အရာရာတုိင္းသည္ ေျပာင္းလဲသည့္အေျခအေနအေပၚတြင္ ရွိ၏။ အရာရာတုိင္းသည္ ဆက္သြယ္မႈရွိေန၏။ ပညာသည္ သဘာ၀ျဖစ္ေသာအရာထက္ ပိုလြန္သည္မရွိ။ အဓိပၸါယ္မရွိဘဲ တစ္စုံတစ္ခုသည္ မတည္။ အေျခခံအားျဖင့္ ျဖဳန္းတီးႏုိင္ေသာ အေၾကာင္းတရားအျဖစ္ အရာ၀တၳဳမည္သည္ မရွိ။
သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္တြင္ သစ္ပင္မ်ား၊ တိရစၦာန္မ်ား၊ လူမ်ားနွင့္ ေလ၊ ေရ၊ ေျမ စသျဖင့္ ပါ၀င္ၾက၏။ ယင္းတုိ့သည္လည္း တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု အျပန္အလွန္အမွီသဟဲျပဳေနျပီး သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာ ဖြဲ့စည္းတည္ေဆာက္ထား၏။ ကမၻာေလာကၾကီး၏တုိးတက္မႈႏွင့္ၾကီးထြားမႈသည္ အားလုံးေသာတည္ရွိမႈမ်ားႏွင့္ စပ္ဆက္မႈရွိေနျပီး စီးဆင္းေနေသာ ေျပာင္းလဲေနေသာအရာမ်ား ျဖစ္ပါ၏။ စီးဆင္းမႈကုိ ၾကန့္ၾကာေစေသာ မည့္သည့္အရာျဖစ္ျဖစ္ ၾကန့္ၾကာမႈကုိ ျဖစ္ေစေသာထုိအရာသည္ အႏၱရာယ္ကုိ ျဖစ္ေစပါ၏။ သဘာ၀ျဖစ္စဥ္မ်ားကုိ တားဆီးပိတ္ပင္ပါက ပတ္၀န္းက်င္သည္ ၀ရုန္းသုန္းကားျဖစ္ျခင္းသုိ့ ဦးတည္လိမ့္မည္ျဖစ္ပါ၏။
မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ လူသားတုိ့၏ အက်ဳိးစီးပါြးအတြက္ သဘာ၀ရင္းျမစ္မ်ားကုိ ဆင္ျခင္ကင္းမဲ့စြာ အသုံးျပဳျခင္း၊ မွားယြင္းေသာ လမ္းညြန္းမႈမ်ားက ေဂဟေဗဒပ်က္စီးမႈမ်ားကုိ ျဖစ္ေစပါ၏။ စက္မႈထြန္းကားမႈသည္ လူသားတုိ့၏ဘ၀ကုိ ျခိမ္းေျခာက္မႈႏွစ္ခု ျပဳလုပ္၏။ ပထမတြင္ လူသားဘ၀ကုိ ဖ်က္စီးရန္အတြက္ ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ႏြမ္းမႈမ်ားကုိ ျဖစ္ေစ၏။ ဒုတိယတြင္ အစားထုိးမရႏုိင္ေသာ သဘာ၀ရင္းျမစ္မ်ားကုိ ကုန္ခမ္းေစ၏။ အဆိပ္အာနိသင္ရွိေသာ စြန့္ပစ္ပစၥည္းမ်ားက ျဖစ္ေစေသာ ညစ္ႏြမ္းမႈမ်ား၊ ေတာျပဳန္းတီးမႈမ်ား၊ သဲကႏၱာရ ျဖစ္ထြန္းမႈမ်ားႏွင့္ လူတုိ့က ျပဳလုပ္ေသာ အျခားအေၾကာင္း တရားမ်ားစြာက ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းမ်ားကုိ ျဖစ္ေပၚေစ၏။
စက္မႈထြန္းကားမႈေၾကာင့္ မ်ားစြာေသာ စက္ရုံမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ကားမ်ား၊ ေလယာဥ္မ်ား၊ အသီးသီးေသာစက္မ်ားမွ ကာဗြန္မုိ ေနာက္ဆုိက္ (carbonmonxide) (အဆင္းအနံ့ မရွိေသာ အဆိပ္ဓာတ္ေငြ့၊ ကာဗြန္မုိေနာက္ဆုိက္ ဓာတ္ေငြ့)၊ ဟုိက္ဒရုိကာဗြန္ (hydrocarbon) (ဟုိက္ဒရုိဂ်င္ႏွင့္ကာ ဗြန္ဓာတ္ေပါင္း) နွင့္ အျခား ဓာတုေဗဒႏွင့္ပတ္သက္ေသာ စြန့္ပစ္ပစၥည္းမ်ား(other chemical wastes)ထုတ္လႊင့္မႈမ်ားက ေလကုိ ညစ္ႏြမ္းေစ၏။ ဓာတုေဗဒႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အမ်ဳိးမ်ဳိးသည္ ေရကုိ ညစ္ႏြမ္းေစ၏။ ေက်ာက္မီးေသြးႏွင့္ ဓာတ္ဆီမ်ား ေလာင္က်ြမ္းမႈမ်ားမွ ေလကုိ ညစ္ႏြမ္းေစ၏။ အက္ဆစ္မုိးမ်ားရြာသြန္းျခင္းႏွင့္ အုိဇုန္းလႊာမ်ား ေပါက္ကြဲျခင္းမ်ား ျဖစ္ေစ၏။
ေနမွ ျဖာထြက္က်ေရာက္လာေသာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္(ultra-violet) မ်ားသည္ ကမၻာေျမအထက္ ၁၂-မုိင္ခန့္ ျဖစ္ေသာ အုိးဇုန္းလႊာမွတဆင့္ ကမၻာေျမသုိ့ေရာက္ရွိ၏။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္မ်ားသည္ ကမၻာေျမေပၚသုိ့ က်ေရာက္ျပီး ေရခဲေတာင္မ်ားကုိ အရည္ေပ်ာ္ေစျခင္း၊ အက်ဳိးဆက္အားျဖင့္ အခ်ဳိ့ေသာ အရပ္ေဒသမ်ားကုိ ပင္လယ္တြင္းသို့ နစ္ျမဳပ္ေစ၏။ ကင္ဆာေရာဂါ၊ မ်ဳိးရုိးဗီဇႏွင့္ဆုိင္ေသာသေႏၶေျပာင္းလဲမႈမ်ားကုိ ျဖစ္ေစ၏။ ကမၻာေပၚတြင္ အပူခ်ိန္လြန္ကဲမႈမ်ား ျမင့္မားလာျပီး အပူပုိင္းေဒသမ်ားကုိ ပုိ၍ေျခာက္ေသြ့လာေစ၏။
နာတာရွည္အသက္ရႈၾကပ္ေရာဂါမ်ား၊ ကေလးမ်ားခ်ြတ္ယြင္းစြားေမြးဖြါးျခင္း၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာအျပဳအမူႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ခ်ဳိ့ယြင္းခ်က္အားနည္းခ်က္မ်ားသည္ ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈႏွင့္ တုိက္ရုိက္ သက္ဆုိင္ေနပါ၏။ ေလထဲတြင္ ပါ၀င္ေသာ ဓာတ္တစ္မ်ဳိး၏ပါ၀င္မႈသည္ ေခ်ာင္းဆုိးရင္က်ပ္နာ၊ ပန္းနာေရာဂါမ်ားကုိ တုိက္ရိုက္ ျဖစ္ေစ၏။
အျခားတစ္ဖက္တြင္ သစ္ေတာျပဳန္းတီးျခင္းေၾကာင့္ တိရိစၦာန္မ်ားသည္ သူတုိ့၏သဘာ၀တည္ရာေနရာမ်ားမွ ေရြ့ေလ်ာ့လာ ၾက၏။ အျခားတစ္ဖက္မွာမူ လူအမ်ားသည္ အေမြးမ်ားႏွင့္ ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပုိင္းမ်ားအတြက္ တိရိစၦာန္မ်ားကုိ ရွာေဖြ သတ္ျဖတ္ၾက၏။ သုေတသနသမားမ်ားေျပာဆုိသည္မွာ နာရီတုိင္းနာရီတုိင္း သစ္ပင္မ်ား တိရိစၦာန္မ်ား ကမၻာမွ ေပ်ာက္ကြယ္ေနသည္ဟု ဆုိ၏။ ပညာရွင္မ်ားေျပာဆုိၾကသည္မွာ ယေန့ေခတ္ျပႆနာမ်ားသည္ ျပႆနာျဖစ္ေပၚေစေသာေနရာမ်ားႏွင့္သာ သက္ဆုိင္သည္မဟုတ္ေတာ့ဘဲ သည္အရာမ်ားသည္ ကမၻာ့ျပႆနာမ်ားျဖစ္လာသည္ဟု ဆုိၾက၏။
အထက္ပါေဖာ္ျပခ်က္မ်ားအရ အဆိပ္အာနိသင္ရွိတဲ့စြန့္ပစ္ပစၥည္းမ်ား၊ ေတာျပဳန္းတီးမႈမ်ား၊ သဲကႏၱာရျဖစ္ထြန္းမႈမ်ား စသျဖင့္ လူသားတုိ့ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အေၾကာင္းတရားမ်ားစြာက ေနာက္ထပ္ အက်ဳိးဆက္မ်ားစြာကုိ ျဖစ္ထြန္းေစခဲ့သည္ဟု သိရွိရ၏။
ဤေနရာတြင္ ျမတ္ဗုဒၶ၀ါဒသည္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အေပၚ သက္ေရာက္မႈ ရွိ-မရွိ၊ ျမတ္ဗုဒၶသာသနာႏွင့္ ယေန့မ်က္ ေမွာက္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ျဖစ္စဥ္မ်ား သက္ဆုိင္မႈ ရွိ မရွိဆုိေသာ ေမးခြန္း ျဖစ္ပါ၏။
ျမတ္ဗုဒၶ၏သာသနာတစ္ခုလုံးသည္ သစ္ပင္ေတာေတာင္တုိ့၏အရိပ္အေယာင္မ်ားျဖင့္ လႊမ္းမုိးေနပါ၏။ ျမတ္ဗုဒၶ၏ သာ သနာႏွင့္သစ္ပင္ေတာေတာင္တုိ့ကုိ ခြဲျခားရအံ့ မထင္။ ေတာေတာင္သစ္ပင္ မရွိလ်င္ ျမတ္ဗုဒၶ၏သာသနာသည္လည္း မရွိ ဟု ဆုိရေလာက္ေအာင္ပင္ ျမတ္ဗုဒၶ၏သာသနာႏွင့္ေတာေတာင္သစ္ပင္မ်ားကား စပ္ဆက္လ်က္ရွိေခ်၏။
ျမတ္ဘုရားႏွင့္ ေတာေတာင္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္မ်ား သက္ဆုိင္မႈ ဤသုိ့ ေတြ့ရွိရ၏။ ျမတ္ဘုရားရွင္၏ထူးျခားေသာ ျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ အေလာင္းေတာ္ကုိ လုမၺိနီိဥယ်ာဥ္တြင္ ေမြးဖြါးပါ၏။ သဗၺညဳတညဏ္ေတာ္ကုိ မဟာေဗာဓိပင္ ေအာက္တြင္ ရရွိ၏။ ကုသိနာရုံအင္ၾကင္းေတာတြင္ ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ေတာ္မူ၏။ တဖန္ ေတာထြက္ေတာ္မူျခင္းကုိ ၾကည့္ပါကလည္း တရားထူးမ်ားကုိ ရွာေဖြ က်င့္သုံးရာတြင္ ေတာေတာင္ထဲမွာပင္ ရွာေဖြက်င့္သုံးေတာ္မူ၏။ ျမတ္ဘုရားသည္ ရံခါရံခါ ေတာေတာင္သစ္ပင္မ်ားရွိရာသုိ့ ၾကြေရာက္၍ တစ္ပါးတည္း သီတင္းသုံးေနထုိင္ေလ့ရွိပါ၏။ ဥပမာ- ပါလိေလယ်ေတာသုိ့ ၾကြေရာက္ျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္ပါ၏။
ေဂါတမျမတ္ဘုရားသည္ ေညာင္ဗုဒၶေဟပင္တြင္ ဘုရားအျဖစ္သုိ့ေရာက္ရွိသကဲ့သို့ ၀ိပႆျမတ္ဘုရားသည္ သခြတ္ပင္၊ သိခီျမတ္ဘုရားသည္ သရက္ျဖဴပင္၊ ေ၀ႆဘူျမတ္ဘုရားသည္ အင္ၾကင္းပင္၊ ကကုသန္ ျမတ္ဘုရားသည္ ကုကၠဳိပင္၊ ေကာဏာဂုံျမတ္ဘုရားသည္ ေရသဖန္ပင္၊ ကႆပျမတ္ဘုရားသည္ ပေညာင္ပင္ စသျဖင့္ သစ္ပင္မ်ားကုိ အမွီျပဳ၍ ဘုရားအျဖစ္သုိ့ အသီးသီး ေရာက္ရွိ ၾကပါ၏။
ျမတ္ဗုဒၶ၏ကုိယ္စားေတာ္အားျဖင့္ လာေရာက္သူမ်ားအား ဖူးေျမာ္ရန္ အာနႏၵာေဗာဓိပင္ကုိ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္တြင္ စိုက္ပ်ဳိးေစခဲ့၏။ အေသာကမင္းလက္ထပ္တြင္ ေဗာဓိပင္၏ေတာင္ဘက္ကုိင္းကုိျဖတ္၍ သီဟုိလ္သို့ သယ္ေဆာင္သြားေစခဲ့၏။ ယေန့တုိင္ ထုိေဗာဓိပင္သည္ သက္ရွိ ထင္ရွားရွိေနဆဲျဖစ္ပါ၏။ ေဗာဓိပင္ စိုက္ပ်ဳိးျခင္းဓေလ့သည္ ျမတ္ဘုရားရွင္သာသနာထြန္းကားရာအရပ္မ်ား၌ ဘုရားရွင္၏သာသနာႏွင့္အတူ လုိက္ပါထြန္းကားလွ်က္ ရွိပါ၏။
တရားေတာ္မ်ားႏွင့္သဘာ၀ေတာေတာင္ပတ္၀န္းက်င္ သက္ဆုိင္မႈကုိ ဤသို့ ေတြ့ရွိရ၏။ ဓမၼကုိ စတင္တီးခတ္ေသာေနရာသည္ ေတာေတာင္ထဲမွာပင္ ျဖစ္ပါ၏။ အေနကဇာတိသံသာရံ-စသျဖင့္ ဥဒါန္းက်ဴးရင့္ ျခင္းသည္ မဟာေဗာဓိပင္ေအာက္မွာ ျဖစ္သကဲ့သုိ့ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တရားေတာ္ကုိ ဆင္ျခင္ရာမွာလည္း ေဗာဓိပင္ေအာက္ (ပလႅကၤသတၱာဟ၊ ေဗာဓိသတၱာဟ)မွာပင္ ျဖစ္ပါ၏။ ဖလသမာပတ္ခ်မ္းသာကုိ ခံစားရာတြင္ အဇပါလေညာင္ပင္ေအာက္ (အဇပါလ သတၱာဟ)၊ က်ည္းပင္ေအာက္(မုစလိႏၵသတၱာဟ)၊ လင္းလြန္းပင္ေအာက္ (ရာဇာရတနသတၱာဟ)တြင္ ျဖစ္ပါ၏။ တရားဦး ဓမၼစၾကာကုိ ေဟာၾကားရာမွာလည္း မိဂဒါ၀ုန္ေတာမွာျဖစ္၏။ သစ္ပင္ေတာေတာင္မ်ား၏အရိပ္အာ၀ါသေအာက္မွာ သီတင္းသုံးေနထုိင္၍ တရားေတာ္မ်ားကုိ ေဟာၾကားသည္မွာ မ်ားျပားစြာ ရွိ၏။ ျမတ္ဗုဒၶ၏အစဆုံးတရားေတာ္မွ ေနာက္ဆုံး တရားေတာ္တုိင္ ေအာင္သည္ သစ္ပင္ေအာက္မွာပင္ ေဟာၾကားခဲ့ပါ၏။ ဓုတင္က်င့္စဥ္မ်ားတြင္ ေတာေတာင္ထဲတြင္ က်င့္သုံးေဆာက္တည္ရေသာ ဓုတင္က်င့္စဥ္မ်ား ပါ၀င္ပါ၏။
ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ ေတာေတာင္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ သက္ဆုိင္မႈကုိ ဤသို့ ေတြ့ရ၏။ ျမတ္ဗုဒၶကုိယ္ေတာ္တုိင္ ေဗာဓိပင္ ေအာက္မွာပင္ ဘုရားရွင္အျဖစ္သုိ့ ေရာက္ရွိသကဲ့သုိ့ အျခားေသာ တပည့္သာ၀က သာ၀ိကာမမ်ားမွာလည္း ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေတာေတာင္သစ္ပင္တုိ့ႏွင့္စပ္ဆက္လ်က္သာလ်င္ တရားထူးကုိ ရခဲ့ၾကပါ၏။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ေမတၱသုတ္သင္ေပးျပီးေနာက္ ေတာေတာင္ထဲသုိ့ ျပန္လည္ၾကြေရာက္ေစခဲ့ပါ၏။ ရဟႏၱာမေထရ္ၾကီးမ်ားစြာမွာ ေတာေတာင္တြင္ ေပ်ာ္ေမြ့သူမ်ားအျဖစ္ က်မ္းဂန္မ်ားစြာမွာ ေတြ့ျမင္ႏုိင္ပါ၏။ ရဟန္းျဖစ္ျပီးေသာသူမ်ားကုိ ေနရာ ေက်ာင္း အခက္အခဲရွိပါက သစ္တစ္ပင္ေအာက္ ၀ါးတစ္ပင္ေအာက္မွာ သီတင္းသုံး ေနထုိင္ရန္ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ညႊန့္ၾကားေတာ္မူပါ၏။ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား သစ္ပင္မခုတ္ရန္ ပညတ္ေတာ္မူထား၏။ ထုိအတူ ရဟန္းေတာ္မ်ား၊ ရွင္ သာမေဏမ်ားအား စိမ္းစုိေသာ ျမက္သစ္ပင္ရွိရာအရပ္၌လည္းေကာင္း၊ ေရ၌လည္းေကာင္း တံေထြးစသည္ကုိ ေထြးခြင့္ မျပဳပါ။ က်င္ၾကီး က်င္ငယ္ စြန့္ခြင့္မျပဳပါ။
ကမၼဌာန္းအားထုတ္ရန္ ေတာေတာင္တုိ့သည္ သင့္ေလ်ာ္ေၾကာင္းကုိ ဤသုိ့ သိရွိရ၏။ ေတာထြက္မူစဥ္ ဥရုေ၀လေတာ ေသနာနိဂုံးသုိ့ေရာက္ေသာအခါ အၾကံျဖစ္ပုံကုိ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ေဗာဓိမင္းသားအား ျပန္လည္မိန့္ၾကားသည္မွာ “ အခ်င္းတုိ့! ေျမအဖုိ့သည္ ေမြ့ေလ်ာ္ဖြယ္ ရွိစြတကား၊ ေတာအုပ္သည္ ေမြ့ေလ်ာ္ဖြယ္ရွိစြတကား၊ ျမစ္သည္လည္း စီးဆင္းေန၏၊ ဆိပ္ကမ္းသည္လည္း သန္းရွင္း၍ ေမြ ့ေလ်ာ္ဖြယ္ေကာင္း၏၊ ဆြမ္းခံရြာသည္လည္း နီးနား၏၊ ဤအရပ္သည္ ကမၼဌာန္း အားထုတ္လုိေသာ အမ်ဳိးသားအား ကမၼဌာန္းအားထုတ္ျခင္းငွါ သင့္ေလ်ာ္ရာ၏တကား” ဟု ျဖစ္ပါ၏။
ေတာေတာင္တုိ့၏သာယာဖြယ္ရာမ်ားကုိ ဤသို့ ဖြင့္ဆုိခဲ့ၾက၏။ ကာဠဳဒါယီမေထရ္သည္ ေတာေတာင္ဘြဲ႔ ပါဠိကဗ်ာ ဂါထာေပါင္း ေျခာက္ဆယ္ကို သီကုံး႐ြတ္ဆိုလွ်က္ ျမတ္ဗုဒၶအား ကပိလ၀တ္သုိ့ ပင့္ေဆာင္ခဲ့၏။ ျမန္မာစာဆုိေတာ္ ရွင္ဥတၱမေက်ာ္က ေရးသားခဲ့ရာ “ေတာလား”ဟု ေက်ာ္ၾကား၏။ ဤဂါထာမ်ားသည္ ေဆာင္ကုန္ေႏြကူး တေပါင္းလ ရာသီထူး၏ မပူမေအးျဖစ္၍ သာယာပုံ၊ သစ္ပင္မ်ား ႐ြက္ညြန္႔ေတြ ထြက္ခ်ိန္ျဖစ္၍ ႐ႈမၿငီးေအာင္ သာယာပုံ၊ ရာသီႏွင့္ေတာေတာင္ သာယာလွသျဖင့္ သားေကာင္မ်ား၊ ေက်းငွက္မ်ားလည္း သာသာယာယာ တြန္က်ဴးလ်က္ ျမဴးတူး႐ႊင္ေပ်ာ္ေနၾကပုံ အစုံစုံ တို႔ကို ေဖၚျပေရးျခယ္ထားေသာ ေတာေတာင္ပန္းခ်ီကားႀကီး ျဖစ္ပါ၏။
ျမတ္ဗုဒၶ၊ အရွင္သာရိပုတၱရာ၊ အရွင္မဟာေမာဂၢလာန္၊ အရွင္မဟာကႆပ၊ အရွင္အႏုရုဒၶါ၊ အရွင္အာနႏၵာ၊ အရွင္ေရ၀တ-တုိ့သည္ ေဂါသိဂၤအင္ၾကင္ေတာ၏ သာယာဖြယ္ကုိ ဤသုိ့ ေျပာဆုိခဲ့ၾက၏။ အရွင္သာရိပုတၱရာသည္ “ ငါ့ရွင္ အာနႏၵာ! ေဂါသိဂၤမည္ေသာ အင္ၾကင္ေတာသည္ ေမြ့ေလ်ာ္ဖြယ္ရွိ၏။ ညဥ့္သည္ အျပစ္တုိ့မွ ကင္း၏။ အင္ၾကင္ပင္တုိ့သည္ ပင္လုံး က်ြတ္ ပြင့္ကုန္၏။ နတ္၌ျဖစ္ကုန္ေသာ ပန္းရနံ့တုိ့ကဲ့သုိ့ ၾကဳိင္လႈိင္ကုန္၏။ ငါ့ရွင့္ အာနႏၵာ အဘယ္ကဲ့သုိ့ေသာ ရဟန္းျဖင့္ ေဂါသိဂၤ မည္ေသာ အင္ၾကင္းေတာသည္ တင့္တယ္ႏုိင္ရာအံနည္း” ဟု ေမးျမန္းခဲ့သည္။
ပိဋကတ္ေတာ္လာ ေတာအုပ္ၾကီးမ်ားႏွင့္ ျမစ္ၾကီးမ်ား၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ျမတ္ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွင့္ စပ္ဆက္မႈရွိခဲ့ေသာ ေတာအုပ္ၾကီးမ်ား၊ ျမစ္ၾကီးမ်ားကုိ ဤသုိ့ ဖတ္ရႈ့ခဲ့ရ၏။ ေတာအုပ္ၾကီးမ်ားမွာ - မဟာ၀ုန္ေတာ၊ ပါလိေလယ်ေတာ (ရကၡိတ၀နသ႑ ဘဒၵသာလာ)၊ မိဂဒါ၀ုန္ေတာ၊ အႏုပိယ အမၺ၀န၊ ဣစၦာနဂၤလေတာအုပ္၊ သုဘဂေတာ အုပ္-စသျဖင့္ ဖတ္ရႈ့ရ၏။ ျမစ္ၾကီးမ်ားမွာ - အစီရ၀တီျမစ္၊ ယမုနာျမစ္၊ ဂဂၤါျမစ္၊ သရဘူျမစ္၊ မဟီျမစ္၊ အေနာ္မာျမစ္၊ ေရာဟိဏီျမစ္၊ ကကုဓျမစ္၊ ဟိရည၀တီျမစ္ ၊အရ၀စၦျမစ္၊ နီလာ၀ါဟနျမစ္၊ စႏၵဘာဂျမစ္၊ ျဗဟၼပုတၱျမစ္- စသျဖင့္ ေတြ့ရွိရ၏။
သစ္ပင္မ်ား၊ ဥယ်ာဥ္မ်ားကုိ ဤသို့ စုိက္ပ်ဳိးေစခဲ့၏။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ၀နေရာပသုတ္တြင္ “အၾကင္သူတုိ့သည္ သစ္သီး ဥယ်ာဥ္၊ ပန္းဥယ်ာဥ္ စိုက္ပ်ဳိးကုန္၏။ ေတာသစ္ပင္ကုိ စုိက္ပ်ဳိးကုန္၏။ တံတားခင္းကုန္၏။ အၾကင္သူတုိ့သည္ ေရအုိးစင္ကုိလည္းေကာင္း၊ ေရတြင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ေနရာေက်ာင္းကုိလည္းေကာင္း လႈဒါန္းကုန္၏။ ထုိသူတို့အား ေန့၌လည္းေကာင္း၊ ညည့္၌လည္းေကာင္း အခါခပ္သိမ္း ေကာင္းမႈသည္ တုိးပြါး၏။ ထုိသူတုိ့သည္ တရား၌ တည္ကုန္၏။ ထုိသူတုိ့သည္ ေကာင္းေသာအေလ့အထ စာရိတၱသီလႏွင့္ ျပည့္စုံကုန္၏။ တုိသူတုိ့သည္ နတ္ျပည္သုိ့ သြားရ၏။” ဟု မိန့္ၾကားထားပါ၏။
အေသာကမင္းၾကီးေက်ာက္စာမ်ားတြင္လည္း ေရတြင္းေရကန္မ်ားတူးေဖာ္ရန္၊ သစ္ပင္မ်ားစိုက္ပ်ဳိးရန္၊ သားငွက္တိရစၦာန္ မ်ားကုိ မသတ္ျဖတ္ရန္ စသျဖင့္ ေရးထုိးထုထြင္းထား၏။
သစ္ပင္မ်ား၏ေက်းဇူးကုိ ဤသို့ ေဖာ္ညႊန္း၍ အသိသက္ေသျပဳခဲ့၏။ ျမတ္ဘုရားရွင္ ဘုရားအျဖစ္သုိ့ ေရာက္ေတာ္မူျပီးေနာက္ သတၱသတၱာဟ ၄၉-ရက္တြင္ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူရာ ပလႅင္ေတာ္ႏွင့္ ေဗာဓိပင္ကို မမွိတ္မသုံၾကည့္၍ ခုနစ္ရက္ စံေတာ္မူကာ ေနာက္ဆုံးၾကည့္ျခင္း(အနိမိသသတၱာဟ)ျဖင့္ ေက်းဇူးဆပ္အသိအမွတ္ ျပဳေတာ္မူခဲ့၏။
ခ်မ္းသာမႈကုိေပးေသာ အရိပ္ငါးမ်ဳိးကုိ ေလာကနီတိ၌ ေဖာ္ျပထား၏။ ယင္းတုိ့မွာ သစ္ပင္ရိပ္၊ မိဘရိပ္၊ ဆရာအရိပ္၊ မင္းရိပ္၊ ဘုရားရိပ္တုိ့ ျဖစ္ရာ သစ္ပင္ရိပ္သည္လည္း ေက်းဇူးမ်ားသည္ဟု ေဖာ္ျပထား၏။
ေတာေတာင္သစ္ပင္ကုိ ဥပမာထား၍ ေဟာၾကားေသာတရားေတာ္မ်ားကုိ ဤသို့ ေတြ့ရ၏။ “ ေႏြးဥတု၏အစျဖစ္ေသာ တန္ခူးလ၌ ပင္လုံးက်ြတ္ပြင့္ေသာ အဖ်ားရွိေသာ ေတာအုပ္သည္ က်က္သေရရွိ၍ တင့္တယ္သကဲ့သုိ့ ထုိေတာအုပ္လ်င္ ဥပမာရွိေသာ နိဗၺာန္သုိ့ ေရာက္ေစတတ္ေသာ ပရိယတၱိတရားေတာ္ျမတ္ကုိ ျမတ္ေသာ နိဗၺာန္အက်ဳိးငွါ ေဟာေတာ္မူ၏။” ဟု ရတနသုတ္တြင္ ေဟာၾကားခဲ့ပါ၏။
မဟာသာလပုတၱသုတ္တြင္ ဟိမ၀ႏၱာေတာင္မင္းကုိ အမွီျပဳ၍ သစ္ပင္ၾကီးတုိ့သည္ ငါးမ်ဳိးေသာအေၾကာင္းတုိ့ျဖင့္ ၾကီးပြါးၾကကုန္၏။ (၁) အကုိင္းအခက္တုိ့ျဖင့္ ၾကီးပြါးျခင္း (၂) အေခါက္ျဖင့္ၾကီးပြါးျခင္း (၃) အေပြးျဖင့္ ၾကီးပြါးျခင္း (၄) အကာျဖင့္ၾကီးပြါးျခင္း (၅) အႏွစ္ျဖင့္ၾကီးပြါးျခင္းတုိ့ ျဖစ္ပါ၏။ ဤဥပမာအတူ သဒၶါတရားရွိသူအမ်ဳိးသား တစ္ဦး တစ္ေယာက္ကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ အျခားအိမ္ေနသူအမ်ားမွာလဲ သဒၶါ၊ သီလ၊ သုတ၊ စာဂ၊ ပညာတုိ့ျဖင့္ ၾကီးပြါးၾကကုန္၏။
ျမတ္ဘုရားရွင္ ခုတ္ျဖတ္ခုိင္းေသာ သစ္ပင္ေတာေတာင္ကား ဤသို့ ျဖစ္၏။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား “ ရဟန္းတုိ့! တဏွာတည္းဟူေသာ ေတာကုိ ခုတ္ျဖတ္ၾကကုန္ေလာ့၊ ျပကေတ့ သစ္ပင္ကုိ မခုတ္ျဖတ္ၾကကုန္လင့္၊ တဏွာဟူေသာ ေတာေၾကာင့္ ဇာတိစေသာ ေဘးျဖစ္၏။ တဏွာဟူေသာ ေတာၾကီး ေတာငယ္ကုိ ခုတ္ျဖတ္၍ တဏွာဟူေသာ ေတာမွ ထြက္ေျမာက္ၾကကုန္ေလာ.” ဟု ပဥၵမဟလႅကဘိကၡဳ၀တၳဳတြင္ မိန့္ၾကားထားပါ၏။
ဤသုိ့ျဖင့္ ျမတ္ဗုဒၶ၀ါဒသည္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လူသား၏သဘာ၀မ်ား ဆက္သြယ္ေနမႈကုိ ခ်ဥ္းကပ္ျပ၏။ လူသားႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ရင္းႏွီးက်ြမ္း၀င္မႈရွိေအာင္ အေျခအေနမ်ားကုိ ဖန္တီးေပးခဲ့၏။ ရင္းႏွီးက်ြမ္း၀င္မႈႏွင့္ သဟဇာတျဖစ္မႈ ရႈ့ေထာင့္မွ သစ္ပင္၊ တိရိစၦာန္၊ လူမ်ားကုိ ၾကည့္ရႈ့ျပခဲ့၏။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ျပႆနာမ်ားအတြက္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိေသာ ေျဖရွင္းခ်က္မ်ားကုိ ထုတ္ေဖာ္ေပးခဲ့၏။ ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ႏြမ္းမႈကဲ့သုိ့ေသာ အႏၱရာယ္မ်ားသည့္ စြန့္စားမႈမ်ဳိးကုိ တုိက္တြန္းရန္ တစ္စုံတစ္ေယာက္ေသာပုဂၢဳိလ္အား ခြင့္ျပဳလိမ့္မည္မဟုတ္။ သုိ့ျဖစ္၍ ေဖာ္ျပပါ အခ်က္မ်ားသည္ ျမတ္ဗုဒၶသာသနာႏွင့္ ယေန့မ်က္ေမွာက္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ျဖစ္စဥ္မ်ား သက္ဆုိင္မႈ ရွိ မရွိဆုိေသာ ေမးခြန္း၏အေျဖမ်ား ျဖစ္ပါ၏။