ခပ္လွမ္းလွမ္းမွာ ရွိေနခဲ့ေပမယ္လုိ့ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာအရ နီးကပ္ေနတယ္လုိ့ ဆုိရမွာပါ။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိယင္ စာေရးသူအတြက္ အားက်စရာ အတုယူစရာေတြနဲ့ စံျပပုဂၢဳိလ္တစ္ပါးျဖစ္ေနလုိ့ဆုိယင္ လြန္လြန္းရာက်မယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ယခုလုိ့ လုိလုိလားလားနဲ့ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးရဲ့ၾကိဳဆုိမႈက စာေရးသူတုိ့ကို အားတက္ေစတာ အမွန္ပါ။ ဒါဟာ ဆရာေတာ္ဘုရားနဲ့ ႏွစ္ၾကိမ္ေျမာက္ ႏိုင္ငံျခားမွာ ဆုံဆည္းခြင့္ရရွိျခင္းဆုိယင္လည္း မွားမယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ၾကိမ္က စလုံးကို နာဂစ္အတြက္ အလႈခံၾကြလာတုန္းကနဲ့ ယခု တစ္ၾကိမ္ပါ။

ဒီေနရာမွာ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးနဲ့ ေျပာျဖစ္ၾကတာေလးေတြ မိန့္ၾကားခဲ့တာေလးေတြကို ျပန္လည္လုိ့ ေျပာ ၾကည့္ခ်င္ျပန္တယ္။ record ပါမလာတဲ့ စာေရးသူတို့ဟာ ဒီမိန့္ဆိုခ်က္ကေလးေတြကို ဦးေဏွာက္နဲ့ မွတ္သား လာၾကျပီးမွ အခ်င္းခ်င္းျပန္လည္ညွီယူျပီး ခုလုိေရးသားရျခင္းပါ။ ဒီေနရာမွာ ဆရာေတာ္ဘုရား မိန့္ၾကားတာ ေလး ေတြကို တစ္ခုစီေျပာၾကည့္ပါမယ့္။

စကားေျပာျခင္းအတတ္ပညာ

ဆရာေတာ္ဘုရား မိန့္တာက စကားေျပာဆုိျခင္းအတတ္ပညာဟာ သုံးမ်ဳိးရွိတယ္ဆုိတာပါ။ ဒါဟာ စင္ျမင့္ေပၚ မွာ ေျပာတဲ့အခါမ်ဳိးကုိ ရည္ရြယ္တယ္လုိ့ ယူဆလုိ့ရႏုိင္ပါတယ္။ တစ္ခုမွာ စာရြက္ေပၚ ေရးထားတဲ့စာအတုိင္း သူ မ်ားကုိ ဖတ္ျပတာ။ တစ္ခုက စာရြက္ေပၚ ေရးထားေပမယ့္ ေျပာတဲ့အခါ လက္တန္အလြတ္ေျပာသြားတာမ်ဳိးပါ။ တစ္ခုကေတာ့ အေရးပါတဲ့အခ်က္ေတြကုိသာ ႏုတ္ထုတ္ထားျပီး အဲဒီႏုတ္ကုိ အေျခခံလုိ့ က်န္တဲ့အေၾကာင္း အရာမ်ားကုိ ျဖည့္စြက္ေျပာၾကားျခင္းတုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြကုိ အႏွစ္ခ်ဳပ္ၾကည့္မယ္ဆုိယင္ေတာ့ စာၾကည့္ဖတ္ တာရယ္၊ အလြတ္ဖတ္တာရယ္၊ ႏုတ္ထုတ္ျပီးေျပာတာရယ္ ဒီသုံးမ်ဳိးပါပဲ။ ဆရာေတာ္ဘုရားဟာ ေနာက္ဆုံးအခ်က္ကုိ အႏွစ္သက္ဆုံးလုိ့ မိန့္ေတာ္မူပါတယ္။ စကားေျပာဆုိျခင္းနဲ့ ပတ္သက္လုိ့ ဆရာေတာ္ ဘုရား ခ်ီးမြမ္းေျပာဆုိခဲတာက အဂၤလန္က ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း တုိနီဘလဲနဲ့ တိဗက္ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဒလုိင္းလား မားတုိ့ရ့ဲ့ အေျပာအဆုိမ်ားကုိပါ။

တုိးတက္ျခင္းႏွင့္အတူ ယဥ္ေက်းမႈကိုထိန္းသိမ္းလုိျခင္း

တစ္ခုက ဒီလုိပါ။ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ conference (ကြန္ဖရင့္) တစ္ခုကုိ တက္ေရာက္စဥ္က အေတြ့ အၾကဳံကုိ မိန့္ဆုိျခင္းပါ။ အဲဒါကေတာ့ sustainable developeing ဆုိတဲ့ စာတမ္းအေၾကာင္းပါ။ ဒီလုိမ်ား အဓိပၸါယ္ျပန္ႏုိင္မလားေတာ့ မသိပါ။ ယဥ္ေက်းမႈမကင္းေသာ တုိးတက္ျခင္း-လုိ့ပါ။ အဂၤလိ္ပ္-ျမန္မာအဘိဓာန္ စာအုပ္မွာေတာ့ sustainable/adj –ထိန္းထားႏုိင္ေသာ၊ ခံႏုိင္ေသာ။ sustainable economic growth, environmentally sustainable policies (ie that do not harm the environment) လုိ့ ဖြင့္ဆုိထားပါတယ္။ ဒီေခါင္းစဥ္နဲ့ အဲဒီ conference မွာ ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္လုိ့ေျပာပါတယ္။ ဆရာေတာ္ဘုရားအလုိေတာ္က တုိင္းျပည္ တုိးတက္ျခင္းကုိ အျပည့္အ၀ လုိလားေတာ္မူတယ္။ ဒါေပ့မယ့္ အျခားတစ္ဖက္မွာ အမ်ဳိးသား ယဥ္ေက်းမႈစရုိက္လကၡဏာလုိ့ေခၚမလား ဒါမွမဟုတ္ ဘာသာတရားကေပးအပ္လာတဲ့ ထုံးတမ္းစဥ္လာ လုိ့ေျပာႏုိင္မလား။ ဆိုလုိတာကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ မွာက်င့္သုံးေနဆဲျဖစ္တဲ့ ေကာင္းေသာယဥ္ေက်းမႈ ထုံးတမ္းစဥ္လားေလးေတြကို ေပ်ာက္ပ်က္သြားေစလုိတဲ့ ဆႏၵရွိေတာ္မမူတာပါ။ အျခားအျခားေသာ ဗုဒၶဘာသာ ႏုိင္ငံမ်ားမွာ ေပ်ာက္ကြယ္သြာျပီျဖစ္တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈေလး ေတြနဲ့ ခ်ိန္ထုိးလုိ့ျပပါတယ္။ ဒါဟာ ဆရာေတာ္ဘုရားရဲ့ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈအေပၚမွာ တန္ဖုိးထားျခင္းလုိ့ ဆုိရ မွာပါ။

ဒီေနရာမွာ ဆရာေတာ္ဘုရားေျပာတာက ယေန့တုိင္ ျမန္မာပတ္စပုိ့အနီေလး ဘာ့ေၾကာင့္ ကိုင္ထား သလဲဆုိတာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္အျဖစ္ ဂုဏ္ယူေနဆဲျဖစ္တယ္လုိ့ ေျပာလုိရင္းျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဆရာေတာ္ဘုရားဟာ ဒီပတ္ စပုိ့အနီေလးနဲ့ပဲ ႏုိင္ငံမ်ား စြာကို ျဖတ္သန္းခဲ့ဘူးျပီးျဖစ္ တယ္လုိ့ မိန့္ေတာ္မူပါတယ္။

ေဒါက္တာမ်ားနဲ့ အလုပ္လက္မဲ့ျပႆနာ

ႏုိင္ငံျခားမွာ ပညာသင္ၾကားျခင္းႏွင့္ပတ္သက္လုိ့ မိန့္တာက ခုလုိပါ။ ဒါဟာလဲပဲ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားနဲ့ နီးစပ္ရာ ျမန္မာအသုိင္းအ၀ုိင္းက ခန ခနေမးေနတဲ့ ေမးခြန္းေတြနဲ့ စပ္ဆက္ေနပါတယ္။ ဒီလုိပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ကမၻာမွာ ဗုဒၶဘာသာ အထြန္းကားဆုံးႏုိင္ငံျဖစ္ပါလွ်က္ ဘာ့ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျခားကုိ ပညာသြားသင္တယ္ဆုိတာကုိ နားမလည္ျခင္းပါတဲ့။ အဲဒီ ေမးခြန္းေလးပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဆရာေတာ္ဘုရားက ဗုဒၶဇင္နဲ့ပတ္သက္လုိ့ ႏုိင္ငံျခား တကၠသုိလ္ေတြမွာ ဘြဲ့မယူေစလုိပါဘူး။ အျခားဌာနမ်ားျဖစ္တဲ့ ဖီလုိဆုိဖီ(philosophy)၊ သမုိင္း(history) စသျဖင့္ ကုိယ္လက္လွမ္းမီတဲ့ ဌာနေတြမွာ ဘြဲ့ယူေစလုိပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ ဗုဒၶဇင္ႏွင့္ပတ္သက္လုိ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိသာ အထက္မွာ ထားလုိတဲ့ အလုိဆႏၵ ရွိပါတယ္။

ဒါနဲစပ္ဆက္လုိ့ ဆရာေတာ္မိန့္တာက လက္ရွိ ႏုိင္ငံျခားမွာ ပညာသင္ၾကားေနတဲ့ သံဃာအေရအတြက္ကုိ ခန့္မွန္းခုိင္းပါတယ္။ အိႏၵိယ၊ သီရိလကၤာ၊ ထုိင္းႏွင့္ အေနာက္တုိင္းမွာ ပညာသင္ၾကားေနတဲ့ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားဟာ ရာဂဏန္မ်ားစြာခ်ီျပီး ရွိေနပါျပီ။ လက္ရွိျမန္မာျပည္မွာရွိတဲ့ ေဒါက္တာေတြနဲ့ ေနာင္ေပၚေပါက္လာမယ့္ ေဒါက္တာေလာင္းေတြဟာ ဆယ္ႏွစ္ အတြင္းမွာ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ၍ ရွိလာႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိ ခန့္မွန္းမိၾကပါတယ္။ အဲဒီေလာက္မ်ားျပားတဲ့ ေဒါက္တာေတြဟာ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာ ရွိႏုိင္ မရွိႏုိင္ ဒီေနရာမွာ စဥ္းစားခုိင္းပါတယ္။ ဆရာေတာ္ဘုရားက သာမန္လူေတြ ဘြဲ့ရေအာင္ယူျခင္း အဓိပၸါယ္ႏွင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ဘြဲ့ရေအာင္ ယူျခင္းဟာ ကြဲျပားတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ရွိတယ္လုိ့ မိန့္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ သာမန္လူေတြဟာ လူ့ဘ၀ရဲ့ အသက္ေမြး၀မ္း ေက်ာင္းျပဳဖုိ့ ျဖစ္ေပမယ့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ဘ၀မွာေတာ့ အဲဒီရည္ရြယ္ခ်က္မ်ဳိး မျဖစ္သင့္ပါဘူးတဲ့။

ဒီမွာပဲ ဆရာေတာ္ ဆက္လက္မိန့္တာက benefit of the people လူသားေတြရဲ့ အက်ဳိးစီးပါြးအတြက္ ေပးဆပ္ဖုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။ social welfare ဆုိတဲ့ လူသားအက်ဳိး ျပဳလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ဖုိ့လုိ့ မိန့္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ မိန့္တာက missionary and ministry ဆုိတဲ့အခ်က္ဟာ အတူယွဥ္တြဲျပီးသြားမွသာလ်င္ လုပ္ငန္းေတြဟာ ေအာင္ျမင္မွာ ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္းပါ။ အဲဒီမွာ missionary ဆုိတာကေတာ့ သာသနာျပဳလုပ္ငန္းဆုိတာ ရွင္းပါတယ္။ ministry ဆုိတာၾကေတာ့ အဖြဲ့အစည္းနဲ့ လုပ္ကိုင္ တတ္ျခင္းကုိ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ အဖြဲ့အစည္းမရွိဘဲ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ျဖင့္ လုပ္ျခင္းဟာ ေအာင္ျမင္သင့္ သေလာက္ မေအာင္ျမင္ႏုိင္သလုိ မ်က္ေမွာက္ေခတ္အေနအထားကုိလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖုိ့ လုိအပ္ေၾကာင္းကုိ မိန့္ၾကားပါတယ္။

ေခတ္တစ္ေခတ္ကုိ ေျပာင္းသည္ဆုိရာ၀ယ္

ေရွးဦးပိုင္းကာလမွာ ေဒါက္တာလုိ့ အမည္တပ္ေခၚႏုိင္တဲ့ ဆရာေတာ္မ်ားဟာ အင္မတန္မွ ရွားပါးလွပါ ေၾကာင္းႏွင့္ ဆရာေတာ္ေဒါက္တာေရ၀တ(အဂၤလန္)၊ ဆရာေတာ္ေဒါက္တာဇာဂရ(ၾသစေတးလ်) တုိ့သာလ်င္ ရွိေၾကာင္း ဆရာေတာ္ဘုရားက မိန့္ပါတယ္။ ၂၀၀၄-ခုႏွစ္က ျမန္မာျပည္၊ ရန္ကုန္ျမဳိံ၊ ကမၻာေအး၊ မဟာပါသာဏလႈိဏ္ဂူမွာ ကမၻာ့ဗုဒၶဘာသာညီလာခံကုိ ဆရာေတာ္ဘုရားမွ (organizer, organiser) စည္းရုံးေရးမႈး စီစဥ္သူအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္၍ က်င္းပခဲ့ပါေၾကာင္းႏွင့္ အဲဒီရဲ့ရလဒ္က ျမန္မာ့သံဃာ ေတာ္မ်ား ႏိုင္ငံတကာမ်က္စိပြင့္လာျခင္းပဲ ျဖစ္ေၾကာင္းကုိ မိန့္ပါတယ္။

ေရွးယခင္ေခတ္မ်ားက အဂၤလိပ္စာ သင္ၾကားျခင္းကုိ အားမေပးၾကသလုိ လူသားအက်ဳိးျပဳလုပ္ငန္း(ျမန္မာမ်ားသုံးစြဲေနၾကစကား ပရဟိတလုပ္ငန္း) လုပ္ေနတဲ့သူမ်ားဆုိလ်င္ အလြန္မွ မ်က္ႏွာငယ္ရပါေၾကာင္းကုိ မိန့္ေတာ္မူပါတယ္။ ပရိယတ္ ပဋိပတ္ဆုိတဲ့ စကားလုံးမ်ားၾကားထဲမွာသာလ်င္ ေပ်ာ္ေမြ့့ေနၾကျပီး လူသားအက်ဳိးျပဳလုပ္ငန္းကုိ ဘာသာသာသနာရဲ့ ခပ္ေ၀းေ၀းမွာထားခဲ့ၾကတယ္လုိ့ မိန့္ပါတယ္။ ဒီကေနေခတ္ကို ေရာက္လာဖုိ့အတြက္ တည္ေဆာက္ယူရတာဟာ အခ်ိန္မ်ားစြာေပးဆပ္ရပါေၾကာင္း၊ ေခတ္တစ္ေခတ္ႏွင့္တစ္ေခတ္ အကူးအေျပာင္းကာလမွာ လြယ္လြယ္ျဖင့္ ရက္တုိတုိနဲ့ ရယူဘုိ့ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္းကုိလည္း ဆက္တုိက္မိန့္ပါတယ္။

ဒီကေန့ေခတ္ ရဟန္းသံဃာေတာ္ မ်ားဟာ BA, MA,MPhil, Ph.D စသျဖင့္ ငါ ဘာဘြဲ့ရထားတယ္ဆုိတာကုိ ရင္ေကာ့ျပီး လူမႈအသိုင္းအ၀ုိင္းထဲမွာ ေျပာဆုိႏုိင္လာျပီ ျဖစ္ေၾကာင္းကုိ မိန့္ေတာ္မူပါတယ္။ ဒီလုိျဖစ္လာဘုိ့ ဘယ္လုိတည္ေဆာက္ခဲ့တယ္ ဘယ္သူ ေတြ ဖန္တီးခဲ့ၾကတယ္ဆုိတာကုိ အားလုံးေလ့လာၾကျခင္းအားျဖင့္ ေခတ္တစ္ေခတ္ကုိ ေျပာင္းဖုိ့ဟာ ဘယ္ ေလာက္ခက္ခဲတယ္ဆုိတာ နားလည္သေဘာေပါက္လာၾကမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း မိန့္ပါတယ္။

ဆရာေတာ္ဘုရား မိန့္ၾကားတာေတြ မ်ားစြာထဲက ဒီအခ်က္အလက္ကေလးေတြဟာ အႏွစ္ခ်ဳပ္ကေလးေတြ ျဖစ္မယ္ ယူဆလုိ့ ခုလုိေရးသားရျခင္းပါ။ ဒီေနရာမွာ ဆရာေတာ္ဘုရားရဲ့ အာေဘာ္နွင့္လြဲမွားခဲ့မယ္ဆုိယင္ စာေရးသူရဲ့ ေရးသားျခင္းအတတ္ပညာ အားနည္းမႈလုိ့ ဆုိရမွာပါ။

ဆရာေတာ္ဘုရား ေနာက္ဆုံးမိန့္တဲ့စကားေလးကေတာ့ “international stage -ဆုိတဲ့ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ စင္ျမင့္ ေပၚမွာ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ေတြကုိ ျမင္ခ်င္တယ္” လုိ့ ဆုိတဲ့ စကားေလးပါ။