ဘာသာတရားနဲ့ပတ္သက္လုိ့ ေျပာင္းလဲျခင္းအတြက္ ဆန္စခရစ္ေ၀ါဟာရကေတာ့ dharma parivartana ဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွးတိဘက္က်မ္းစာမ်ားမွာ ဒီဘာသာရပ္အတြက္ အေျခခုိင္ေနျပီးျဖစ္တဲ့ စကားရပ္ေတာ့ မရွိပါ။ တရုတ္ႏုိင္ငံမွာ ဒီအတြက္ ေ၀ါဟာရတစ္ခုခုမ်ား ရွိသလားဆုိတာ အက်ြႏု္ပ္မသိပါ။ ေစတနာအေလ်ာက္ မိမိရဲ့ဘာသာကုိ ေျပာင္းလဲျခင္းရဲ့အယူအဆကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာက်မ္းဂန္မ်ားမွာ တကယ္ပဲ ပါ၀င္ပါတယ္။ ထည့္သြင္းထားပါတယ္။
ဒါက ထင္ရွားတဲ့ဘာသာေရးမွာ ေထာက္ခံသူတစ္ေယာက္က- အဲဒီမွာ သူ့ကုိ ဆုံးမသြန္သင္ခဲ့တဲ့ ဘာသာတစ္ခုထက္- အျခားဘာသာတစ္ခုမွာ တိက်ေကာင္းမြန္တဲ့ စိတ္၀င္စားဖြယ္အဂၤါရပ္မ်ားကုိ ေတြ့ျမင္တဲ့အခါ- သူဟာ သူ့ရဲ့ ႏုိးၾကားေနတဲ့ စိတ္ႏွလုံးသားေၾကာင့္ အျခားဘာသာကုိ ေရြးခ်ယ္ႏုိင္တယ္-လုိ့ ဆုိလုိပါတယ္။ ဒီအရာအတြက္ စကားလုံးထြင္ခဲ့တဲ့ တိဘက္စကားလုံးကေတာ့- ဘာသာတရားတစ္ခုမွ အျခားဘာသာတရားတစ္ခုသုိ့ ကူးေျပာင္းျခင္းလုိ့- ဆုိလုိတဲ့ chos-sgyur-ba ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘာသာတရားရဲ့အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ေဘးအႏၱရာယ္မွ ကယ္ဆယ္မႈကုိ ရရွိဖုိ့- လြတ္ေျမာက္မႈကုိ ဆုိက္ေရာက္ဖုိ့ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရုပ္၀တၳဳဆုိင္ရာအတြက္ မဟုတ္ပါ။ ဒ့ါေၾကာင့္ လြတ္ေျမာက္မႈကုိ ရရွိဖုိ့ ဒါမွမဟုတ္ အျခားသူမ်ားကုိ ကူညီဖုိ့ အက်ဳိးသက္ေရာက္ျခင္းရဲ့ သန့္ရွင္းစင္ၾကယ္တဲ့အေတြးမ်ားျဖင့္ လမ္းေၾကာင္းကုိ ရွာေဖြပါတယ္။
မိမိရဲ့ဘာသာတရားကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ့အတြက္ လုိအပ္မႈကုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားရလ်င္ ကူးေျပာင္းျခင္းဟာ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ အေျခခံသေဘာတရားမ်ားႏွင့္ လုံး၀ကုိက္ညီပါတယ္။ ဘာသာတရားကို ေျပာင္းလဲဖုိ့ အျခားသူမ်ားကုိ အေၾကာင္းခံျဖစ္ေစျခင္းမွာ- ဒါက အျခားသူမ်ားရဲ့ အျပဳအမူတစ္ခုခုရဲ့ ရလဒ္ကဲ့သုိ့- အဲဒီလုိ ျပဳလုပ္ေနတဲ့ တစ္စုံတစ္ေယာက္ရဲ့ အေနအထားတစ္ခုမွာ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာမွာ သတိထားရမဲ့ စိစစ္ျခင္းအတြက္ လုိအပ္ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ရွာေဖြစူးစမ္းၾကပါစုိ့။
(၁) ဘာသာတရား ေျပာင္းလဲမႈဟာ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ေဒသနာေတာ္ ဒါမွမဟုတ္ ေဟာၾကားခ်က္ရဲ့ အက်ဳိးဆက္လား?
(၂) ဒါက သူတုိ့ရဲ့ဘာသာကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ့ အျခားသူမ်ားကုိ အေၾကာင္းခံျဖစ္ေစတဲ့ ဆြဲေဆာင္သိမ္းသြင္းမႈရဲ့ အေျခအေနတစ္ခုလား?
(၃) ဒါမွမဟုတ္ ေျပာင္းလဲမႈဟာ ၾသဇာလႊမ္းမုိးမႈကုိ လက္ကုိင္ျပဳတဲ့ တြန္းအားေပးျခင္း သိမ္းသြင္းဆြဲေဆာင္ျခင္းရဲ့ ရလဒ္လား?
ပထမအေျခအေနက ဘာသာတရားဆုိင္ရာ သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ ေခတ္စား ေရပန္းစားပါတယ္။ ယေန့ လက္ခံက်င့္သုံးေနတဲ့ တစ္ခုပါ။ မ်ားစြာေသာ ဘာသာေရးဆုိင္ရာယဥ္ေက်းမႈမ်ားက သူတုိ့ရဲ့ ဓမၼကုိ ဒါမွမဟုတ္ သူတုိ့ရဲ့ ဘာသာေရးကုိ ေဟာၾကားဖုိ့ အျခားႏုိင္ငံမ်ားသုိ့ dharmadoots (ယုံၾကည္မႈဆုိင္ရာ သတင္းစကား ေျပာၾကားသူမ်ား)ကုိ ပုိ့လႊတ္ခဲ့ပါတယ္။ လမ္းေၾကာင္းတစ္ခုက ဒါကုိ ဘာသာတရားကုိင္းရႈိင္းေသာ အျပဳအမႈတစ္ခု ဒါမွမဟုတ္ သူတုိ့ရဲ့ dharma (ဘာသာတရား တာ၀န္)လုိ့ ယူဆပါတယ္။
သုိ့ေသာ္လည္း အေျခအေနဟာ ဒုတိယ ဒါမွမဟုတ္ တတိယ ျဖစ္လ်င္ အဲဒီအခါ သတိထားထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္ လုိအပ္ခ်က္တစ္ခု ရွိပါတယ္။
လူမႈေရးႏွင့္စီးပြါးေရးဆုိင္ရာ အဖုိးအခက ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ား ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘာသာေရးစနစ္တစ္ခုဟာ က်န္သည့္အျခားတစ္ဖက္ကအရာထက္ လူ့အဖြဲ့အစည္းအတြင္း လူတစ္ေယာက္ကုိ အေကာင္းဆုံးအဆင့္အတန္းကုိ ေပးႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒါက အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းႏွင့္ ပညာေရးနဲ့ပတ္သက္တဲ့ အေကာင္းဆုံး အခြင့္အလမ္းအလားအလာကုိ ကမ္းလွမ္းႏုိင္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမွာ တစ္ဦးခ်င္းအလုိက္ သူတုိ့ရဲ့ ဘာသာတရားကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ့ မေျပာင္းလဲဖုိ့ စိတ္ၾကဳိက္လြတ္လပ္ခြင့္ကုိ ဂရုစိုက္အေလးထားသင့္ပါတယ္။
ဒီကိစၥနဲ့ပတ္သက္လုိ့ ဆက္စပ္ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ ဘက္ေတာ္သားမ်ားႏွင့္ အဖြဲ့အစည္းမ်ားအတြက္ လက္သင့္ခံႏုိင္တဲ့ သင့္ေလ်ာ္တဲ့နည္းလမ္းႏွင့္ယႏၱရား ရွိသင့္ပါတယ္။ ဘာသာတရားဆုိင္ရာေျပာင္းလဲမႈကုိ အတင္းအက်ပ္တြန္းအားေပးျခင္း၊ ျခားနားတဲ့နည္းစနစ္မ်ားကုိ သုတ္လိမ္းျခင္း လူးထည့္ျခင္းျဖင့္ မိမိပုိင္ဘာသာထဲသုိ့ ေသြးေဆာင္ျဖားေယာင္ျခင္း၊ လက္ခံထားတဲ့ မည္သည့္ႏႈန္းစံနဲ့မဆုိ သေဘာခ်င္း မကုိက္ညီတဲ့ နည္းလမ္းမ်ားကုိ အသုံးျပဳျခင္းမ်ားက လက္သင့္ခံႏုိင္ ႏွစ္လုိဖြယ္ေကာင္းတာေတာ့ မဟုတ္ပါ။
ေဟာေျပာေနတဲ့ဓမၼဟာ မွန္ကန္ရုိးေျဖာင့္ျခင္းႏွင့္ျပဳလုပ္သင့္သည္သာမက ဒါက အဲဒီလုိပါ ထင္ျမင္သေဘာရပုံ ေပါက္သင့္ပါတယ္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကုိ ဆုံးမသြန္သင္ခဲ့တဲ့ ဘာသာေရးဆုိင္ရာယဥ္ေက်းမႈကုိ လုိက္နာျခင္းဟာ ေဘးမသီရန္မခ အႏၱရာယ္ကုိ ကာကြယ္တားဆီးမႈႏွင့္ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ အေလ့အထနဲ့ပတ္သက္လုိ့ အေကာင္းဆုံး ဦးတည္ရာဘက္ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ မၾကာခဏ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီေဖာ္ျပခ်က္နဲ့ပတ္သက္လုိ့ အက်ြႏု္ပ္ရဲ့နားလည္ျခင္းကေတာ့ အခုိက္အတံ့ တုိးတက္မႈအျမတ္အစြန္းရဲ့ ဆင္ျခင္ျခင္းဆုိင္ရာႏွင့္အတူ ဘာသာအသစ္တစ္ခုကို ေထြးပုိက္လက္ခံယုံၾကည္ျခင္းဟာ ဘ၀နဲ့ပတ္သက္တဲ့ သာမန္အေျခအေနမွာ ႏွစ္လုိဖြယ္ေကာင္းပုံေပၚႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသျခင္းတရားကဲ့သုိ့ေသာ အေရးပါတဲ့ အခုိက္အတံ့မွာ ၾကီးမားလြန္းတဲ့မေရရာမႈနဲ့ပတ္သက္ျပီး ျဖစ္ႏုိင္ေျခတစ္ခု ရွိပါတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါက ဘာသာသစ္မွာ အခုိင္အမာသက္ေသထူးတဲ့ သန္မာတဲ့ အေျခခံအေဆာက္အဦးတစ္ခု ပုိင္ဆုိင္ျခင္းရဲ့ ရပ္တည္ခ်က္မွာ လုံး၀ျခားနားတဲ့ အေျခအေနတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။
တပသီျဖစ္တဲ့သူမ်ားကုိ ျခြင္းခ်န္ခ်က္ႏွင့္အတူ ပုံမွန္အားျဖင့္ ဘာသာတရားနဲ့ ပတ္သက္တဲ့သူမ်ားအတြက္ လႈံေဆာ္အားေပးမႈဟာ သုံးမ်ဳိးသုံးစား ျဖစ္သင့္ပါတယ္။
(တစ္)- ဘ၀မွာ ေပ်ာ္ရႊင္ဖုိ့၊
(ႏွစ္)- ေသဆံုးတဲ့အခ်ိန္မွာ သက္ေသာင့္သက္သာရွိဖုိ့၊
ျပီးေတာ့ (သုံး)က - ဟုိမွာဘက္ဘ၀တြင္ ေဘးဆီးရန္ကာျခင္းဆုိင္ရာ ေက်နပ္အားရတဲ့ ခံစားမႈတစ္ခုကုိ ပုိင္ဆုိင္ဖုိ့ ဆုပ္ကုိင္ႏုိင္ဖုိပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ သုံးခုေသာဒီအရာေတြဟာ ဘယ္ဘာသာျဖစ္ျဖစ္ လုိက္ပါဖုိ့ရာ (မိမိရဲ့ ဘာသာတရားကို အစားထုိးေျပာင္းလဲလုိ၍ျဖစ္ေစ မေျပာင္းလဲဘဲေနလုိ၍ျဖစ္ေစ-) တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေရြးခ်ယ္ဆုံးျဖတ္တာကုိ ေထာက္မကူညီႏုိင္တဲ့ “စံ မွတ္ေက်ာက္” ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါက ထင္ရွားတဲ့ဘာသာေရးမွာ ေထာက္ခံသူတစ္ေယာက္က- အဲဒီမွာ သူ့ကုိ ဆုံးမသြန္သင္ခဲ့တဲ့ ဘာသာတစ္ခုထက္- အျခားဘာသာတစ္ခုမွာ တိက်ေကာင္းမြန္တဲ့ စိတ္၀င္စားဖြယ္အဂၤါရပ္မ်ားကုိ ေတြ့ျမင္တဲ့အခါ- သူဟာ သူ့ရဲ့ ႏုိးၾကားေနတဲ့ စိတ္ႏွလုံးသားေၾကာင့္ အျခားဘာသာကုိ ေရြးခ်ယ္ႏုိင္တယ္-လုိ့ ဆုိလုိပါတယ္။ ဒီအရာအတြက္ စကားလုံးထြင္ခဲ့တဲ့ တိဘက္စကားလုံးကေတာ့- ဘာသာတရားတစ္ခုမွ အျခားဘာသာတရားတစ္ခုသုိ့ ကူးေျပာင္းျခင္းလုိ့- ဆုိလုိတဲ့ chos-sgyur-ba ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘာသာတရားရဲ့အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ေဘးအႏၱရာယ္မွ ကယ္ဆယ္မႈကုိ ရရွိဖုိ့- လြတ္ေျမာက္မႈကုိ ဆုိက္ေရာက္ဖုိ့ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရုပ္၀တၳဳဆုိင္ရာအတြက္ မဟုတ္ပါ။ ဒ့ါေၾကာင့္ လြတ္ေျမာက္မႈကုိ ရရွိဖုိ့ ဒါမွမဟုတ္ အျခားသူမ်ားကုိ ကူညီဖုိ့ အက်ဳိးသက္ေရာက္ျခင္းရဲ့ သန့္ရွင္းစင္ၾကယ္တဲ့အေတြးမ်ားျဖင့္ လမ္းေၾကာင္းကုိ ရွာေဖြပါတယ္။
မိမိရဲ့ဘာသာတရားကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ့အတြက္ လုိအပ္မႈကုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားရလ်င္ ကူးေျပာင္းျခင္းဟာ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ အေျခခံသေဘာတရားမ်ားႏွင့္ လုံး၀ကုိက္ညီပါတယ္။ ဘာသာတရားကို ေျပာင္းလဲဖုိ့ အျခားသူမ်ားကုိ အေၾကာင္းခံျဖစ္ေစျခင္းမွာ- ဒါက အျခားသူမ်ားရဲ့ အျပဳအမူတစ္ခုခုရဲ့ ရလဒ္ကဲ့သုိ့- အဲဒီလုိ ျပဳလုပ္ေနတဲ့ တစ္စုံတစ္ေယာက္ရဲ့ အေနအထားတစ္ခုမွာ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာမွာ သတိထားရမဲ့ စိစစ္ျခင္းအတြက္ လုိအပ္ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ရွာေဖြစူးစမ္းၾကပါစုိ့။
(၁) ဘာသာတရား ေျပာင္းလဲမႈဟာ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ေဒသနာေတာ္ ဒါမွမဟုတ္ ေဟာၾကားခ်က္ရဲ့ အက်ဳိးဆက္လား?
(၂) ဒါက သူတုိ့ရဲ့ဘာသာကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ့ အျခားသူမ်ားကုိ အေၾကာင္းခံျဖစ္ေစတဲ့ ဆြဲေဆာင္သိမ္းသြင္းမႈရဲ့ အေျခအေနတစ္ခုလား?
(၃) ဒါမွမဟုတ္ ေျပာင္းလဲမႈဟာ ၾသဇာလႊမ္းမုိးမႈကုိ လက္ကုိင္ျပဳတဲ့ တြန္းအားေပးျခင္း သိမ္းသြင္းဆြဲေဆာင္ျခင္းရဲ့ ရလဒ္လား?
ပထမအေျခအေနက ဘာသာတရားဆုိင္ရာ သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ ေခတ္စား ေရပန္းစားပါတယ္။ ယေန့ လက္ခံက်င့္သုံးေနတဲ့ တစ္ခုပါ။ မ်ားစြာေသာ ဘာသာေရးဆုိင္ရာယဥ္ေက်းမႈမ်ားက သူတုိ့ရဲ့ ဓမၼကုိ ဒါမွမဟုတ္ သူတုိ့ရဲ့ ဘာသာေရးကုိ ေဟာၾကားဖုိ့ အျခားႏုိင္ငံမ်ားသုိ့ dharmadoots (ယုံၾကည္မႈဆုိင္ရာ သတင္းစကား ေျပာၾကားသူမ်ား)ကုိ ပုိ့လႊတ္ခဲ့ပါတယ္။ လမ္းေၾကာင္းတစ္ခုက ဒါကုိ ဘာသာတရားကုိင္းရႈိင္းေသာ အျပဳအမႈတစ္ခု ဒါမွမဟုတ္ သူတုိ့ရဲ့ dharma (ဘာသာတရား တာ၀န္)လုိ့ ယူဆပါတယ္။
သုိ့ေသာ္လည္း အေျခအေနဟာ ဒုတိယ ဒါမွမဟုတ္ တတိယ ျဖစ္လ်င္ အဲဒီအခါ သတိထားထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္ လုိအပ္ခ်က္တစ္ခု ရွိပါတယ္။
လူမႈေရးႏွင့္စီးပြါးေရးဆုိင္ရာ အဖုိးအခက ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ား ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘာသာေရးစနစ္တစ္ခုဟာ က်န္သည့္အျခားတစ္ဖက္ကအရာထက္ လူ့အဖြဲ့အစည္းအတြင္း လူတစ္ေယာက္ကုိ အေကာင္းဆုံးအဆင့္အတန္းကုိ ေပးႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒါက အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းႏွင့္ ပညာေရးနဲ့ပတ္သက္တဲ့ အေကာင္းဆုံး အခြင့္အလမ္းအလားအလာကုိ ကမ္းလွမ္းႏုိင္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမွာ တစ္ဦးခ်င္းအလုိက္ သူတုိ့ရဲ့ ဘာသာတရားကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ့ မေျပာင္းလဲဖုိ့ စိတ္ၾကဳိက္လြတ္လပ္ခြင့္ကုိ ဂရုစိုက္အေလးထားသင့္ပါတယ္။
ဒီကိစၥနဲ့ပတ္သက္လုိ့ ဆက္စပ္ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ ဘက္ေတာ္သားမ်ားႏွင့္ အဖြဲ့အစည္းမ်ားအတြက္ လက္သင့္ခံႏုိင္တဲ့ သင့္ေလ်ာ္တဲ့နည္းလမ္းႏွင့္ယႏၱရား ရွိသင့္ပါတယ္။ ဘာသာတရားဆုိင္ရာေျပာင္းလဲမႈကုိ အတင္းအက်ပ္တြန္းအားေပးျခင္း၊ ျခားနားတဲ့နည္းစနစ္မ်ားကုိ သုတ္လိမ္းျခင္း လူးထည့္ျခင္းျဖင့္ မိမိပုိင္ဘာသာထဲသုိ့ ေသြးေဆာင္ျဖားေယာင္ျခင္း၊ လက္ခံထားတဲ့ မည္သည့္ႏႈန္းစံနဲ့မဆုိ သေဘာခ်င္း မကုိက္ညီတဲ့ နည္းလမ္းမ်ားကုိ အသုံးျပဳျခင္းမ်ားက လက္သင့္ခံႏုိင္ ႏွစ္လုိဖြယ္ေကာင္းတာေတာ့ မဟုတ္ပါ။
ေဟာေျပာေနတဲ့ဓမၼဟာ မွန္ကန္ရုိးေျဖာင့္ျခင္းႏွင့္ျပဳလုပ္သင့္သည္သာမက ဒါက အဲဒီလုိပါ ထင္ျမင္သေဘာရပုံ ေပါက္သင့္ပါတယ္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကုိ ဆုံးမသြန္သင္ခဲ့တဲ့ ဘာသာေရးဆုိင္ရာယဥ္ေက်းမႈကုိ လုိက္နာျခင္းဟာ ေဘးမသီရန္မခ အႏၱရာယ္ကုိ ကာကြယ္တားဆီးမႈႏွင့္ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ အေလ့အထနဲ့ပတ္သက္လုိ့ အေကာင္းဆုံး ဦးတည္ရာဘက္ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ မၾကာခဏ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီေဖာ္ျပခ်က္နဲ့ပတ္သက္လုိ့ အက်ြႏု္ပ္ရဲ့နားလည္ျခင္းကေတာ့ အခုိက္အတံ့ တုိးတက္မႈအျမတ္အစြန္းရဲ့ ဆင္ျခင္ျခင္းဆုိင္ရာႏွင့္အတူ ဘာသာအသစ္တစ္ခုကို ေထြးပုိက္လက္ခံယုံၾကည္ျခင္းဟာ ဘ၀နဲ့ပတ္သက္တဲ့ သာမန္အေျခအေနမွာ ႏွစ္လုိဖြယ္ေကာင္းပုံေပၚႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသျခင္းတရားကဲ့သုိ့ေသာ အေရးပါတဲ့ အခုိက္အတံ့မွာ ၾကီးမားလြန္းတဲ့မေရရာမႈနဲ့ပတ္သက္ျပီး ျဖစ္ႏုိင္ေျခတစ္ခု ရွိပါတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါက ဘာသာသစ္မွာ အခုိင္အမာသက္ေသထူးတဲ့ သန္မာတဲ့ အေျခခံအေဆာက္အဦးတစ္ခု ပုိင္ဆုိင္ျခင္းရဲ့ ရပ္တည္ခ်က္မွာ လုံး၀ျခားနားတဲ့ အေျခအေနတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။
တပသီျဖစ္တဲ့သူမ်ားကုိ ျခြင္းခ်န္ခ်က္ႏွင့္အတူ ပုံမွန္အားျဖင့္ ဘာသာတရားနဲ့ ပတ္သက္တဲ့သူမ်ားအတြက္ လႈံေဆာ္အားေပးမႈဟာ သုံးမ်ဳိးသုံးစား ျဖစ္သင့္ပါတယ္။
(တစ္)- ဘ၀မွာ ေပ်ာ္ရႊင္ဖုိ့၊
(ႏွစ္)- ေသဆံုးတဲ့အခ်ိန္မွာ သက္ေသာင့္သက္သာရွိဖုိ့၊
ျပီးေတာ့ (သုံး)က - ဟုိမွာဘက္ဘ၀တြင္ ေဘးဆီးရန္ကာျခင္းဆုိင္ရာ ေက်နပ္အားရတဲ့ ခံစားမႈတစ္ခုကုိ ပုိင္ဆုိင္ဖုိ့ ဆုပ္ကုိင္ႏုိင္ဖုိပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ သုံးခုေသာဒီအရာေတြဟာ ဘယ္ဘာသာျဖစ္ျဖစ္ လုိက္ပါဖုိ့ရာ (မိမိရဲ့ ဘာသာတရားကို အစားထုိးေျပာင္းလဲလုိ၍ျဖစ္ေစ မေျပာင္းလဲဘဲေနလုိ၍ျဖစ္ေစ-) တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေရြးခ်ယ္ဆုံးျဖတ္တာကုိ ေထာက္မကူညီႏုိင္တဲ့ “စံ မွတ္ေက်ာက္” ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။