မိသားစုဘ၀ကုိ ဗုဒၶဘာသာရႈ့ေထာင့္မွ ခ်ဥ္းကပ္ၾကည့္ျခင္း (သုိ့မဟုတ္) အေသးငယ္ဆုံးအဖြဲ့အစည္း၏ ၾကီးမားမ်ားျပားေသာ တာ၀န္၀တၱရားမ်ား

ျမတ္ဗုဒၶလက္ထက္က အဖြဲ့အစည္းမ်ားကုိ ခြဲထုတ္ၾကည့္လ်င္ အိမ္ယာတည္ေထာင္တဲ့လူ့အဖြဲ့အစည္း(အဂါရိက)၊ အိမ္ယာ မတည္ေထာင္တဲ့လူအဖြဲ့အစည္း(အနဂါရိက)ရယ္လုိ့ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စား ေတြ့ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာမွ အိမ္ယာ မတည္ေထာင္တဲ့လူ့ အဖြဲ့အစည္းျဖစ္တဲ့ အနဂါရိက အဖြဲ့အစည္းထဲမွာ သမဏေတြ၊ ပရိဗုိရ္ေတြ၊ တကၠတြန္းေတြဆုိျပီး ကြဲျပားသြားျပန္ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶရဲ့ သမဏအဖြဲ့အစည္းမွာထဲမွာေတာ့ ဘိကၡဳအဖြဲ့အစည္း၊ ဘိကၡဳနီအဖြဲ့အစည္းရယ္လုိ့ ရွိပါတယ္။ အဲဒါကုိမွ ထပ္ဆင့္လုိ့ ဥပသကာအဖြဲ့အစည္း၊ ဥပသိကာအဖြဲ့အစည္းရယ္လုိ့ ေရတြက္ႏုိင္ပါေသးတယ္။


အိမ္ယာတည္ေထာင္တဲ့အဖြဲ့အစည္းျဖစ္တဲ့ အဂါရိကအဖြဲ့အစည္းဟာ လူ့အဖြဲ့အစည္းတစ္ခုလုံးနဲ့ သက္ဆုိင္ေနေတာ့ ပုိ့လုိ့ က်ယ္ျပန့္ပါတယ္။ ဒီလူ့အဖြဲ့အစည္းထဲမွာ ခတၱိယဆုိတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူလူတန္းစားအဖြဲ့အစည္း၊ ပညာရွိမ်ားပါ၀င္တဲ့ ျဗဟၼဏ အဖြဲ့အစည္း၊ ေ၀ႆဆုိတဲ့ ကုန္သည္ပြဲစားဓနရွင္အဖြဲ့အစည္း၊ သုဒၶဆုိတဲ့ အလုပ္သမားေအာက္ေျခလူတန္းစား အဖြဲ့ အစည္းရယ္လုိ့ ေလးမ်ဳိးခြဲျခားထားပါတယ္။


ဆက္လက္လုိ့ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀တဲ့ အထက္တန္းလႊာအဖြဲ့အစည္း၊ ေအာက္ေျခလူတန္းသားအဖြဲ့အစည္း၊ အသားအေရာင္ကုိ အေၾကာင္းျပဳျဖစ္ေပၚလာတဲ့အဖြဲ့အစည္း၊ မ်ဳိးႏြယ္ကုိ အေၾကာင္းျပဳလုိ့ ခြဲျခားထားတဲ့အဖြဲ့အစည္းရယ္လုိ့ ထပ္ခြဲႏုိင္ပါေသးတယ္။ မ်ဳိးႏြယ္ဆုိတာကေတာ့ သက်မ်ဳိး၊ သာကီယမ်ဳိး၊ မလႅမ်ဳိးစသျဖင့္ပါ။ အသားအေရာင္ခြဲျခားျခင္းမွာေတာ့ လူျဖဴ(သုကၠ) လူမဲ(ကာဠ) စသျဖင့္ပါ။ ေနာက္ထပ္ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာအရ ခြဲျခားႏုိင္တာကေတာ့ အမ်ဳိးသားအဖြဲ့အစည္း၊ အမ်ဳိးသမီးအဖြဲ့အစည္း ျဖစ္ပါတယ္။


အဲဒီအထဲကမွ ထပ္ျပီး ခြဲျခားထုတ္ၾကည့္ယင္ မိဘနဲ့ သားသမီး အဖြဲ့အစည္း၊ ဆရာနဲ့ တပည့္ အဖြဲ့အစည္း၊ သူငယ္ခ်င္းနဲ့ ေဆြးမ်ဳိးဆုိတဲ့ အဖြဲ့အစည္း၊ လင္နဲ့မယားဆုိတဲ့အဖြဲ့အစည္း၊ အလုပ္ရွင္နဲ့အလုပ္သမားဆုိတဲ့ အဖြဲ့အစည္း၊ သမဏျဗဟၼဏ ဆုိတဲ့အကုိးကြယ္ခံအဖြဲ့အစည္း အဲသလုိ ကြဲျပားသြားျပန္ပါတယ္။ ဒါကို ျမတ္ဗုဒၶက အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားနဲ့ ခြဲျခားျပထားပါတယ္။ မိဘနဲ့ သားသမီးက အေရွ့အရပ္၊ ဆရာနဲ့ တပည့္က ေတာင္အရပ္၊ သူငယ္ခ်င္းနဲ့ ေဆြးမ်ဳိးက ေျမာက္အရပ္၊ လင္နဲ့မယားက အေနာက္အရပ္၊ အလုပ္ရွင္နဲ့အလုပ္သမားက ေအာက္အရပ္၊ သမဏျဗဟၼဏဆုိတဲ့ အကုိးကြယ္ခံက အထက္အရပ္ အသီးသီး ခြဲျခားျပပါတယ္။


ေယဘုယ်အားျဖင့္ စိတ္၀င္စားမႈတူသူ၊ ဒါမွမဟုတ္ ရည္ရြယ္ခ်က္တူသူမ်ား အတူတကြ စပ္ဆက္ေနတဲ့ လူ့အသုိင္းအ၀ုိင္းကုိ အဖြဲ့အစည္းလုိ့ ေျပာပါတယ္။ အခ်ဳိ့ကလည္း လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္၊ အခ်ဳိ့ကလည္း ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္အက်ဳိး စီးပြါးအတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္တူသူ၊ အခ်ဳိ့ကလည္း တစ္ဦးခ်င္းစီ စုေပါင္းထားတဲ့ အုပ္စုတစ္စုကုိ အဖြဲ့အစည္း စသျဖင့္ ဖြင့္ဆုိထားတာ အမ်ားသားပါ။ အခ်ဳိ့ကေတာ့ အဖြဲ့အစည္းမွာ လူသားကိုသာ ကန့္သတ္ထားတာမဟုတ္ဘဲ သတၱ၀ါအားလုံး ပါ၀င္တယ္လုိ့ ဆုိပါတယ္။


အဖြဲ့အစည္း society-နဲ့ နီးစပ္တဲ့ေ၀ါဟာရေတြကေတာ့ group, crowd, association, institution people, community, clan, tribe - စသျဖင့္ပါ။ ပါဠိလုိကေတာ့ ဒီေ၀ါဟာရေတြနဲ့ နီးစပ္ႏုိင္တယ္လုိေျပာႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ပဇာ၊ ေလာက၊ မႏုႆ၊ ဇနတာ-တုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။


ေဖာ္ျပခဲ့ျပီးတဲ့ လူ့အဖြဲ့အစည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးဟာ ပါဠိစာေပက်မ္းဂန္မ်ားက ေျပာတဲ့ အဖြဲ့အစည္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါ အဲဒါေတြကုိ ထပ္ခြဲျခားၾကည့္မယ္ဆုိယင္ေတာ့ မိသားစုအဖြဲ့အစည္း၊ ရပ္ကြက္,ရပ္ရြာ အဖြဲ့အစည္း၊ ျမိဳ့ျပအဖြဲ့အစည္း၊ ျပည္နယ္အဖြဲ့အစည္း၊ ႏုိင္ငံအဖြဲ့အစည္း၊ ကမၻာ့အဖြဲ့အစည္း စသျဖင့္ အေသးငယ္ဆုံး မိသားစုအဖြဲ့အစည္းမွ အၾကီးဆုံး ကမၻာ့အဖြဲ့အစည္းထိ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ အဲဒီအဖြဲ့အစည္းေတြထဲကမွ ဒီေနရာမွာ အဓိကအေျခခံအဖြဲ့အစည္းျဖစ္တဲ့ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းကုိ ေလ့လာၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။


ေလာကမွာ “လူႏွစ္ဦးဟာ တသေဘာတည္းရယ္လုိ့ မရွိဘူး” ဆုိတဲ့အတုိင္း ႏွစ္ေယာက္မွအစျပဳျပီး အဖြဲ့အစည္းရယ္လုိ့ ေရတြက္ခဲ့မယ္ဆုိယင္ အဲဒီအဖြဲ့အစည္းနဲ့အတူ ကပ္ပါလာတာက အက်ဳိးခံစားခြင့္နဲ့ ျပႆနာမ်ားပါ။ အဲဒီျပႆနာေတြကုိ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖုိ့အတြက္ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ တာ၀န္၀တၱရားနဲ့ ေစာင္းထိန္းရမယ့္ စည္းကမ္းေတြ ပါ၀င္လာပါတယ္။ ဒီတာ၀န္၀တၱရားနဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းဆုိတာကလည္း အဖြဲ့အစည္းခ်မ္းသာဖုိ့၊ အဖြဲ့အစည္းခုိင္မာဖုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။


အေသးငယ္ဆုံးျဖစ္တဲ့ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းက ေဆာင္ရြက္ရမယ္၊ ေစာင့္ထိန္းရမယ့္ အဲဒီ တာ၀န္၀တၱရား၊ စည္းကမ္းေတြကလည္း အမ်ားသားပါ။ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းတစ္ခုမွာ ပါ၀င္ေနသူမ်ားကေတာ့ လင္ေယာက်ာၤးနဲ့ဇနီးမယား၊ မိဘနဲ့ သားသမီးတုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအထဲက အိမ္ေထာင္ဦးစီးလုိ့ဆုိႏုိင္သူ အမ်ဳိးသားဖက္က ျပဳမူေဆာင္ရြက္ရမွာေတြက “ မေထမဲ့ကင္း၊ အပ္ႏွင္းဥစၥာ၊ မိစၦာမမွား၊ ၀တ္စားဆင္ယင္၊ ျမတ္ႏိုးၾကင္၊ ငါးအင္ လင္က်င့္ရာ” ဆုိတဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးဖက္က ေဆာင္ရြက္ ရမယ့္အပုိင္းေတြကုိေတာ့ “ အိမ္တြင္းမႈလုပ္၊ သိမ္းထုပ္ေသခ်ာ၊ မိစၦာၾကဥ္ေရွာင္၊ ေလ်ာ္ေအာင္ျဖန့္ခ်ီ၊ ပ်င္းရိမမူ၊ ၀တ္ငါးဆူ၊ အိမ္သူက်င့္အပ္စြာ” အဲသလုိ ျပဆုိထားပါတယ္။


ထပ္ဆင့္လုိ့ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းမွာ အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑က ၾကဳိးကုိင္ေနသူျဖစ္တဲ့ လင္ေယာက်ၤားနဲ့ဇနီးမယားအတြက္ ေပါင္းသင္းေနထုိင္မႈပုံစံကုိ ဒီလုိ ေတြ့ရွိရျပန္ပါတယ္။

(၁) သူေသလင္ေယာက်ၤားဟာ သူေသဇနီးမယားႏွင့္အတူ ေပါင္းသင္းေနထုိင္ျခင္း၊
(၂) သူေသလင္ေယာက်ၤားဟာ နတ္သမီးဇနီးမယားႏွင့္အတူ ေနထုိင္ေပါင္းသင္းျခင္း၊
(၃) နတ္သားလင္ေယာက်ာၤးဟာ သူေသဇနီးမယားႏွင့္အတူ ေပါင္းသင္းေနထုိင္ျခင္း၊
(၄) နတ္သားလင္ေယာက်ၤားဟာ နတ္သမီးဇနီးမယားႏွင့္အတူ ေပါင္းသင္းေနထုိင္းျခင္းတုိ့ပါ။

ဒီေနရာမွာ သူေသလင္ေယာက်ာၤး၊ သူေသဇနီးမယား-ဆုိတာကေတာ့ ငါးပါးသီလမလုံျခဳံ၊ ယုတ္ညံ့ေသာသေဘာရွိျခင္း၊ ၀န္တုိျခင္း၊ ဆဲေရးျခင္းသေဘာရွိသူေတြပါ။ နတ္သားလင္ေယာက်ၤား၊ နတ္သမီးဇနီးမယား-ဆုိတာကေတာ့ ကိုယ္က်င့္ တရားေကာင္းျခင္း၊ ေပးကမ္းလုိစိတ္ရွိျခင္း၊ ေမာင္းမဲျခိမ္းေျခာက္ျခင္းမရွိသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းမွာေတာ့ နတ္သားလင္ေယာက်ၤားနဲ့ နတ္သမီးဇနီးမယားတုိ့ရဲ့ အတူ ေပါင္းသင္းေနထုိင္းျခင္းကသာ အဖြဲ့အစည္းကုိ တည္တံ့ခုိင္ျမဲ ေစမယ္လုိ့ ဆုိပါတယ္။


ျမတ္ဗုဒၶက အနာထပိဏ္သူေဌးရဲ့ ေခြ်းမျဖစ္သူ သုဇာတာကုိ မိန့္ျမြက္ထားတဲ့ ေဖာ္ျပပါအခ်က္ေတြထဲမွာ မိသားစုအဖြဲ့ အစည္းအတြင္း အဖြဲ့အစည္း အစည္းမေျပေစဖုိ့ ေရြးခ်ယ္လုိက္နာရမယ့္ အခ်က္ေတြ ပါ၀င္ေနပါတယ္။

(၁) သူသတ္နဲ့တူတဲ့ဇနီးမယား (အျခားအမ်ဳိးသားကုိ တပ္မက္ေမာသူ)
(၂) ခုိးသူနဲ့တူတဲ့ဇနီးမယား( မိမိအမ်ဳိးသားရွာေဖြထားတဲ့ ဥစၥာမ်ားကုိ အျပင္ထုတ္ယူသူ)
(၃) အရွင္နဲ့တူတဲ့ဇနီးမယား(မိမိအမ်ဳိးသားကုိ လႊမ္းမုိးႏွိပ္စက္သူ)
(၄) အမိနဲ့တူတဲ့ဇနီးမယား(အစစအရာရာ ေစာင့္ေရွာက္သူ)
(၅) ႏွစ္မနဲ့တူတဲ့ဇနီးမယား(အရွက္ႏွင့္ယွဥ္ေသာစိတ္ျဖင့္ေနထုိင္သူ)
(၆) အေဆြခင္ပြန္းနဲ့တူတဲ့ဇနီးမယား(၀မ္းေျမာက္စြာၾကဳိဆုိတတ္သူ)
(၇) က်ြန္မနဲ့တူတဲ့ဇနီးမယား(မိမိအမ်ဳိးသား၏အလုိဆႏၵနဲ့အညီေနထုိင္သူ)ရယ္လုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ အနာထပိဏ္ သူေဌးရဲ့ေခ်ြးမ သုဇာတာကေတာ့ က်ြန္မနဲ့တူတဲ့ဇနီးမယား (မိမိအမ်ဳိးသား၏အလုိဆႏၵနဲ့ အညီ ေနထုိင္သူ)အျဖစ္ ၾကဳိးစားပါမယ့္လုိ့ ျမတ္ဗုဒၶကုိ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ပါတယ္။

ဓနဥၥယသူေဌးၾကီးက သမီးျဖစ္သူ ၀ိသာခါကုိ မွာၾကားလုိက္တဲ့ စကားေတြကလည္း မိသားစုအဖြဲ့အစည္းမွာ အဖြဲ့အစည္းရဲ့ ေပ်ာ္ရြင္ခ်မ္းေျမ့မႈအတြက္ အေရးပါတဲ့အခ်က္ေတြပါ။

(၁) အတြင္းမီးကုိ အျပင္မထုတ္ရ (မိမိတို့၏အိမ္တြင္းေရးကုိ အျခားသူမ်ားမေျပာရ)
(၂) အျပင္မီးကို အတြင္းသုိ့ မသြင္းရ (အျခားသူမ်ား၏အိမ္တြင္းေရးကုိ မိမိတုိ့၏မိသားစုမ်ား မေျပာရ)
(၃) ေပးကမ္းတတ္သူအားသာ ေပးကမ္းပါ(မိမိပစၥည္းကို ျပန္လည္ေပးအပ္မယ့္သူမ်ားသာ ငွါးရမ္းပါ)
(၄) မေပးကမ္းသူအား မေပးကမ္းရ( မိမိပစၥည္းကုိ ျပန္မေပးတတ္သူမ်ားအား မငွားရမ္းရ)
(၅) ေပးကမ္းသည္ျဖစ္ေစ၊ မေပးကမ္းသည္ျဖစ္ေစ ေပးကမ္းပါ (ဆင္းရဲတဲ့ ေဆြမ်ဳိးႏွင့္မိတ္ေဆြမ်ားအား စြမ္းႏုိင္သေလာက္ ေထာက္ပံ့ပါ)
(၆) ခ်မ္းသာစြာ ေနထုိင္ပါ(လူၾကီးမိဘမ်ားႏွင့္ေနထုိင္သည္အခါ အျပစ္ ၆-ပါး လြတ္သည့္အရပ္တြင္ ေနထုိင္ပါ)
(၇) ခ်မ္းသာစြာ စားပါ( ေယာကၡမမ်ား၊ မိဘမ်ားႏွင့္ လင္ေယာကၤ်ားျဖစ္သူကုိ ေရွးဦးစြာ ေကြ်းေမြးပါ)
(၈) ခ်မ္းသာစြာ အိပ္ပါ(ေယာကၡမမ်ား၊မိဘမ်ားႏွင့္ လင္ေယာကၤ်ားျဖစ္သူတုိ့ထက္ ေရွးဦးစြာ မအိပ္ရ)
(၉) မီးကုိ ရုိေသစြာ လုပ္ေက်ြးပါ(ခင္ပြန္းသည္၏မိခင္ဖခင္တုိ့ကုိ အေလးအျမတ္ထားေစာင့္ေရွာက္ပါ)
(၁၀)အိမ္ဦးနတ္ကုိ ရုိေသပါ (ခင္ပြန္းသည္ကုိ အိမ္ဦးနတ္ကဲ့သုိ့ ရုိေသစြာ ဆက္ဆံပါ) ဆုိတဲ့ အခ်က္မ်ားပါ။


လင္ေယာက်ၤားနဲ့ဇနီးမယားမွသည္ မိဘအျဖစ္သုိ့ ကူးေျပာင္းေရာက္ရွိသြားတဲ့အခါ အဲဒီမိသားစု အဖြဲ့အစည္းထဲမွာ ပြါးစည္းလာတဲ့ သားသမီးမ်ားနဲ့အတူ ေနာက္ထပ္တုိးပြါးလာတဲ့ အရာမ်ားကေတာ့ မိဘအျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ရမယ့္ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားနဲ့ သားသမီးမ်ားက ထမ္းေဆာင္ရမယ့္ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားပါ။ မိဘမ်ားက ျပဳမူေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အပုိင္းက “ မေကာင္းျမစ္တာ၊ ေကာင္းရာညြန္လတ္၊ အတတ္သင္ေစ၊ ေပးေ၀ႏွီးရင္း၊ ထိမ္းျမားျခင္လွ်င္၊ ၀တ္ငါးအင္၊ ဖခင္မယ္တုိ့တာ” ဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။


မိဘေတြဟာ သားသမီးမ်ားကုိ ေမြးျမဴၾကရာမွာ ေမ်ာ္လင့္ခ်က္ ငါးမ်ဳိးနဲ့ ေမြးျမဴၾကတယ္လုိ့ ဆုိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့-

(၁) ငါတုိ့ကုိ တစ္ခ်ိန္ေသာအခါ ျပန္လည္၍ လုပ္ေက်ြးေမြးျမဴၾကလိမ့္မယ္၊
(၂) ငါတုိ့ရဲ့အမႈကိစၥအ၀၀တုိ့ကုိ ေဆာင္ရြက္ေပးၾကလိမ့္မယ္၊
(၃) ငါတုိ့ရဲ့အစဥ္အဆက္ အမ်ဳိးအႏြယ္ကုိ ၾကာျမင့္စြာတည္ေအာင္ ေစာင့္ထိန္းလိမ့္မယ္၊
(၄) ငါတုိ့ရဲ့အေမြခံ ျဖစ္လိမ့္မယ္၊
(၅) ငါတုိ့ေသလြန္တဲ့အခါ ငါတုိ့အတြက္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈျပဳျပီး အမွ်အတမ္းေပးေ၀ၾကလိမ့္မယ္-ဆုိတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။


ထပ္ဆင့္လုိ့ သားသမီးေတြအေပၚမွာ ထားတတ္ၾကတဲ့ သဘာ၀ကုိ ၾကည့္မယ္ဆုိယင္ေတာ့ ေတြ့ျမင္ႏုိင္တာက ဒီလုိပါ။

(၁) မိဘေတြထက္ ေက်ာ္လြန္ေသာဂုဏ္ရွိတဲ့သားသမီး - အတိဇာတ
(၂) အမိအဖတုိ့နဲ့ဂုဏ္တူေသာသားသမီး - အႏုဇာတ
(၃) မိဘတုိ့ေအာက္ ဂုဏ္နိမ့္ေသာသားသမီး - အ၀ဇာတ ရယ္လုိ့ သုံးမ်ဳးိ ရွိပါတယ္။

ပညာရွိျဖစ္သူမ်ားကေတာ့ အတိဇာတ နဲ့ အႏုဇာတသားသမီးမ်ားကုိ အလုိရွိျပီး အ၀ဇာတ-ျဖစ္တဲ့ သားသမီးဟာ အမ်ဳိးအႏြယ္ကုိ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္စြမ္းမရွိလုိ့ အားမရၾကဘူးလုိ့ ဆုိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေက်ာ္လြန္ျခင္း၊ တန္းတူျဖစ္ျခင္း၊ နိမ့္က်ျခင္းဆုိတာေတြက ရတနာသုံးပါးကုိ ၾကည္ညဳိမႈ၊ ကုိယ္က်င့္တရားေကာင္းမႈ၊ ပညာတတ္မႈ စသျဖင့္ ပါ၀င္ပါတယ္။


ျမတ္ဗုဒၶက မိန့္ၾကားထားရာမွာ မိဘျဖစ္သူမ်ားဟာ ခုျပဆုိမယ့္အခ်က္ေတြ မျဖည့္ဆည္းထားခဲ့ယင္ သားသမီးမ်ားထံမွ ပူေဇာ္မႈ ျမတ္ႏုိးမႈကုိ ျပည္လည္ေမ်ာ္လင့္ဖုိ့ ခဲယင္းတယ္ဆုိတာပါ။ အဲဒါေတြကေတာ့ -

(၁) ဒါန -ဆုိတဲ့ ေပးကမ္းစြန္ၾကဲမႈ၊ သေဘာထားၾကီးရက္ေရာမႈ
(၂) ေပယ်၀ဇၹ -ဆုိတဲ့ ခ်စ္ဖြယ္ေသာစကားကုိေျပာဆုိမႈ
(၃) အတၳစရိယာ- ဆုိတဲ့ အက်ဳိးစီးပြါးကုိ က်င့္မႈ၊ စီးပြါးဥစၥာအတြက္ ဖန္တီးေပးမႈ
(၄) သမာနတၱတာ -ဆုိတဲ့ ထုိက္သည္အားေလ်ာ္စြာ ကုိယ္ႏွင့္ထပ္တူျပဳမႈ၊ ကိုယ္နဲ့တန္းတူထားမႈ-တုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။


အဲဒီမိသားစုအဖြဲ့အစည္းထဲမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ သားသမီးမ်ားဖက္က ျပဳမူေဆာင္ရြက္ရမယ့္အပုိင္းက်ေတာ့ “ေကြ်းေမြးမပ်က္၊ ေဆာင္ရြက္စီမံ၊ ေမြခံထုိက္ေစ၊ လႈမွ်ေ၀၍၊ ေစာင့္ေလမ်ဳိးႏြယ္၊ ၀တ္ငါးသြယ္၊ က်င့္ဖြယ္သားတုိ့တာ” အဲဒါေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မဂၤလသုတ္မွာ “အမိအဖေတြကုိ ျပဳစုလုပ္ေက်ြးျခင္းသည္ မဂၤလာတစ္ပါး” လုိ့ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။


ဒီေတာ့ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းမွာ လင္ေယာက်ၤားေနရာမွ ျဖည့္ဆည္းရမႈအပုိင္း၊ ဇနီးမယားဘက္က ထိန္းသိမ္းရမယ့္အခ်က္၊ မိဘအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ရမယ့္အရာ၊ သားသမီးမ်ားက ျပန္လည္ေပးဆပ္ရမယ့္အခန္းက႑-ဆုိျပီး အဲသလုိ ျပည့္စုံမယ့္ အခ်က္ေတြက အမ်ားသားပါ။ ဒီေနရာမွာ ဗ်ဂၣပဇၹအမ်ဳိးသားက ျမတ္ဗုဒၶကုိ ေလ်ွာက္ထားတဲ့ စကားေတြကုိ ေဖာ္ျပခ်င္ပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့

“အရွင္ဘုရား! ကာမဂုဏ္ခံစားတဲ့ တပည့္ေတာ္တုိ့ လူသားေတြဟာ သားမယားေတြနဲ့ အတူတူေနပါတယ္။ စႏၵကူးနံ့သာေတြ သုံးေဆာင္သလုိ ပန္းမ်ားကုိ ပန္ဆင္ၾကပါတယ္။ ေရႊေငြေတြနဲ့လည္း သာယာ ၾကပါတယ္ဘုရား။ လက္ရွိဘ၀မွာ အက်ဳိးစီးပြါးခ်မ္းသာကုိ ျဖစ္ေစမယ္၊ ေနာင္တမလြန္ဘ၀မွာလဲ ျမင့္ျမတ္ေကာင္းမြန္တဲ့ ဘ၀ကုိ ရရွိမယ့္ လုိက္နာရမယ့္အခ်က္ေတြကုိ မိန့္ၾကားပါဘုရား”လုိ့ ေလွ်ာက္ထားပါတယ္။
ဒီအခါ ျမတ္ဗုဒၶက မ်က္ေမွာက္ဘ၀ ခ်မ္းသားဖုိ့အတြက္ -

(၁) ဥ႒ာနသမၸဒါ- လုံ့လ၀ီရိယ ျပည့္စုံရမယ္၊
(၂) အာရကၡသမၸဒါ - ေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ့ ျပည့္စုံရမယ္၊
(၃) ကလ်ာဏမိတၱတာ- မိတ္ေဆြေကာင္းရွိရမယ္၊
(၄) သမဇီ၀ိတာ - မွ်တစြာ အသက္ေမြးမႈ ရွိရမယ္-လုိ့ မိန့္ၾကားပါတယ္။

တမလြန္ခ်မ္းသာစီးပြါးအတြက္ေတာ့ - (၅) သဒၶါသမၸဒါ (၆) သီလသမၸဒါ (၇)စာဂသမၸဒါ (၈) ပညာသမၸဒါ - ဆုိတဲ့ ယုံၾကည္မႈ၊ အက်င့္သီလ၊ စြန့္ၾကဲမႈ၊ ပညာေတြနဲ့ ျပည့္စုံရမယ္-လုိ့ မိန့္ပါတယ္။


တကယ္ေတာ့ ေလာကမွာ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းတစ္ခုတည္း ရပ္တည္ေနတာမဟုတ္ပါ။ ရပ္တည္ဖုိ့လဲ မျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အရာပါ။ သူနဲအတူဆက္စပ္ေနတဲ့ လူမႈအသုိင္းအ၀ုိင္းကလည္း ရွိေနေသးတာပါ။ အဲဒါေတြကေတာ့ ေဆြမ်ဳိးမ်ား၊ မိတ္ေဆြမ်ား၊ ဆရာမ်ား၊ တပည့္မ်ား၊ အကုိးကြယ္ခံမ်ား၊ အလုပ္သမားမ်ား၊ အလုပ္ရွင္မ်ား စသျဖင့္ပါ။ ဒါေတြကေတာ့ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းရဲ့အျပင္ဘက္မွာ ရွိေနတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္အဖြဲ့အစည္းေတြပါ။ အဲဒီပတ္၀န္းက်င္အသိုင္းအ၀ုိင္းေပၚမွာ ျဖည့္ဆည္းေပးရမယ့္ က်င့္သုံးေပးရမယ့္အပုိင္းေတြကလည္း အမ်ားသားပါ။


ဒါေတြဟာ ျမတ္ဗုဒၶက သာမန္လူ့အဖြဲ့အစည္းမ်ားအတြက္ လမ္းညႊန္ထားျခင္းမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶဟာ လူ့အဖြဲ့အစည္းနဲ့ မကင္းကြာေသာ္လည္း အိမ္ယာမတည္ေထာင္တဲ့ အနဂါရိကအဖြဲ့၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သံဃအဖြဲ့အစည္းကဲ့သုိ့ ပညတ္ထားျခင္းမ်ဳိး၊ အမိန့္ဆန္တဲ့အျပဳအမူမ်ဳိး တစ္စုံတစ္ရာ မပါပါ။ လူ့အဖြဲ့အစည္းအတြက္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ား ခ်မွတ္ျခင္းမ်ဳိးလည္း မရွိခဲ့ပါ။ ဒါေပမယ့္ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့အခ်က္ေတြ ျပည့္စုံယင္ေတာ့ အဖြဲ့အစည္းေတြဟာ တုိးတက္ခ်မ္းသာမယ္၊ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းမယ္ဆုိတာကုိ လမ္းညႊန္မႈ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ေဖာ္ထုတ္ျပျခင္းမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။


အဖြဲ့အစည္းဆုိရာမွာ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းမွ ေဆြမ်ဳိးမ်ား၊ မိတ္ေဆြမ်ား၊ ဆရာမ်ား၊ တပည့္မ်ား၊ အကုိးကြယ္ခံမ်ား၊ အလုပ္သမားမ်ား၊ အလုပ္ရွင္မ်ား စသျဖင့္ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းရဲ့အျပင္ဘက္မွာ ရွိေနတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္အထိ က်ယ္ျပန့္ပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းတစ္ခုမွ ရပ္ကြက္တစ္ခု, ရြာတစ္ခု အဖြဲ့အစည္းသို့၊ အဲဒီ ရပ္ကြက္တစ္ခု, ရြာတစ္ခုမွ ျမိဳ့နယ္တစ္ခုသို့၊ အဲဒီျမဳိ့နယ္တစ္ခုမွ ျပည္နယ္တစ္ခုသို့၊ အဲဒီျပည္နယ္တစ္ခုမွ ႏုိင္ငံတစ္ခုသုိ့၊ အဲဒီႏုိင္ငံတစ္ခုမွ ကမၻာ့အဖြဲ့အစည္းသုိ့ တျဖည္းျဖည္း က်ယ္ျပန့္သြားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ကမၻာ့အဖြဲ့အစည္းၾကီးရဲ့ သာယာ၀ ေျပာေရးအတြက္ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းက အခရာက်ေနမလားဆုိတာပါ။ အဲဒီမိသားစု အဖြဲ့အစည္းမွာလဲ လင္ေယာက်ၤားနဲ့ ဇနီးမယားက အဓိကအေရးပါေနပါတယ္။


တကယ္ေတာ့ လင္ေယာက်ာၤနဲ့ဇနီးမယားကုိ လူမႈေရးဆုိင္ရာ အစိတ္အပုိင္းတစ္ရပ္အျဖစ္ ပုံေဖာ္ထား၊ ပုံသြင္းထားတာပါ။ မိသားစုအဖြဲ့အစည္းမွာ တစ္စံုတစ္ေယာက္က အျခားတစ္စုံတစ္ေယာက္ထက္ နိမ့္က်ျခင္း မရွိပါ။ လိင္ပုိ္င္းဆုိင္ရာအရ ျမင့္ျမတ္တယ္ ယုတ္နိမ့္တယ္ဆုိတာမရွိပါ။ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားႏွင့္သာ သတ္မွတ္ေပးထားတာပါ။ သူတုိ့ရဲ့ဆက္ဆံမႈဟာ တပ္မက္မႈနဲ့ ၾကည္နဴးဖြယ္ရာ အခ်စ္မ်ားျဖစ္သာမဟုတ္ပါ။ ျမတ္ႏုိးယုယျခင္း၊ နားလည္မႈႏွင့္အျပန္အလွန္ယုံၾကည္မႈက ျဖစ္ေစတဲ့ ေပါင္းစည္းျခင္းနဲ့ ဖြဲ့စည္းတည္ေဆာက္ထားတာပါ။


ဒီတာ၀န္၀တၱရားမ်ားကပဲ ႏွစ္ဦးစလုံးအတြက္ လူအဖြဲ့အစည္းအတြင္း ေယာက်ၤားၾကီးစုိးတဲ့ မိသားစုအယူအဆမွ ေသြးဖည္းသြားေစကာ အဲဒီအယူအဆ ေဘာင္ေတြကုိ ေက်ာ္လြန္သြားတဲ့ အခ်ဳပ္အခ်ယ္ကင္းျခင္းနဲ့ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး အမွီသဟဲ ျပဳျခင္းဘက္သုိ့ ဦးတည္သြားေစတာပါ။ အသီးသီးေသာအခြင့္အေရးနဲ့တာ၀န္၀တၱရားမ်ားက ဘ၀အတြက္ အဓိပၸါယ္ျပည့္၀လာျခင္း၊ နားလည္မႈျဖင့္ ဘ၀ရဲ့ေလာကဓံ အေကာင္းအဆုိးကုိ ရင္ဆုိင္ႏုိင္ဖုိ့ သူတုိ့ကုိ အေထာက္ အကူေပးေနပါတယ္။


အဲဒီေနာက္ သားသမီးမ်ား ပြါးစည္းလားတဲ့အခါ လင္ေယာက်ၤားနဲ့ဇနီးမယားအဆင့္မွ မိဘမ်ားအျဖစ္ ျမင့္ျမတ္တဲ့ အဆင့္အတန္းသုိ့ ၀င္ေရာက္လာပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ မိဘမ်ားရဲ့အေရးၾကီးတဲ့အေျခအေနအဆင့္အတန္းကုိေပးတဲ့အခါမွာ အေရွ့အရပ္ကုိ မိဘမ်ားကုိယ္စား ရည္ညြန္းထားပါတယ္။ ျဗဟၼဏအႏြယ္၀င္ေတြဟာ မိဘေတြကုိ သူတုိ့ကုိးကြယ္တဲ့ ျဗဟၼာၾကီးေတြနဲ့ (ျဗဟၼာတိ မာတာပိတေရာ)တန္းတူထားခဲ့ၾကတာပါ။ အဖြဲ့အစည္းမ်ားမွာ အဓိက ဆက္ႏြယ္မႈ, ဆက္ဆံမႈဟာ မိသားစု အဖြဲ့အစည္းထဲက မိဘမ်ားသာ ျဖစ္ပါတယ္။ မိသားစုတစ္ခုကုိ အဖြဲ့အစည္းတစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကည့္တဲ့အခါ အဲဒီအဖြဲ့အစည္းကို ေကာင္းစြာတည္ေထာင္ႏုိင္ျပီးဆုိလ်င္ အဲဒီေနာက္ အျခားလူမႈအဖြဲ့အစည္းမ်ားကုိ တည္ေထာင္ႏုိင္ဖုိ့အတြက္ အခက္အခဲ နည္းပါးသြားမယ္ ဆုိတာပါ။ မိသားစုအတြင္းမွာ အားလုံးေသာတာ၀န္မ်ား ၀တၱရားမ်ားကုိ ျပည့္၀စြာ ျဖည့္ဆည္းထားတဲ့အခါ အျခားေသာ လူမႈအဖြဲ့အစည္းမ်ားကုိ ဆက္ဆံရာမွာ ပဋိပကၡမ်ား၊ မေျပလည္မႈမ်ား၊ မျငိမ္သက္မႈမ်ား၊ မေက်နပ္မႈမ်ား၊ မသာယာမႈမ်ား၊ ဣေျႏၵမဲ့မႈမ်ား၊ သေဘာမတူမႈမ်ား မရွိႏိုင္ေတာ့ပါ။


ဒီေဆာက္တည္ရမယ့္အရာ၀တၱဳေတြကုိ မိသားစုအတြင္းမွာ မေတြ့ျမင္ရဘူးဆုိလ်င္ေတာ့ အဲဒီမိသားစုအဖြဲ့အစည္းဟာ အုပ္မႏုိင္ထိိန္းမရ အေျခအေနသို့ ဆုိက္ေရာက္လာႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီမိသားစုဟာ ေဖာက္ေဖာက္ျပန္ျပန္ျဖစ္ေနျပီးဆုိယင္ အဲဒီေနာက္ အျခားအဖြဲ့အစည္းမ်ားသုိ့ ရုိက္ခတ္သြားမွာပါ။ အလားတူပါပဲ။ အကယ္၍ မိသားစုဖြဲ့စည္းပုံဟာ ေကာင္းစြာ တည္ေဆာက္ထားမယ္ဆုိလ်င္ မိဘမ်ား၊ တပည့္ႏွင့္ဆရာသမားမ်ား၊ ဇနီးမယားႏွင့္ကေလးမ်ား၊ အလုပ္ရွင္နဲ့ အလုပ္သမားမ်ား၊ သမဏ ျဗဟၼဏမ်ားကဲ့သုိ့ေသာ လူအဖြဲ့အစည္းအတြင္းရွိ အသင္း၀င္အားလုံးဟာလည္း တုိးတက္ဖြံ့ ျဖဳိးေနမွာပါ။ မိသားစု အဖြဲ့အစည္းရဲ့စနစ္ကုိ ေကာင္းစြာ တည္ေဆာက္ထားတာမဟုတ္လ်င္ အျခားသူတုိ့ဟာလည္း ယုိယြင္းပ်က္စီးလာမယ္ဆုိတာပါ။


ဗုဒၶရႈ့ေထာင့္အလုိအရေတာ့ မိသားစုဆုိင္ရာ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားကုိ မိသားစုအတြင္းမွာရွိတဲ့ အျခားသူကုိေတာင္ လႊဲေျပာင္းေပးလုိ့ မရႏုိင္ဘူးဆုိတာပါ။ မိသားစုအတြင္း တစ္ဦးခ်င္းအလုိက္ အေကာင္းအဆုိးဆုိတဲ့ အရာ၀တၳဳမ်ားဟာ သူတုိ့ရဲ့ တာ၀န္အသီးသီးအေပၚမွာပဲ မူတည္ေနပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶမိန့္ၾကားထားတာကေတာ့ “သုဒၶီ အသုဒၶိ ပစၥတၱံ၊ နာေညာ အညံ ၀ိေသာဓေယ = ျဖဴစင္ျခင္း၊ မျဖဴစင္ျခင္းဟာ မိမိကိုယ္ကုိယ္ေပၚမွာပဲ မူတည္ပါတယ္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္က အျခားတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကုိ ျဖဴစင္သန့္ရွင္းေအာင္ ျပဳလုပ္မေပးႏုိင္ပါ” ဆုိတာပါ။

သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အေပၚ ျမတ္ဗုဒၶ၏အျမင္

အရာရာတုိင္းသည္ ေျပာင္းလဲသည့္အေျခအေနအေပၚတြင္ ရွိ၏။ အရာရာတုိင္းသည္ ဆက္သြယ္မႈရွိေန၏။ ပညာသည္ သဘာ၀ျဖစ္ေသာအရာထက္ ပိုလြန္သည္မရွိ။ အဓိပၸါယ္မရွိဘဲ တစ္စုံတစ္ခုသည္ မတည္။ အေျခခံအားျဖင့္ ျဖဳန္းတီးႏုိင္ေသာ အေၾကာင္းတရားအျဖစ္ အရာ၀တၳဳမည္သည္ မရွိ။


သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္တြင္ သစ္ပင္မ်ား၊ တိရစၦာန္မ်ား၊ လူမ်ားနွင့္ ေလ၊ ေရ၊ ေျမ စသျဖင့္ ပါ၀င္ၾက၏။ ယင္းတုိ့သည္လည္း တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု အျပန္အလွန္အမွီသဟဲျပဳေနျပီး သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာ ဖြဲ့စည္းတည္ေဆာက္ထား၏။ ကမၻာေလာကၾကီး၏တုိးတက္မႈႏွင့္ၾကီးထြားမႈသည္ အားလုံးေသာတည္ရွိမႈမ်ားႏွင့္ စပ္ဆက္မႈရွိေနျပီး စီးဆင္းေနေသာ ေျပာင္းလဲေနေသာအရာမ်ား ျဖစ္ပါ၏။ စီးဆင္းမႈကုိ ၾကန့္ၾကာေစေသာ မည့္သည့္အရာျဖစ္ျဖစ္ ၾကန့္ၾကာမႈကုိ ျဖစ္ေစေသာထုိအရာသည္ အႏၱရာယ္ကုိ ျဖစ္ေစပါ၏။ သဘာ၀ျဖစ္စဥ္မ်ားကုိ တားဆီးပိတ္ပင္ပါက ပတ္၀န္းက်င္သည္ ၀ရုန္းသုန္းကားျဖစ္ျခင္းသုိ့ ဦးတည္လိမ့္မည္ျဖစ္ပါ၏။


မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ လူသားတုိ့၏ အက်ဳိးစီးပါြးအတြက္ သဘာ၀ရင္းျမစ္မ်ားကုိ ဆင္ျခင္ကင္းမဲ့စြာ အသုံးျပဳျခင္း၊ မွားယြင္းေသာ လမ္းညြန္းမႈမ်ားက ေဂဟေဗဒပ်က္စီးမႈမ်ားကုိ ျဖစ္ေစပါ၏။ စက္မႈထြန္းကားမႈသည္ လူသားတုိ့၏ဘ၀ကုိ ျခိမ္းေျခာက္မႈႏွစ္ခု ျပဳလုပ္၏။ ပထမတြင္ လူသားဘ၀ကုိ ဖ်က္စီးရန္အတြက္ ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ႏြမ္းမႈမ်ားကုိ ျဖစ္ေစ၏။ ဒုတိယတြင္ အစားထုိးမရႏုိင္ေသာ သဘာ၀ရင္းျမစ္မ်ားကုိ ကုန္ခမ္းေစ၏။ အဆိပ္အာနိသင္ရွိေသာ စြန့္ပစ္ပစၥည္းမ်ားက ျဖစ္ေစေသာ ညစ္ႏြမ္းမႈမ်ား၊ ေတာျပဳန္းတီးမႈမ်ား၊ သဲကႏၱာရ ျဖစ္ထြန္းမႈမ်ားႏွင့္ လူတုိ့က ျပဳလုပ္ေသာ အျခားအေၾကာင္း တရားမ်ားစြာက ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းမ်ားကုိ ျဖစ္ေပၚေစ၏။


စက္မႈထြန္းကားမႈေၾကာင့္ မ်ားစြာေသာ စက္ရုံမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ကားမ်ား၊ ေလယာဥ္မ်ား၊ အသီးသီးေသာစက္မ်ားမွ ကာဗြန္မုိ ေနာက္ဆုိက္ (carbonmonxide) (အဆင္းအနံ့ မရွိေသာ အဆိပ္ဓာတ္ေငြ့၊ ကာဗြန္မုိေနာက္ဆုိက္ ဓာတ္ေငြ့)၊ ဟုိက္ဒရုိကာဗြန္ (hydrocarbon) (ဟုိက္ဒရုိဂ်င္ႏွင့္ကာ ဗြန္ဓာတ္ေပါင္း) နွင့္ အျခား ဓာတုေဗဒႏွင့္ပတ္သက္ေသာ စြန့္ပစ္ပစၥည္းမ်ား(other chemical wastes)ထုတ္လႊင့္မႈမ်ားက ေလကုိ ညစ္ႏြမ္းေစ၏။ ဓာတုေဗဒႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အမ်ဳိးမ်ဳိးသည္ ေရကုိ ညစ္ႏြမ္းေစ၏။ ေက်ာက္မီးေသြးႏွင့္ ဓာတ္ဆီမ်ား ေလာင္က်ြမ္းမႈမ်ားမွ ေလကုိ ညစ္ႏြမ္းေစ၏။ အက္ဆစ္မုိးမ်ားရြာသြန္းျခင္းႏွင့္ အုိဇုန္းလႊာမ်ား ေပါက္ကြဲျခင္းမ်ား ျဖစ္ေစ၏။


ေနမွ ျဖာထြက္က်ေရာက္လာေသာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္(ultra-violet) မ်ားသည္ ကမၻာေျမအထက္ ၁၂-မုိင္ခန့္ ျဖစ္ေသာ အုိးဇုန္းလႊာမွတဆင့္ ကမၻာေျမသုိ့ေရာက္ရွိ၏။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္မ်ားသည္ ကမၻာေျမေပၚသုိ့ က်ေရာက္ျပီး ေရခဲေတာင္မ်ားကုိ အရည္ေပ်ာ္ေစျခင္း၊ အက်ဳိးဆက္အားျဖင့္ အခ်ဳိ့ေသာ အရပ္ေဒသမ်ားကုိ ပင္လယ္တြင္းသို့ နစ္ျမဳပ္ေစ၏။ ကင္ဆာေရာဂါ၊ မ်ဳိးရုိးဗီဇႏွင့္ဆုိင္ေသာသေႏၶေျပာင္းလဲမႈမ်ားကုိ ျဖစ္ေစ၏။ ကမၻာေပၚတြင္ အပူခ်ိန္လြန္ကဲမႈမ်ား ျမင့္မားလာျပီး အပူပုိင္းေဒသမ်ားကုိ ပုိ၍ေျခာက္ေသြ့လာေစ၏။


နာတာရွည္အသက္ရႈၾကပ္ေရာဂါမ်ား၊ ကေလးမ်ားခ်ြတ္ယြင္းစြားေမြးဖြါးျခင္း၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာအျပဳအမူႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ခ်ဳိ့ယြင္းခ်က္အားနည္းခ်က္မ်ားသည္ ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈႏွင့္ တုိက္ရုိက္ သက္ဆုိင္ေနပါ၏။ ေလထဲတြင္ ပါ၀င္ေသာ ဓာတ္တစ္မ်ဳိး၏ပါ၀င္မႈသည္ ေခ်ာင္းဆုိးရင္က်ပ္နာ၊ ပန္းနာေရာဂါမ်ားကုိ တုိက္ရိုက္ ျဖစ္ေစ၏။


အျခားတစ္ဖက္တြင္ သစ္ေတာျပဳန္းတီးျခင္းေၾကာင့္ တိရိစၦာန္မ်ားသည္ သူတုိ့၏သဘာ၀တည္ရာေနရာမ်ားမွ ေရြ့ေလ်ာ့လာ ၾက၏။ အျခားတစ္ဖက္မွာမူ လူအမ်ားသည္ အေမြးမ်ားႏွင့္ ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပုိင္းမ်ားအတြက္ တိရိစၦာန္မ်ားကုိ ရွာေဖြ သတ္ျဖတ္ၾက၏။ သုေတသနသမားမ်ားေျပာဆုိသည္မွာ နာရီတုိင္းနာရီတုိင္း သစ္ပင္မ်ား တိရိစၦာန္မ်ား ကမၻာမွ ေပ်ာက္ကြယ္ေနသည္ဟု ဆုိ၏။ ပညာရွင္မ်ားေျပာဆုိၾကသည္မွာ ယေန့ေခတ္ျပႆနာမ်ားသည္ ျပႆနာျဖစ္ေပၚေစေသာေနရာမ်ားႏွင့္သာ သက္ဆုိင္သည္မဟုတ္ေတာ့ဘဲ သည္အရာမ်ားသည္ ကမၻာ့ျပႆနာမ်ားျဖစ္လာသည္ဟု ဆုိၾက၏။


အထက္ပါေဖာ္ျပခ်က္မ်ားအရ အဆိပ္အာနိသင္ရွိတဲ့စြန့္ပစ္ပစၥည္းမ်ား၊ ေတာျပဳန္းတီးမႈမ်ား၊ သဲကႏၱာရျဖစ္ထြန္းမႈမ်ား စသျဖင့္ လူသားတုိ့ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အေၾကာင္းတရားမ်ားစြာက ေနာက္ထပ္ အက်ဳိးဆက္မ်ားစြာကုိ ျဖစ္ထြန္းေစခဲ့သည္ဟု သိရွိရ၏။
ဤေနရာတြင္ ျမတ္ဗုဒၶ၀ါဒသည္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အေပၚ သက္ေရာက္မႈ ရွိ-မရွိ၊ ျမတ္ဗုဒၶသာသနာႏွင့္ ယေန့မ်က္ ေမွာက္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ျဖစ္စဥ္မ်ား သက္ဆုိင္မႈ ရွိ မရွိဆုိေသာ ေမးခြန္း ျဖစ္ပါ၏။


ျမတ္ဗုဒၶ၏သာသနာတစ္ခုလုံးသည္ သစ္ပင္ေတာေတာင္တုိ့၏အရိပ္အေယာင္မ်ားျဖင့္ လႊမ္းမုိးေနပါ၏။ ျမတ္ဗုဒၶ၏ သာ သနာႏွင့္သစ္ပင္ေတာေတာင္တုိ့ကုိ ခြဲျခားရအံ့ မထင္။ ေတာေတာင္သစ္ပင္ မရွိလ်င္ ျမတ္ဗုဒၶ၏သာသနာသည္လည္း မရွိ ဟု ဆုိရေလာက္ေအာင္ပင္ ျမတ္ဗုဒၶ၏သာသနာႏွင့္ေတာေတာင္သစ္ပင္မ်ားကား စပ္ဆက္လ်က္ရွိေခ်၏။


ျမတ္ဘုရားႏွင့္ ေတာေတာင္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္မ်ား သက္ဆုိင္မႈ ဤသုိ့ ေတြ့ရွိရ၏။ ျမတ္ဘုရားရွင္၏ထူးျခားေသာ ျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ အေလာင္းေတာ္ကုိ လုမၺိနီိဥယ်ာဥ္တြင္ ေမြးဖြါးပါ၏။ သဗၺညဳတညဏ္ေတာ္ကုိ မဟာေဗာဓိပင္ ေအာက္တြင္ ရရွိ၏။ ကုသိနာရုံအင္ၾကင္းေတာတြင္ ပရိနိဗၺာန္ စံ၀င္ေတာ္မူ၏။ တဖန္ ေတာထြက္ေတာ္မူျခင္းကုိ ၾကည့္ပါကလည္း တရားထူးမ်ားကုိ ရွာေဖြ က်င့္သုံးရာတြင္ ေတာေတာင္ထဲမွာပင္ ရွာေဖြက်င့္သုံးေတာ္မူ၏။ ျမတ္ဘုရားသည္ ရံခါရံခါ ေတာေတာင္သစ္ပင္မ်ားရွိရာသုိ့ ၾကြေရာက္၍ တစ္ပါးတည္း သီတင္းသုံးေနထုိင္ေလ့ရွိပါ၏။ ဥပမာ- ပါလိေလယ်ေတာသုိ့ ၾကြေရာက္ျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္ပါ၏။


ေဂါတမျမတ္ဘုရားသည္ ေညာင္ဗုဒၶေဟပင္တြင္ ဘုရားအျဖစ္သုိ့ေရာက္ရွိသကဲ့သို့ ၀ိပႆျမတ္ဘုရားသည္ သခြတ္ပင္၊ သိခီျမတ္ဘုရားသည္ သရက္ျဖဴပင္၊ ေ၀ႆဘူျမတ္ဘုရားသည္ အင္ၾကင္းပင္၊ ကကုသန္ ျမတ္ဘုရားသည္ ကုကၠဳိပင္၊ ေကာဏာဂုံျမတ္ဘုရားသည္ ေရသဖန္ပင္၊ ကႆပျမတ္ဘုရားသည္ ပေညာင္ပင္ စသျဖင့္ သစ္ပင္မ်ားကုိ အမွီျပဳ၍ ဘုရားအျဖစ္သုိ့ အသီးသီး ေရာက္ရွိ ၾကပါ၏။


ျမတ္ဗုဒၶ၏ကုိယ္စားေတာ္အားျဖင့္ လာေရာက္သူမ်ားအား ဖူးေျမာ္ရန္ အာနႏၵာေဗာဓိပင္ကုိ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္တြင္ စိုက္ပ်ဳိးေစခဲ့၏။ အေသာကမင္းလက္ထပ္တြင္ ေဗာဓိပင္၏ေတာင္ဘက္ကုိင္းကုိျဖတ္၍ သီဟုိလ္သို့ သယ္ေဆာင္သြားေစခဲ့၏။ ယေန့တုိင္ ထုိေဗာဓိပင္သည္ သက္ရွိ ထင္ရွားရွိေနဆဲျဖစ္ပါ၏။ ေဗာဓိပင္ စိုက္ပ်ဳိးျခင္းဓေလ့သည္ ျမတ္ဘုရားရွင္သာသနာထြန္းကားရာအရပ္မ်ား၌ ဘုရားရွင္၏သာသနာႏွင့္အတူ လုိက္ပါထြန္းကားလွ်က္ ရွိပါ၏။


တရားေတာ္မ်ားႏွင့္သဘာ၀ေတာေတာင္ပတ္၀န္းက်င္ သက္ဆုိင္မႈကုိ ဤသို့ ေတြ့ရွိရ၏။ ဓမၼကုိ စတင္တီးခတ္ေသာေနရာသည္ ေတာေတာင္ထဲမွာပင္ ျဖစ္ပါ၏။ အေနကဇာတိသံသာရံ-စသျဖင့္ ဥဒါန္းက်ဴးရင့္ ျခင္းသည္ မဟာေဗာဓိပင္ေအာက္မွာ ျဖစ္သကဲ့သုိ့ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တရားေတာ္ကုိ ဆင္ျခင္ရာမွာလည္း ေဗာဓိပင္ေအာက္ (ပလႅကၤသတၱာဟ၊ ေဗာဓိသတၱာဟ)မွာပင္ ျဖစ္ပါ၏။ ဖလသမာပတ္ခ်မ္းသာကုိ ခံစားရာတြင္ အဇပါလေညာင္ပင္ေအာက္ (အဇပါလ သတၱာဟ)၊ က်ည္းပင္ေအာက္(မုစလိႏၵသတၱာဟ)၊ လင္းလြန္းပင္ေအာက္ (ရာဇာရတနသတၱာဟ)တြင္ ျဖစ္ပါ၏။ တရားဦး ဓမၼစၾကာကုိ ေဟာၾကားရာမွာလည္း မိဂဒါ၀ုန္ေတာမွာျဖစ္၏။ သစ္ပင္ေတာေတာင္မ်ား၏အရိပ္အာ၀ါသေအာက္မွာ သီတင္းသုံးေနထုိင္၍ တရားေတာ္မ်ားကုိ ေဟာၾကားသည္မွာ မ်ားျပားစြာ ရွိ၏။ ျမတ္ဗုဒၶ၏အစဆုံးတရားေတာ္မွ ေနာက္ဆုံး တရားေတာ္တုိင္ ေအာင္သည္ သစ္ပင္ေအာက္မွာပင္ ေဟာၾကားခဲ့ပါ၏။ ဓုတင္က်င့္စဥ္မ်ားတြင္ ေတာေတာင္ထဲတြင္ က်င့္သုံးေဆာက္တည္ရေသာ ဓုတင္က်င့္စဥ္မ်ား ပါ၀င္ပါ၏။


ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ ေတာေတာင္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ သက္ဆုိင္မႈကုိ ဤသို့ ေတြ့ရ၏။ ျမတ္ဗုဒၶကုိယ္ေတာ္တုိင္ ေဗာဓိပင္ ေအာက္မွာပင္ ဘုရားရွင္အျဖစ္သုိ့ ေရာက္ရွိသကဲ့သုိ့ အျခားေသာ တပည့္သာ၀က သာ၀ိကာမမ်ားမွာလည္း ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေတာေတာင္သစ္ပင္တုိ့ႏွင့္စပ္ဆက္လ်က္သာလ်င္ တရားထူးကုိ ရခဲ့ၾကပါ၏။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ေမတၱသုတ္သင္ေပးျပီးေနာက္ ေတာေတာင္ထဲသုိ့ ျပန္လည္ၾကြေရာက္ေစခဲ့ပါ၏။ ရဟႏၱာမေထရ္ၾကီးမ်ားစြာမွာ ေတာေတာင္တြင္ ေပ်ာ္ေမြ့သူမ်ားအျဖစ္ က်မ္းဂန္မ်ားစြာမွာ ေတြ့ျမင္ႏုိင္ပါ၏။ ရဟန္းျဖစ္ျပီးေသာသူမ်ားကုိ ေနရာ ေက်ာင္း အခက္အခဲရွိပါက သစ္တစ္ပင္ေအာက္ ၀ါးတစ္ပင္ေအာက္မွာ သီတင္းသုံး ေနထုိင္ရန္ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ညႊန့္ၾကားေတာ္မူပါ၏။ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား သစ္ပင္မခုတ္ရန္ ပညတ္ေတာ္မူထား၏။ ထုိအတူ ရဟန္းေတာ္မ်ား၊ ရွင္ သာမေဏမ်ားအား စိမ္းစုိေသာ ျမက္သစ္ပင္ရွိရာအရပ္၌လည္းေကာင္း၊ ေရ၌လည္းေကာင္း တံေထြးစသည္ကုိ ေထြးခြင့္ မျပဳပါ။ က်င္ၾကီး က်င္ငယ္ စြန့္ခြင့္မျပဳပါ။


ကမၼဌာန္းအားထုတ္ရန္ ေတာေတာင္တုိ့သည္ သင့္ေလ်ာ္ေၾကာင္းကုိ ဤသုိ့ သိရွိရ၏။ ေတာထြက္မူစဥ္ ဥရုေ၀လေတာ ေသနာနိဂုံးသုိ့ေရာက္ေသာအခါ အၾကံျဖစ္ပုံကုိ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ေဗာဓိမင္းသားအား ျပန္လည္မိန့္ၾကားသည္မွာ “ အခ်င္းတုိ့! ေျမအဖုိ့သည္ ေမြ့ေလ်ာ္ဖြယ္ ရွိစြတကား၊ ေတာအုပ္သည္ ေမြ့ေလ်ာ္ဖြယ္ရွိစြတကား၊ ျမစ္သည္လည္း စီးဆင္းေန၏၊ ဆိပ္ကမ္းသည္လည္း သန္းရွင္း၍ ေမြ ့ေလ်ာ္ဖြယ္ေကာင္း၏၊ ဆြမ္းခံရြာသည္လည္း နီးနား၏၊ ဤအရပ္သည္ ကမၼဌာန္း အားထုတ္လုိေသာ အမ်ဳိးသားအား ကမၼဌာန္းအားထုတ္ျခင္းငွါ သင့္ေလ်ာ္ရာ၏တကား” ဟု ျဖစ္ပါ၏။


ေတာေတာင္တုိ့၏သာယာဖြယ္ရာမ်ားကုိ ဤသို့ ဖြင့္ဆုိခဲ့ၾက၏။ ကာဠဳဒါယီမေထရ္သည္ ေတာေတာင္ဘြဲ႔ ပါဠိကဗ်ာ ဂါထာေပါင္း ေျခာက္ဆယ္ကို သီကုံး႐ြတ္ဆိုလွ်က္ ျမတ္ဗုဒၶအား ကပိလ၀တ္သုိ့ ပင့္ေဆာင္ခဲ့၏။ ျမန္မာစာဆုိေတာ္ ရွင္ဥတၱမေက်ာ္က ေရးသားခဲ့ရာ “ေတာလား”ဟု ေက်ာ္ၾကား၏။ ဤဂါထာမ်ားသည္ ေဆာင္ကုန္ေႏြကူး တေပါင္းလ ရာသီထူး၏ မပူမေအးျဖစ္၍ သာယာပုံ၊ သစ္ပင္မ်ား ႐ြက္ညြန္႔ေတြ ထြက္ခ်ိန္ျဖစ္၍ ႐ႈမၿငီးေအာင္ သာယာပုံ၊ ရာသီႏွင့္ေတာေတာင္ သာယာလွသျဖင့္ သားေကာင္မ်ား၊ ေက်းငွက္မ်ားလည္း သာသာယာယာ တြန္က်ဴးလ်က္ ျမဴးတူး႐ႊင္ေပ်ာ္ေနၾကပုံ အစုံစုံ တို႔ကို ေဖၚျပေရးျခယ္ထားေသာ ေတာေတာင္ပန္းခ်ီကားႀကီး ျဖစ္ပါ၏။

ျမတ္ဗုဒၶ၊ အရွင္သာရိပုတၱရာ၊ အရွင္မဟာေမာဂၢလာန္၊ အရွင္မဟာကႆပ၊ အရွင္အႏုရုဒၶါ၊ အရွင္အာနႏၵာ၊ အရွင္ေရ၀တ-တုိ့သည္ ေဂါသိဂၤအင္ၾကင္ေတာ၏ သာယာဖြယ္ကုိ ဤသုိ့ ေျပာဆုိခဲ့ၾက၏။ အရွင္သာရိပုတၱရာသည္ “ ငါ့ရွင္ အာနႏၵာ! ေဂါသိဂၤမည္ေသာ အင္ၾကင္ေတာသည္ ေမြ့ေလ်ာ္ဖြယ္ရွိ၏။ ညဥ့္သည္ အျပစ္တုိ့မွ ကင္း၏။ အင္ၾကင္ပင္တုိ့သည္ ပင္လုံး က်ြတ္ ပြင့္ကုန္၏။ နတ္၌ျဖစ္ကုန္ေသာ ပန္းရနံ့တုိ့ကဲ့သုိ့ ၾကဳိင္လႈိင္ကုန္၏။ ငါ့ရွင့္ အာနႏၵာ အဘယ္ကဲ့သုိ့ေသာ ရဟန္းျဖင့္ ေဂါသိဂၤ မည္ေသာ အင္ၾကင္းေတာသည္ တင့္တယ္ႏုိင္ရာအံနည္း” ဟု ေမးျမန္းခဲ့သည္။


ပိဋကတ္ေတာ္လာ ေတာအုပ္ၾကီးမ်ားႏွင့္ ျမစ္ၾကီးမ်ား၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ျမတ္ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွင့္ စပ္ဆက္မႈရွိခဲ့ေသာ ေတာအုပ္ၾကီးမ်ား၊ ျမစ္ၾကီးမ်ားကုိ ဤသုိ့ ဖတ္ရႈ့ခဲ့ရ၏။ ေတာအုပ္ၾကီးမ်ားမွာ - မဟာ၀ုန္ေတာ၊ ပါလိေလယ်ေတာ (ရကၡိတ၀နသ႑ ဘဒၵသာလာ)၊ မိဂဒါ၀ုန္ေတာ၊ အႏုပိယ အမၺ၀န၊ ဣစၦာနဂၤလေတာအုပ္၊ သုဘဂေတာ အုပ္-စသျဖင့္ ဖတ္ရႈ့ရ၏။ ျမစ္ၾကီးမ်ားမွာ - အစီရ၀တီျမစ္၊ ယမုနာျမစ္၊ ဂဂၤါျမစ္၊ သရဘူျမစ္၊ မဟီျမစ္၊ အေနာ္မာျမစ္၊ ေရာဟိဏီျမစ္၊ ကကုဓျမစ္၊ ဟိရည၀တီျမစ္ ၊အရ၀စၦျမစ္၊ နီလာ၀ါဟနျမစ္၊ စႏၵဘာဂျမစ္၊ ျဗဟၼပုတၱျမစ္- စသျဖင့္ ေတြ့ရွိရ၏။


သစ္ပင္မ်ား၊ ဥယ်ာဥ္မ်ားကုိ ဤသို့ စုိက္ပ်ဳိးေစခဲ့၏။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ၀နေရာပသုတ္တြင္ “အၾကင္သူတုိ့သည္ သစ္သီး ဥယ်ာဥ္၊ ပန္းဥယ်ာဥ္ စိုက္ပ်ဳိးကုန္၏။ ေတာသစ္ပင္ကုိ စုိက္ပ်ဳိးကုန္၏။ တံတားခင္းကုန္၏။ အၾကင္သူတုိ့သည္ ေရအုိးစင္ကုိလည္းေကာင္း၊ ေရတြင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ေနရာေက်ာင္းကုိလည္းေကာင္း လႈဒါန္းကုန္၏။ ထုိသူတို့အား ေန့၌လည္းေကာင္း၊ ညည့္၌လည္းေကာင္း အခါခပ္သိမ္း ေကာင္းမႈသည္ တုိးပြါး၏။ ထုိသူတုိ့သည္ တရား၌ တည္ကုန္၏။ ထုိသူတုိ့သည္ ေကာင္းေသာအေလ့အထ စာရိတၱသီလႏွင့္ ျပည့္စုံကုန္၏။ တုိသူတုိ့သည္ နတ္ျပည္သုိ့ သြားရ၏။” ဟု မိန့္ၾကားထားပါ၏။

အေသာကမင္းၾကီးေက်ာက္စာမ်ားတြင္လည္း ေရတြင္းေရကန္မ်ားတူးေဖာ္ရန္၊ သစ္ပင္မ်ားစိုက္ပ်ဳိးရန္၊ သားငွက္တိရစၦာန္ မ်ားကုိ မသတ္ျဖတ္ရန္ စသျဖင့္ ေရးထုိးထုထြင္းထား၏။


သစ္ပင္မ်ား၏ေက်းဇူးကုိ ဤသို့ ေဖာ္ညႊန္း၍ အသိသက္ေသျပဳခဲ့၏။ ျမတ္ဘုရားရွင္ ဘုရားအျဖစ္သုိ့ ေရာက္ေတာ္မူျပီးေနာက္ သတၱသတၱာဟ ၄၉-ရက္တြင္ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူရာ ပလႅင္ေတာ္ႏွင့္ ေဗာဓိပင္ကို မမွိတ္မသုံၾကည့္၍ ခုနစ္ရက္ စံေတာ္မူကာ ေနာက္ဆုံးၾကည့္ျခင္း(အနိမိသသတၱာဟ)ျဖင့္ ေက်းဇူးဆပ္အသိအမွတ္ ျပဳေတာ္မူခဲ့၏။

ခ်မ္းသာမႈကုိေပးေသာ အရိပ္ငါးမ်ဳိးကုိ ေလာကနီတိ၌ ေဖာ္ျပထား၏။ ယင္းတုိ့မွာ သစ္ပင္ရိပ္၊ မိဘရိပ္၊ ဆရာအရိပ္၊ မင္းရိပ္၊ ဘုရားရိပ္တုိ့ ျဖစ္ရာ သစ္ပင္ရိပ္သည္လည္း ေက်းဇူးမ်ားသည္ဟု ေဖာ္ျပထား၏။


ေတာေတာင္သစ္ပင္ကုိ ဥပမာထား၍ ေဟာၾကားေသာတရားေတာ္မ်ားကုိ ဤသို့ ေတြ့ရ၏။ “ ေႏြးဥတု၏အစျဖစ္ေသာ တန္ခူးလ၌ ပင္လုံးက်ြတ္ပြင့္ေသာ အဖ်ားရွိေသာ ေတာအုပ္သည္ က်က္သေရရွိ၍ တင့္တယ္သကဲ့သုိ့ ထုိေတာအုပ္လ်င္ ဥပမာရွိေသာ နိဗၺာန္သုိ့ ေရာက္ေစတတ္ေသာ ပရိယတၱိတရားေတာ္ျမတ္ကုိ ျမတ္ေသာ နိဗၺာန္အက်ဳိးငွါ ေဟာေတာ္မူ၏။” ဟု ရတနသုတ္တြင္ ေဟာၾကားခဲ့ပါ၏။

မဟာသာလပုတၱသုတ္တြင္ ဟိမ၀ႏၱာေတာင္မင္းကုိ အမွီျပဳ၍ သစ္ပင္ၾကီးတုိ့သည္ ငါးမ်ဳိးေသာအေၾကာင္းတုိ့ျဖင့္ ၾကီးပြါးၾကကုန္၏။ (၁) အကုိင္းအခက္တုိ့ျဖင့္ ၾကီးပြါးျခင္း (၂) အေခါက္ျဖင့္ၾကီးပြါးျခင္း (၃) အေပြးျဖင့္ ၾကီးပြါးျခင္း (၄) အကာျဖင့္ၾကီးပြါးျခင္း (၅) အႏွစ္ျဖင့္ၾကီးပြါးျခင္းတုိ့ ျဖစ္ပါ၏။ ဤဥပမာအတူ သဒၶါတရားရွိသူအမ်ဳိးသား တစ္ဦး တစ္ေယာက္ကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ အျခားအိမ္ေနသူအမ်ားမွာလဲ သဒၶါ၊ သီလ၊ သုတ၊ စာဂ၊ ပညာတုိ့ျဖင့္ ၾကီးပြါးၾကကုန္၏။


ျမတ္ဘုရားရွင္ ခုတ္ျဖတ္ခုိင္းေသာ သစ္ပင္ေတာေတာင္ကား ဤသို့ ျဖစ္၏။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား “ ရဟန္းတုိ့! တဏွာတည္းဟူေသာ ေတာကုိ ခုတ္ျဖတ္ၾကကုန္ေလာ့၊ ျပကေတ့ သစ္ပင္ကုိ မခုတ္ျဖတ္ၾကကုန္လင့္၊ တဏွာဟူေသာ ေတာေၾကာင့္ ဇာတိစေသာ ေဘးျဖစ္၏။ တဏွာဟူေသာ ေတာၾကီး ေတာငယ္ကုိ ခုတ္ျဖတ္၍ တဏွာဟူေသာ ေတာမွ ထြက္ေျမာက္ၾကကုန္ေလာ.” ဟု ပဥၵမဟလႅကဘိကၡဳ၀တၳဳတြင္ မိန့္ၾကားထားပါ၏။


ဤသုိ့ျဖင့္ ျမတ္ဗုဒၶ၀ါဒသည္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လူသား၏သဘာ၀မ်ား ဆက္သြယ္ေနမႈကုိ ခ်ဥ္းကပ္ျပ၏။ လူသားႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ရင္းႏွီးက်ြမ္း၀င္မႈရွိေအာင္ အေျခအေနမ်ားကုိ ဖန္တီးေပးခဲ့၏။ ရင္းႏွီးက်ြမ္း၀င္မႈႏွင့္ သဟဇာတျဖစ္မႈ ရႈ့ေထာင့္မွ သစ္ပင္၊ တိရိစၦာန္၊ လူမ်ားကုိ ၾကည့္ရႈ့ျပခဲ့၏။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ျပႆနာမ်ားအတြက္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိေသာ ေျဖရွင္းခ်က္မ်ားကုိ ထုတ္ေဖာ္ေပးခဲ့၏။ ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ႏြမ္းမႈကဲ့သုိ့ေသာ အႏၱရာယ္မ်ားသည့္ စြန့္စားမႈမ်ဳိးကုိ တုိက္တြန္းရန္ တစ္စုံတစ္ေယာက္ေသာပုဂၢဳိလ္အား ခြင့္ျပဳလိမ့္မည္မဟုတ္။ သုိ့ျဖစ္၍ ေဖာ္ျပပါ အခ်က္မ်ားသည္ ျမတ္ဗုဒၶသာသနာႏွင့္ ယေန့မ်က္ေမွာက္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ျဖစ္စဥ္မ်ား သက္ဆုိင္မႈ ရွိ မရွိဆုိေသာ ေမးခြန္း၏အေျဖမ်ား ျဖစ္ပါ၏။

ဂလုိဘယ္လုိက္ေဇးရွင္းႏွင့္ ပိေယဟိ ၀ိပၸေယာေဂါ ဒုေကၡာ (သုိ့မဟုတ္) ခ်စ္ခင္သူေတြကုိ ခြဲခြါထားတဲ့ ကမၻာ့ရြာ

ဂလုိဘယ္လုိက္ေဇးရွင္းဟာ ကမၻာရြာၾကီးတစ္ရြာနဲ့ တူတယ္လုိ့ေျပာၾကတယ္။ ဒါကုိ က်ဳံ ့လာတယ္၊ စုစည္းလာတယ္၊ နီးကပ္လာတယ္၊ တစ္ေနရာနဲ့တစ္ေနရာ အသိအျမင္ေတြ ရရွိဖုိ့အတြက္ လ်င္ျမန္လာတယ္လုိ့ ဆုိခဲ့ယင္ အဲဒီရြာၾကီးထဲက အိမ္ေတြကေကာ က်ဳ့ံလာပါသလား၊ စုစည္းလာပါသလား၊ နီးကပ္လာပါသလား၊ အသိအျမင္ေတြ ရရွိဖုိ့ လ်င္ျမန္လာပါသလားဆုိတာပါ။ တခါ အဲဒီအိမ္တုိင္းအိမ္တုိင္းမွာရွိတဲ့ မိသားစု၀င္ေတြကေကာ အခ်င္းခ်င္း နီးကပ္လာပါသလား၊ စုစည္းလာပါသလား၊ အသိအျမင္ေတြ ခ်က္ခ်င္ဖလွယ္ႏုိင္ၾကပါသလားဆိုတဲ့ ထပ္ဆင့္ေမးခြန္းပါ။ အဲဒီရြာၾကီးထဲက အိမ္တုိင္းအိမ္တုိင္းရွိ မိသားစုတုိင္းမိသားစုတုိင္းဟာ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ အတူေနထုိင္ခြင့္ ရခ်င္ၾကပါလွ်က္ အခ်ဳိ့မိသားစု၀င္ေတြအခ်င္းခ်င္း ဘာ့ေၾကာင့္ ခြဲခြါေစခဲ့သလဲ။


မ်က္ေမွာက္ ႏွစ္ဆယ့္တစ္ရာစုေခတ္ကုိ အခ်ဳိ့ကလည္း တုိးတက္တယ္လုိ့ ေျပာတယ္။ ဒါကေတာ့ ရုပ္၀တၳဳပုိင္း ဆုိင္ရာကုိ အေလးေပးေျပာဆုိျခင္း ျဖစ္မွာပါ။ အခ်ဳိ့ကလည္း ဆုတ္ယုတ္သြားတယ္လုိ့ ေျပာၾကျပန္တယ္။ ဒါကေတာ့ နာမ္ပုိင္းဆုိင္ရာဘက္ကုိ အသားေပးေျပာဆုိျခင္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘာသာေရးသမားကလဲ အျမင္တစ္မ်ဳိးနဲ့ ေျပာမွာပါ။ အဲသလုိပါပဲ စီးပြါးေရးသမားကလဲ သူျမင္သလုိ သိပၸံပညာရွင္ကလဲ သူ လက္လွမ္းမိသေလာက္ ႏုိင္ငံေရးသမားကလဲ သူသိတဲ့အတုိင္း ေျပာၾကမွာပါ။ အျခားအျခား သူမ်ားကလည္း သူတုိ့ ညဏ္မီသေလာက္ ေျပာၾကမွာပါပဲ။


အဘယ္သုိ့ပင္ဆုိၾကေစ ျငင္းကြယ္လုိ့မရတဲ့အခ်က္ကေတာ့ ဒီေခတ္ၾကီးမွာ သားအမိအခ်င္းခ်င္း၊ သားအဖအခ်င္းခ်င္း၊ ေမာင္ႏွမအခ်င္းခ်င္း၊ ခ်စ္သူအခ်င္းခ်င္း၊ ဇနီးေမာင္ႏွံအခ်င္းခ်င္း၊ ဆရာနဲ့တပည့္ စသျဖင့္ ခြဲခြါေနၾကရတာပါ။ မိဘက တစ္နုိင္ငံ၊ ကုိယ္ခ်စ္သူက တစ္ႏုိင္ငံ၊ ကုိယ့္သားသမီးက တစ္ႏုိင္ငံ၊ ကိုယ္ကုိယ္တုိင္က တစ္ႏုိင္ငံ ဒီလုိနဲ့ ခြဲခြါေနၾကရတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ ဒါကလည္း တစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ တစ္ႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ေနတာမဟုတ္ဘဲ လူအားလုံး ႏုိင္ငံအားလုံးနီးပါးမွ် ျဖစ္ေနၾကတာပါ။


အပၸိေယဟိ သမၸေယာေဂါ ဒုေကၡာ၊ ပိေယဟိ ၀ိပၸေယာေဂါ ဒုေကၡာ။ ဒီစာသားေတြကုိေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ၾကားဖူးျပီးသားျဖစ္မလားပဲ။ အပၸိေယဟိ သမၸေယာေဂါ ဒုေကၡာ--ဆုိတာက မခ်စ္မႏွစ္အပ္သူေတြနဲ့ အတူတကြ ေပါင္းေဖာ္ေနရျခင္းဟာ စိတ္ဆင္းရဲရတယ္လုိ့ ဆုိပါတယ္။ ပိေယဟိ ၀ိပၸေယာေဂါ ဒုေကၡာ-ဆုိတာကေတာ့ ခ်စ္ႏွစ္အပ္သူေတြနဲ့ ေကြကြင္းခြဲခြါေနရျခင္းဟာ စိတ္ဆင္းရဲရတယ္လုိ့ ဆိုတာပါ။


ေလာကမွာ စိတ္ဆင္းရဲစရာေတြက အမ်ားသား။ ဒီမ်ားစြာထဲမွာမွ ျမတ္ဗုဒၶက ဒီႏွစ္ခ်က္ကုိ တရားဦး ဓမၼစၾကာမွာ ထည့္သြင္းလုိ့ ေဟာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိဆုိေတာ့လဲ ဒီဒုကၡဟာ အျခားဒုကၡေတြထက္ အေရးမ်ား ပုိလုိ့ပါေနသလား ဆုိတာပါ။ အဲဒီဒုကၡႏွစ္မ်ဳိးထဲကမွ ဒီေခတ္ဟာ မခ်စ္မႏွစ္သက္သူေတြနဲ့ အတူတကြေပါင္းေဖာ္ေနရတဲ့ ဆင္းရဲျခင္းထက္ ခ်စ္ႏွစ္သက္သူေတြနဲ့ ခြဲခြါေနရျခင္းက ပုိလုိ့မ်ား ဆင္းရဲျခင္းေတြ ျဖစ္ေနသလားဆုိတာပါ။



စား၀တ္ေနေရးစသျဖင့္ ရုပ္ပုိင္ဆုိင္ရာလုိအပ္ခ်က္ေတြ၊ လုံျခဳံမႈရလုိျခင္း, ခ်စ္ခင္လုိျခင္း, အထင္ၾကီးခံလုိျခင္း, စသျဖင့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာလုိအပ္ခ်က္ေတြ သူသူကိုယ္ကုိယ္ ဒီလုိအပ္ခ်က္ေတြကုိ ျဖည့္ဆည္းခ်င္ၾက ျပည့္၀ခ်င္ၾကပါတယ္။ ဒီလုိအပ္ခ်က္မ်ားစြာထဲကမွ သူသူကုိယ္ကုိယ္ အားလုံးဟာ ကိုယ္ခ်စ္ခင္တဲ့သူေတြနဲ့ အတူတူပဲ ေနထုိင္လုိၾကျခင္းဟာလဲ တစ္ခုအပါအ၀င္ပါ။ ခြဲခြါလုိ့ ခပ္ေ၀းေ၀းၾကီးမွာ ေနခ်င္ၾကမွာ မဟုတ္ပါ။ ခ်စ္ခင္မႈေနာက္မွာ ပူပင္ေသာကဆုိတာက ကပ္လုိ့ပါေနတာပါ။ အဲဒီလို ခြဲခြါေနၾကရတဲ့အခါ မ်က္ေမွာက္ေရွ့မွာ ျမင္ခြင့္မရၾကေတာ့ ပုိလုိ့မ်ား ပူပန္ေနမိၾကသလား ဆုိတာပါ။ ဒါကုိပဲ မိဘေတြ၊ ကိုယ္ခ်စ္တဲ့ ခ်စ္သူေတြ၊ ကုိယ့္ ေမာင္ႏွမ သားခ်င္းေတြနဲ့ ခြဲခြါေနရတဲ့အတြက္ ပူပန္ေနရတာေတြ အပူေတြ မ်ားေနလုိ့ အခ်ဳိ့အမ်ဳိးသမီးမ်ား ေျပာတာက ေခတ္သစ္ မပဋာ-မ်ား ျဖစ္ေနသလားမသိပါ ဆုိတဲ့စကားပါ။


တစ္ဦးနဲ့တစ္ဦး ခ်စ္ခင္ၾကတယ္ဆုိရာမွာ -ပုေဗၺ၀ သႏၷိ၀ါေသန၊ ပစၥဳပၸႏၷ ဟိေတန ၀ါ-ဆုိတဲ့စကားအရ ေရွးဘ၀တုန္းက ဘ၀တစ္ခုခုမွာ အတူတကြ ေကာင္းမႈတစ္ခုခုလုပ္ဖူးတာရယ္၊ ဒီဘ၀မွာလဲ တစ္ဦးကုိတစ္ဦး အက်ဳိးစီးပါြးအတြက္ ကုိယ္ႏႈတ္စိတ္ တစ္ခုခုျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ဖူးၾကတာရယ္၊ ဒီအေၾကာင္းႏွစ္ခ်က္က အဓိကပါ။ ခ်စ္ခင္မႈတစ္ခု ရဖုိ့အတြက္ ဟုိဘက္ဘ၀မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီဘက္ဘ၀မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆုံဆည္းထားတဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ရွိထားရပါမယ္။ ဆုံဆည္းျခင္းမွာေတာ့ အေၾကာင္းအရာမ်ဳိးစုံႏွင့္ အတူတကြ ဆုံဆည္းထားၾကျခင္းပါ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ တစ္ဦးနဲ့တစ္ဦး အက်ဳိးစီးပြါးေတြ ေဆာင္ရြက္ဖူးထားတယ္ဆုိတဲ့သေဘာပါ။ ဒါကေတာ့ လင္မယားႏွစ္ဦးကုိသာ ရည္ရြယ္ထားတာ မဟုတ္ဘဲ အခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ခင္မိၾကသူအားလုံးကုိ ရည္ရြယ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။


အမ်ားသူငါ ေျပာေနၾကတဲ့ ခ်စ္ျခင္းဆုိတာက ရယူျခင္းလား၊ ပုိင္ဆုိင္ျခင္းလား၊ စြန့္လႊတ္ျခင္းလား၊ အနစ္နာခံျခင္းလား-ဆုိတာ ေျဖဖုိ့ ခက္ပါတယ္။ ပုိင္ဆုိင္ထားျခင္းေၾကာင့္ ခ်စ္ပါသလားလုိ့ ေျပာဖုိ့ခက္သလုိ မပုိင္ဆုိင္ေတာ့တဲ့အတြက္ မခ်စ္ေတာ့ဘူးလားလုိ့လဲ ေျပာဖုိ့ခက္ျပန္တယ္။ ခ်စ္ျခင္းနဲ့ ပုိင္ဆုိင္ျခင္းမွာ တန္းတူ ယွဥ္သြားသလား၊ တေျပးညီသြားသလား ဒါမွမဟုတ္ ခြဲျခားျပီးသြားသလား ဒီလုိမွမဟုတ္ ခ်စ္ျခင္းသည္ စိတ္ခံစားမႈဆုိင္ရာ သက္သက္လား၊ ပုိင္ဆုိင္ျခင္းသည္ ရုပ္ပုိင္ဆုိင္ရာ သက္သက္လား၊ ႏွစ္ခုလုံးဟာ တစ္ခုတည္းပဲလား ဆုိတာကေတာ့ ေျဖရွင္းဖုိ့ ခက္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ တစ္ဦးတစ္ဦး ခ်စ္ခင္မႈေတြ ဘာ့ေၾကာင့္ ရၾကတယ္ ဆုိတာကုိသာ ေျပာလုိရင္းပါ။


အတိတ္ဘ၀က ဆုံဆည္းထားတဲ့အေၾကာင္းတစ္ခုေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ဒါမွမဟုတ္ ယခုဘ၀မွာ ဆုံဆည္းေစခဲ့ေသာ အေၾကာင္းတစ္ခုကျဖစ္ေစ အတူတကြ ပုိင္ဆုိင္မႈရၾကျပီးတဲ့အခါ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ အတူတကြ လက္တြဲ ေနထုိင္ၾကျပီးတဲ့အခါ ဆက္လက္လုိ့ အနာဂတ္ဘ၀ခရီးမွာ ပုိင္ဆုိင္မႈေတြ ရခ်င္ၾကတယ္ အတူတကြ ဆက္လက္ ေနထုိင္လုိၾကတယ္ဆုိယင္ဆုိတဲ့ အပုိင္းကို ဆက္ေျပာၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။


နကုလပိတာနဲ့ နကုလမာတာက-“ တပည့္ေတာ္တုိ့ ယခုဘ၀မွာလဲ အခ်င္းခ်င္း ရႈ့ျမင္လုိပါတယ္၊ ေနာင္ဘ၀မွာလဲ အခ်င္းခ်င္း ရႈ့ျမင္လုိပါတယ္” -လုိ့ ျမတ္ဗုဒၶကုိ ေလွ်ာက္ၾကားပါတယ္။ ဆုိလုိတာကေတာ့ ဒီဘ၀မွာေကာ ေနာင္ဘ၀မွာပါ လင္မယားအျဖစ္ အတူတူေနခ်င္ပါတယ္- ပုိင္ဆုိင္ခ်င္ၾကပါတယ္လုိ့ ဆိုလုိတာပါ။ သူတုိ့ရဲ့အတိတ္ဘ၀နဲ့ လက္မထပ္မီကာလကုိ မေျပာေတာ့ဘဲ ဒီေနရာမွာ လက္ထပ္ျပီး ေနာက္ပုိင္း ကာလကုိ ေျပာထားပါတယ္။ သူတုိ့ႏွစ္ဦး ျမတ္ဘုရားကုိ ေလွ်ာက္ထားၾကတဲ့အထဲမွာ ဒီစကားေလးေတြကုိပါ ထည့္သြင္းေလွ်ာက္ထားၾကပါတယ္။


“အရွင္ဘုရား တပည့္ေတာ္ဟာ ငယ္ရြယ္စဥ္ကပင္ ငယ္ရြယ္သူ နကုလမာတာသူၾကြယ္မကုိ ထိမ္းျမား ယူေဆာင္ခဲ့သည္မွ စ၍ စိတ္မွ်ျဖင့္လည္း နကုလမာတာသူၾကြယ္မကုိ လြန္၍ က်င့္မိသည္ဟု တပည့္ေတာ္ မသိစဖူးပါ။ ကုိယ္ျဖင့္မူကား အဘယ္မွာ ဆုိဖြယ္ရာ ရွိပါအံ့နည္း” အဲသလုိ နကုလပိတာက ေလွ်ာက္ထားပါတယ္။

နကုလမာတာကေတာ့ - “ အရွင္ဘုရား နကုလပိတာသူၾကြယ္သည္ ငယ္ရြယ္စဥ္ကပင္ ငယ္ရြယ္သူ တပည့္ေတာ္မကုိ ထိမ္းျမားယူေဆာင္ခဲ့သည္မွစ၍ စိတ္မွ်ျဖင့္လည္း နကုလပိတာသူၾကြယ္ကုိ လြန္၍ က်င့္မိသည္ဟု တပည့္ေတာ္မ မသိစဖူးပါ။ ကုိယ္ျဖင့္မူကား အဘယ္မွာ ဆုိဖြယ္ရာ ရွိပါအံ့နည္း” လု့ိ ေလွ်ာက္ထားပါတယ္။

ဒီစကားမ်ားအရ နကုလပိတာနဲ့နကုလမာတာတုိ့ဟာ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ခ်စ္ခင္ၾကတယ္၊ သစၥာရွိၾကတယ္၊ ကုိယ္က်င့္သိကၡာ မေဖာက္ျပားၾကဘူးဆုိတာ သိသာထင္ရွားသလုိ ဘ၀တစ္ခုကုိ အတူတကြ ပုိင္ဆုိင္ထားၾကတယ္ဆုိတာလဲ ျမင္သာတဲ့အရာပါ။


ျမတ္ဘုရားမိန့္တာက မ်က္ေမွာက္ဘ၀မွာေကာ ေနာင္ဘ၀မွာပါ ရႈ့ျမင္လုိၾကတယ္ဆုိယင္ (၁) တူမွ်ေသာ သဒၶါ (၂) တူမွ်ေသာ သီလ (၃) တူမွ်ေသာ စာဂ (၄) တူမွ်ေသာ ပညာ ရွိေနၾကရမယ္ဆုိတာပါ။


သဒၶါတရားတူညီေနဖုိ့ တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ ယုံၾကည္ခ်က္ေတြ တူညီေနဖုိ့၊ သီလေတြတူမွ်ေနဖုိ့ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ ကိုယ္က်င့္သိကၡာပုိင္းဆုိင္ရာ တစ္သားတည္းျဖစ္ေနဖုိ့၊ စာဂေတြ တန္းတူျဖစ္ေနဖုိ့ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ ေပးကမ္းၾကရာမွာ သေဘာထားေတြ တုိက္ဆုိင္ေနဖုိ့၊ ပညာေတြ ညီမွ်ေနဖုိ့ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ အသိပညာ အတတ္ပညာေတြ တူညီတဲ့အဆင့္ရွိေနဖုိ့-လုိအပ္ပါတယ္လုိ့ ေျပာလုိရင္းပါ။


ဒီေနရာမွာ ျမတ္ဗုဒၶက ယုံၾကည္မႈဆုိတဲ့ သဒၶါတရားကုိ ေရွးဦးစြာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါဟာ က်င့္သုံးဖုိ့ လြယ္ကူ လုိ့ ဦးစြာပထမ မိန့္ဆုိထားသလားဆုိတာပါ။


တကယ္ေတာ့ ယုံၾကည္မႈေတြနဲ့ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ဘ၀တစ္ခုမွာ အဲဒီယုံၾကည္မႈေလးေတြကုိ ပ်က္ျပယ္မသြားေအာင္ ထိန္းသိမ္းရျခင္းဟာလည္း ထင္သေလာက္ေတာ့ လြယ္ကူမည္မထင္။ အဲဒီယုံၾကည္ခ်က္ေတြကုိ ထပ္တူထပ္မွ် ျဖစ္ေအာင္ၾကဳိးစားၾကရတာၾကေတာ့ ပုိလုိ့မ်ား တည္ေဆာက္ယူရမလားလုိ့ပါ။ ယုံၾကည္ခ်က္ဆုိတာက လူမႈေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ ပညာေရး စတဲ့အေပၚမွာ ခုိင္မာစြာ ရပ္တည္ထားျခင္းပါ။ ယုံၾကည္ဆုိတဲ့အတုိင္း “ယုံေနသမွ် ၾကည္ေနဦးမယ္၊ မယုံေတာ့ယင္ မၾကည္ေတာ့ဘူး”လားဆိုတဲ့ ျမန္မာဘာသာျပန္ကလည္း စိတ္၀င္စားစရာပါ။ ဒီေတာ့ ယုံၾကည္မႈအပုိင္းဟာ ဘ၀တစ္ခုကုိ တည္ေဆာက္ရာမွာ အေျခခံၾကတဲ့အရာအျဖစ္ အလြန္အေရးၾကီးမယ္ ထင္ပါတယ္။ ျမင့္ျမတ္တဲ့တရားေတြကုိ က်င့္သုံးသူမ်ားမွာေတာ့ ယုံၾကည္ျခင္းဆုိတဲ့ သဒၶါတရားမရွိယင္ မည္သုိ့မွ် အထက္တန္းျမင့္တဲ့အရာေတြကုိ မတက္လွမ္းႏုိင္ပါဘူး။ အေျခခံအုတ္ျမစ္ျဖစ္တဲ့ ယုံၾကည္မႈသဒၶါတရားကသာ ေရွ့ဆက္သြားမယ့္ ခရီးအတြက္ အခရာက်ပါတယ္။ သူကသာ ပံ့ပုိ့ေပးႏုိင္မွာပါ။ သာမန္လူတုိ့ရဲ့ဘ၀မွာလည္း ေရွးခရီးအတြက္ ဆက္လက္တုိးတက္ခုိင္ျမဲေနဖုိ့ဟာ ယုံၾကည္မႈကုိသာ အေျခခံအုစ္ျမစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ႏုိင္မွာပါ။ ဒီေတာ့ ေရွ့ခရီးရဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္သာယာမႈဟာ လက္ရွိ အခ်ိန္မွာ ယုံၾကည္မႈေတြ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး ဘယ္ေလာက္ တည္ေဆာက္ခဲ့ျပီးျပီ တည္ေဆာက္ေနဆဲ ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ အေပၚမွာ မူတည္ေနမလား ဆုိတာပါ။


စာဂဆုိတဲ့ စြန့္ၾကဲမႈအပုိင္းကုိေတာ့ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ စြန့္ၾကဲမႈ ႏႈတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ စြန့္ၾကဲမႈရယ္လုိ့ ယူဆႏုိင္ပါတယ္။ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေပးကမ္းျခင္းဆုိတာကေတာ့ ရွင္းလင္းျပီးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အစားအေသာက္၊ အ၀တ္အစား၊ ေနရာထုိင္ခင္း စသျဖင့္ပါ။ ေပးကမ္းျခင္းအတြက္ ခံယူထုိက္သူမ်ားကေတာ့ ေအာက္ထစ္ဆုံး တိရိစၦာန္မွစ၍ မိဘမ်ားဆရာသမားမ်ားတုိင္ေအာင္ပါ။ အထက္ထက္ျဖစ္တဲ့ ျမင့္ျမတ္တဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြကုိ ေပးကမ္းလႈဒါန္းဖုိ့ဆုိတာကေတာ့ ေျပာဖြယ္မလုိတဲ့အရာပါ။ အဲသလုိပုဂၢဳိလ္ေတြကုိ ေပးကမ္းၾကရမွာလဲ တူမ်ွေနဖုိ့ လုိတယ္ဆုိတာပါ။ အဲသလိုပါပဲ သူနဲ့ကုိယ္ ႏွစ္ဦးသားမွာလည္း သူ့အေပၚမွာ ကုိယ္က ရက္ေရာဖုိ့လုိသလုိ သူ့ကလည္း ကုိယ့္အေပၚမွာ မတြန့္တုိဖုိ့ လုိအပ္ေနမလားလုိ့ပါ။ ဆုိလုိတာကေတာ့ သူ ေပးကမ္းတာကုိ ကုိယ္က ေၾကနပ္စြာ လက္ခံႏုိင္စြမ္းရွိဖုိ့ လုိအပ္သလုိ ကုိယ္ေပးကမ္းတာကုိလည္း သူက ေၾကနပ္စြာ လက္ခံတတ္ဖုိ့ လုိအပ္မွာပါ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ေၾကနပ္စြာ လက္ခံထားျခင္းပါ။


ႏႈတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ စြန့္ၾကဲမႈ မွ်ေ၀ေပးကမ္းမႈဆုိတာကေတာ့ အက်ဳိးစီးပြါးလုိလားတဲ့ စကားေတြေျပာဆုိေပးဖုိ့ပါ။ ဒါဟာ အျခားပုဂၢဳိလ္မ်ားကုိ ေပးကမ္းတဲ့အေပၚမွာသာ တူမွ်ေစတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမတ္ဗုဒၶက လင္မယား နွစ္ဦးကုိ ဒီစကားကုိ အခုလုိ ထည့္သြင္းမိန့္ၾကားထားပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ “ အခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ဖြယ္ေသာ စကားကုိ ေျပာဆုိၾကကုန္လ်က္” ဆိုတဲ့စကားပါ။ ဒီစကားဟာ အခ်င္းခ်င္း အက်ဳိးစီးပြါးလုိလားတဲ့စကားေတြကုိ မွ်ေ၀ေပးကမ္းခုိင္းျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ဖြယ္ဆုိတဲ့စကားဟာ ဘယ္ေလာက္က်ယ္ျပန့္သလဲ ဆုိတာကေတာ့ ဖြင့္ဆုိဖုိ့ နားလည္ဖုိ့ ခက္ခဲေနေသးတဲ့အရာပါ။


စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ မွ်ေ၀ေပးကမ္းမႈဆုိတာကေတာ့ စိတ္ထဲမွာ အက်ဳိးစီးပြါးနဲ့စပ္ဆက္တာေတြကုိ နစ္ျမဳပ္ထားျခင္းပါ။ တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ ဣႆာ မစၦရိယစိတ္ထားေတြ နည္းပါးေစတာပါ။ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ႏႈတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေပးကမ္းမႈမွာ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာေပးကမ္းမႈက အဓိကက်ပါတယ္။ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာမပါတဲ့ ေပးကမ္းမႈဟာ အတုအေယာင္မွ်သာ ျဖစ္မွာပါ။ ဒါဟာ အျခားသူတစ္ပါးေတြအေပၚမွာ တူမွ်ေစတာ မဟုတ္ဘဲ သူႏွင့္ကုိယ္ အခ်င္းခ်င္းမွာလဲ ကုိယ့္စိတ္ကုိ သူ့အတြက္ေပးကမ္းထားဖုိ့ လုိအပ္သလုိ့ သူ့စိတ္ကလည္း ကိုယ့္အတြက္ ျဖစ္ေနဖုိ့ လုိမွာပါ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ သူ့စိတ္အလုိက် ကုိယ္က ေနထုိင္ျပဳမူေဆာင္ရြက္ေပးသလုိ ကိုယ့္စိတ္ အလုိက် သူကလည္း ေျပာဆုိဆက္ဆံေနထုိင္ေပးဖုိ့ လိုအပ္ေနမလားဆုိတာပါ။ ဒါကုိပဲ သူ့စိတ္ ကုိယ့္စိတ္ တူမွ်ေနတယ္လုိ့ ေျပာဆုိျခင္းပါ။ ဒီေနရာမွာ ေဂါသိဂၤအင္ၾကင္းေတာမွာ သီတင္းသုံးေနထုိင္ၾကတဲ့ အႏုရုဒၶါေထရ္၊ နႏၵိယေထရ္၊ ကိမိလေထရ္တုိ့ ျမတ္ဗုဒၶကုိ ေလွ်ာက္ၾကားတဲ့ အခ်င္းခ်င္းေနထုိင္မႈပုံစံေလးေတြကလည္း စိတ္၀င္စားစရာပါ။ အဲဒါကေတာ့ “ကုိယ့္စိတ္အလုိအတုိင္း မေနဘဲ အျခားသူရဲ့စိတ္အလုိအတုိင္း ေနၾကပါတယ္”-ဆုိတဲ့ စကားေလးေတြပါ။


ကုိယ္က်င့္တရားနဲ့ ပညာဆုိတာကေတာ့ ခဲယဥ္းစြာ ျဖည့္ဆည္းရမယ့္အပုိင္းပါ။ ဒီသီလနဲ့ ပညာမွာလဲ သီလဆုိတဲ့ ကုိယ္က်င့္တရားက ပုိလုိ့ အေရးပါသလား ဒါမွမဟုတ္ ပညာက ပုိလုိ့ အေရးပါသလား ဆုိတာကေတာ့ ေျဖရွင္းဖုိ့ခက္ျပန္တယ္။ ဒီသီလနဲ့ပညာဟာ ျမတ္ဗုဒၶသာသနာရဲ့ အႏွစ္ခ်ဳပ္ဆုိလဲ မမွားပါဘူး။ လက္တစ္ဖက္ျဖစ္ လက္တစ္ဖက္ကုိ ေဆးေၾကားရာသကဲ့သုိ့ ေျခတစ္ဖက္ျဖင့္ေျခတစ္ဖက္ကုိ ေဆးေၾကားရာသကဲ့သို့ သီလျဖင့္ ပညာကုိ ေဆးေၾကာရာ၏။ ပညာျဖင့္သီလကုိ ေဆးေၾကားရာ၏-လုိ့ ဆုိထားပါတယ္။


သီလဆုိတာကေတာ့ ကုိယ္က်င့္တရားပုိင္းဆုိင္ရာ သူ့စည္း ကိုယ့္စည္းကုိ ေစာင့္ထိန္းျခင္းပါ။ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ နကုလမာတာနဲ့ နကုလပိတာတုိ့ ေလွ်ာက္ၾကားတဲ့ “စိတ္မွ်ျဖင့္လည္း လြန္၍ က်င့္သည္ကုိ မသိစဖူးပါ။ ကုိယ္ျဖင့္မူကား အဘယ္မွာ ဆုိဖြယ္ရာ ရွိပါအံ့နည္း” စကားေလးေတြကပဲ ကုိယ္က်င့္သိကၡာ ေစာင့္ထိန္းမႈ အပုိင္းကုိ ေျပာေနပါတယ္။ ဒါက အခ်င္းခ်င္းႏွစ္ဦးသား ကုိယ့္က်င့္သိကၡာကုိ ဘယ္လုိ တန္ဖုိးထား က်င့္သုံးၾကတယ္ ဆုိတာပါ။ အျခားသီလမ်ားျဖစ္တဲ့ ငါးပါးသီလ စသျဖင့္ လုံျခဳံစြာ ထိန္းသိမ္းဖုိ့ဟာလည္း အတူတကြ ညီမွ်ေနဖုိ့ လုိအပ္ပါတယ္။ ကုိယ္က်င့္သိကၡာပုိင္းဆုိင္ရာက က်င့္သုံးဖုိ့ ခက္ခဲသလုိ ခက္ခဲစြာ က်င့္သုံးထားရတဲ့ ကုိယ္က်င့္သိကၡာရဲ့ တန္ဖုိးကိုလည္း ျမတ္ဗုဒၶက လင္မယားႏွစ္ဦးကုိ ဒီလုိ မိန့္ထားျပန္တယ္။ အဲဒါကေတာ့ “တူမွ်ေသာ သီလရွိကုန္ေသာ လင္မယားႏွစ္ဦးလုံးတုိ့အား အက်ဳိးစီးပြါးတုိ့သည္ မ်ားျပားကုန္၏။ ခ်မ္းသာစြာ ေနရျခင္းသည္လည္း ျဖစ္၏။ ရန္သူတုိ့ ႏွလုံးမသာဖြယ္ ျဖစ္ကုန္၏။ တူမွ်ေသာ သီလရွိကုန္ေသာ လင္မယား ႏွစ္ဦးလုံးတုိ့သည္ ဤလူ့ဘ၀၌ တရားကုိ က်င့္ၾကကုန္၍ နတ္ျပည္ေလာက၌ အလုံးစုံေသာ ကာမဂုဏ္ အာရုံတုိ့ကုိ လုိတုိင္းရကုန္လ်က္ ႏွစ္ႏွစ္သက္သက္ ေမြ့ေလ်ာ္ၾကရကုန္သတည္း” ဆုိတာပါ။


ပညာအရာမွာ တူမ်ွေနဖုိ့ ဆိုတာကေတာ့ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ အသိပညာဆုိပါကလည္း အေၾကာင္းအက်ဳိး အေကာင္းအဆုိးကုိ သိျမင္ျခင္း၊ ကုသုိလ္ အကုသုိလ္တုိ့ကုိ ခြဲျခားႏုိင္ျခင္း၊ ရုပ္နာမ္သဘာ၀ကုိ နားလည္ျခင္း စသျဖင့္ ျမင့္ျမတ္တဲ့အရာေတြအထိ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ သူနဲ့ကုိယ္ ႏွစ္ဦးသားမွာလဲ တစ္ဦးက ပညာျမင့္မားေနျပီး တစ္ဦးက ပညာနိမ့္က်ေနယင္ တူမွ်ေနဖုိ့ လြယ္ မလြယ္ဆုိတာက စိတ္၀င္စားစရာအခ်က္ပါ။ ေလာကီပညာကုိ ရည္ရြယ္တယ္ဆုိပါက အတန္းတူ ဘြဲ့တူေနတာထက္ အသိပညာ အတတ္ပညာမ်ား ညီမ်ွေအာင္ လုပ္ယူျခင္းကုိ ဆုိလုိဟန္တူသလားဆုိတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီေနရာမွာ နားလည္ေပးႏုိင္ျခင္း၊ ခြင့္လႊတ္ႏုိင္ျခင္း၊ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ျခင္း စသျဖင့္ ပညာနဲ့ယွဥ္တြဲေနတဲ့အရာေတြက အမ်ားသားပါ။


တကယ္ေတာ့ အခ်က္ေလးခ်က္လုံးဟာ တစ္ခုနဲ့တစ္ခု အေထာက္အကူျပဳေနပါတယ္။ ယုံၾကည္မႈရွိတဲ့အတြက္ က်န္တဲ့ စြန့္ၾကဲမႈကုိ ျပဳလုပ္ဖုိ့ ၀န္ေလးမွာ မဟုတ္သလုိ ကုိယ္က်င့္သိကၡာေတြကုိ ျဖည့္ဆည္းဖုိ့နဲ့ ပညာေတြကုိ တုိးပြါးေအာင္လုပ္ဖုိ့လဲ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနမွာပါ။ အဲသလုိပါပဲ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာေတြ မွ်ေ၀ထားတဲ့အတြက္ က်န္တဲ့ ယုံၾကည္မႈကလည္ တန္ျပန္သက္ေရာက္လာမွာပါ။ ကုိယ့္က်င့္သိကၡာနဲ့ ပညာကုိလည္း ျဖည့္ဆည္းဖုိ့ အေထာက္အကူ ျပဳေနမွာပါ။ ကုိယ္က်င့္တရားပုိင္းဆုိင္ရာ ေစာင့္ထိန္းထားတဲ့အတြက္ ယုံၾကည္မႈေတြ တုိးပြါးလာမွာ ျဖစ္ျပီး စြန့္ၾကဲမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖုိ့အတြက္ တြန့္တုိေနမွာ မဟုတ္ပါ။ ပညာဆုိတာကေတာ့ ကုိယ့္က်င့္ တရားနဲ့အတူ နီးကပ္စြာရွိေနတဲ့အရာပါ။ ပညာျပည့္စုံသူမ်ားမွာေတာ့ သဒၶါ၊ သီလ၊ စာဂ သုံးခု စလုံးဟာ အလုိလုိ လြယ္ကူသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။


ဒီအခ်က္ေလးခုဟာ လင္မယားႏွစ္ဦးကုိ ရည္ရြယ္လုိ့ ေဟာထားေပမယ့္ ဟုိဘက္ ဘ၀မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီဘက္ ဘ၀မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ညီအကုိေမာင္ႏွမအခ်င္းခ်င္းျဖစ္ေစ၊ သားအမိအခ်င္းခ်င္းျဖစ္ေစ၊ သားအဖအခ်င္းခ်ုင္း ျဖစ္ေစ၊ ေဆြးမ်ဳိးအခ်င္းခ်င္းျဖစ္ေစ စသျဖင့္ အတူတကြ ဘ၀တစ္ခုမွာ လက္တြဲေနခ်င္ၾကတယ္ဆုိယင္ ဒီအခ်က္ ေလးခ်က္ဟာ မျဖစ္မေန ျဖည့္ဆည္းရမယ့္ အခ်က္ေတြဆုိယင္လဲ မွားႏုိင္ဖြယ္ မရွိပါ။ တူမွ်ေနပါဟု ဆုိျခင္းသည္ပင္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကုိ ခ်ဳိ့တဲ့ျခင္း မရွိပါေစနဲ့လုိ့ ဆုိလုိက္ျခင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ သူ့ရဲ့ဆန့္က်င္ဘက္အားျဖင့္ မတူမွ်ဘဲ ခ်ဳိ့တဲ့ခဲ့ယင္ ဆုိတာပါ။


ဒီေနရာမွာ ပါရမီျဖည့္ဖက္ဆုိတဲ့စကားနဲ့ အတူတူေနခ်င္တာနဲ့ တူသလား ထူးသလားဆုိတာကေတာ့ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ့အခ်က္ပါ။ “ ပရမာနံ အယံ ပါရမီ - ပါရမီထုိက္ေသာ အလုပ္မ်ားသည္ ျမင့္ျမတ္သူတုိ့ အတြက္သာ ျဖစ္၏”-ဆုိတဲ့စကားအရ ပါရမီဆုိတာက ျမင့္ျမတ္တဲ့အလုပ္ပါ။ ဒီေတာ့ ျမင့္ျမတ္တဲ့အရာေတြကုိ ျပဳလုပ္ရာမွာ ပူးေပါင္းပါ၀င္လာသူမ်ားကုိ ပါရမီျဖည့္ဖက္မ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဇာတ္ေတာ္မ်ားမွာ ျပန္လည္လုိ့ ၾကည့္မယ္ဆုိယင္ေတာ့ ပါရမီျဖည့္ဖက္ဆုိတဲ့အပုိင္းက ရွင္းလင္းပါလိမ့္မယ္။ ရယူပုိင္ဆုိင္ဖုိ့ထက္ သူ့မွာ ေပးဆပ္ရတာ အနစ္နာခံရတာက ပုိမ်ားမယ္ ထင္ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶလက္ထပ္ ဘုရားရွင္၏တပည့္သာ၀က ျဖစ္တဲ့ အဂၢသာ၀က၊ မဟာသာ၀က၊ ေထရာ ေထရီ စသျဖင့္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဘ၀တစ္ခုမွာ ျမတ္ဗုဒၶအေလာင္းေတာ္ႏွင့္ ဆုံဖူးခဲ့ၾကသူမ်ားသာ ျဖစ္ပါတယ္။


အခ်ဳိ့ဘ၀ေတြမွာ လင္မယား၊ အခ်ုဳိ့ဘ၀ေတြမွာ သားအမိသာအဖ၊ အခ်ဳိ့ဘ၀ေတြမွာ ညီအကုိေမာင္ႏွမ၊ အခ်ဳိ့ ဘ၀ေတြမွာ ဆရာတပည့္ စသျဖင့္ ဆုံဆည္းခဲ့ဖူးျပီးသူမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ့ဟာ ဘုရားအေလာင္းေတာ္အား ဘုရားျဖစ္လာဖုိ့အတြက္ တစ္နည္းနည္းနဲ့ အေထာက္အကူျပဳခဲ့သူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကုိပဲ ပါရမီျဖည့္ဖက္မ်ား ဆုိယင္လည္း မမွားပါဘူး။ အဲဒီပါရမီျဖည့္ခဲ့သူမ်ားကပဲ ဗုဒၶဘုရားရွင္လက္ထပ္မွာ တစ္ခုေသာေနရာဌာနမွာ လာျပီး စုစည္းၾကတာပါ။ သုေမဓာရွင္ရေသ့ကို ယေသာ္ဓရာအေလာင္း သုမိတၱာက ပါရမီျဖည့္ဆည္းခဲ့တယ္ ဆုိတာ အမွတ္ရေနမယ္ဆုိယင္ ပါရမီသေဘာကုိ နားလည္လာမွာပါ။ အခ်ဳိ့အပုိင္းေတြမွာေတာ့ အခ်င္းခ်င္း အတူတူေနခြင့္ရျခင္းျဖင့္ ပါရမီမ်ားကို အတူတကြ ျဖည့္ဆည္းခြင့္ရသည့္အတြက္ ပါရမီျဖည့္ဖက္လုိ့ ဆုိႏုိင္သလုိ အခ်ဳိ့အပုိင္းမွာေတာ့ ပါရမီျဖည့္ဖက္ဟူသည္ပင္ အသြင္သ႑န္တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးနဲ့ တစ္ဦးကုိတစ္ဦး စပ္ဆက္ေနၾကသူမ်ား တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ သူ့အက်ဳိးစီးပြါးကုိ ပူးေပါင္းပါ၀င္ရြက္ေဆာင္သူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။


ဒီေတာ့ အတိတ္ဘ၀က ျဖည့္ဆည္းခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းေတြ၊ ပစၥဳပၸန္မွာ အက်ဳိးတူေဆာင္ရြက္ဖူးတာေတြေၾကာင့္ ဘ၀တစ္ခုမွာ အတူတကြ ဆုံဆည္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဆုံဆည္းမႈအပုိင္းဆုိတာကေတာ့ အတူတကြ အျမဲတမ္းလက္ပြန္းတတီး ေနၾကျခင္းကုိ ဆုိလိုသလား ဒါမွမဟုတ္ အျမဲတမ္းလက္ပြန္းတတီး မေနၾကေပမယ့္ သူ့အက်ဳိးစီးပြါး ကုိယ့္အက်ဳိးစီးပြါးကုိ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေပးေနျခင္းကုိပဲ ဆုံဆည္းမႈလုိ့ ဆုိလုိသလား အဲဒါမွ မဟုတ္ယင္ အျမဲတမ္းအတူတကြ ေနထုိင္တာကုိေရာ အက်ဳိးစီးပြါးကုိေဆာင္ရြက္တာကိုေရာ ႏွစ္မ်ဳိးလုံးကုိမွ ဆုံးဆည္မႈလုိ့ ဆုိလုိသလား ဆုိတာကေတာ့ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာဖုိ့ ခက္ပါတယ္။


အဲဒီကမွ ေနာက္ထပ္ခြဲျခမ္းၾကည့္ယင္ေတာ့ မ်က္ေမွာက္ကမၻာၾကီးျဖစ္စဥ္ေတြက လူအခ်င္းခ်င္းကုိ ခြဲခြါထားတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ႏုိင္ငံေရးပဋိပကၡေတြက လူအခ်င္းခ်င္းကုိ ခြဲခြါထားသလား၊ ဒီလုိမွမဟုတ္ စီးပြါးေရးအဆင္ မေျပမႈေတြက လူအခ်င္းခ်င္းကုိ ခြဲခြါထားသလား၊ အဲသလုိမွမဟုတ္ လူမ်ဳိးေရးမျငိမ္သက္မႈေတြက လူအခ်င္းခ်င္းကုိ ခြဲခြါထားသလား၊ ဒါမွမဟုတ္ယင္ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္မႈေတြက လူအခ်င္းခ်င္းကုိ ခြဲခြါထားသလား၊ ဒီလုိမွမဟုတ္ယင္ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုမွာရွိတဲ့ အိမ္တြင္းေရးျပႆနာေတြက မိသားစု အခ်င္းခ်င္းကုိ ခြဲခြါထားသလား၊ အဲသလုိမဟုတ္ယင္ လူအသီးသီးမွာရွိတဲ့ စိတ္ေတြကပဲ အခ်င္းခ်င္းကုိ ခြဲခြါထားတာလား၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ အလုိဆႏၵေတြကပဲ လူအခ်င္းခ်င္းကုိ ခြဲခြါထားသလား စသျဖင့္ ေနာက္ထပ္ဆင့္ပြါး ေမးခြန္းေတြ မ်ားစြာ ရွိဦးမွာပါ။


ျမတ္ဗုဒၶရဲ့အျမင္ကေတာ့ သူသူကုိယ္ကုိယ္ လက္၀ယ္ရရွိလာတဲ့ ဒီဆုံဆည္းမႈကုိ ပစၥဳပၸန္မွာေရာ တမလြန္ဘ၀မွာ ေနာက္ထပ္ ဆက္လက္ေရရွည္တည္တံ့ဖုိ့အတြက္ ယုံၾကည္မႈ၊ ေပးကမ္းမႈ၊ ကုိယ္က်င့္သိကၡာ၊ ပညာေတြနဲ့ ေထာက္ပံ့ေပးရပါမယ္လုိ့ ဆုိပါတယ္။ ဒါကုိပဲ နကုလမာတာနဲ့နကုလပိတာတုိ့ကုိ ျမတ္ဗုဒၶမိန့္တဲ့အတုိင္း ေျပာရမယ္ဆုိယင္ေတာ့ “ဒါယကာတုိ့! လင္မယားႏွစ္ဦးလုံးတုိ့သည္ ယခုဘ၀၌လည္း အခ်င္းခ်င္း ရႈျမင္ၾကရန္၊ တမလြန္ဘ၀၌လည္း အခ်င္းခ်င္းရႈ့ျမင္ၾကရန္ အကယ္၍ အလုိရွိကုန္အံ့။ ႏွစ္ဦးလုံးတုိ့သည္ တူမွ်ေသာ သဒၶါတရား ရွိကုန္ရာ၏၊ တူမွွ်ေသာ သီလရွိကုန္ရာ၏၊ တူမွ်ေသာ စြန့္ၾကဲမႈ စာဂ ရွိကုန္ုရာ၏၊ တူမွ်ေသာ ပညာရွိကုန္ရာ၏။ ယင္းသုိ့ ျဖစ္လတ္ေသာ္ ထုိလင္မယားႏွစ္ဦးတုိ့သည္ ယခုဘ၀၌လည္း အခ်င္းခ်င္း ရႈ့ျမင္ၾက ရကုန္၏၊ ေနာင္တမလြန္ဘ၀၌လည္း အခ်င္းခ်င္း ရႈ့ျမင္ၾကရကုန္လတံ့” ဆုိတာပါ။

စီးပြါးေရးရႈ့ေထာင့္အေပၚ ျမတ္ဗုဒၶ၏အျမင္ သုိ့မဟုတ္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ ေဘာဂသုခ

ျမတ္ဗုဒၶ၏ေဒသနာေတာ္မ်ားသည္ အနာဂတ္ျပန္လည္ေမြးဖြါးမႈအတြက္ လက္ရွိေပ်ာ္ရႊင္မႈကုိ အခ်ိန္ေရႊ့ဆုိင္းထားမည္ျဖစ္ေသာ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ဆင္ျခင္စဥ္းစားမႈအေပၚမွာသာလ်င္ အေျခခံထားသည္။ အသက္ရွင္ေနထုိင္စဥ္အတြင္း သူတုိ့၏ဘ၀ကုိ အျမဲတမ္း ေပ်ာ္ရႊင္မႈမရေအာင္ ဘ၀၏ဆုိးျပစ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ အဆက္မျပတ္ တႏႈန္းႏႈန္းစဥ္းစားေနရန္ သူ၏ေနာက္လုိက္မ်ားကုိ ေမ်ာ္လင့္ထားသည္။ ဤကဲ့သုိ့ အခ်ဳိ့သူမ်ားက ယုံၾကည္ၾက၏။


သုခ-ဆုိတာက ခ်မ္းသာျခင္းပါ။ လူတုိင္းခ်ီတက္ေနတာက အဲဒီ သုခ-ဆုိတဲ့အရာကုိ ရရွိဖုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသုခ ဆုိတဲ့ ခ်မ္းသာျခင္းနဲ့ပတ္သက္လုိ့ အယူအဆကလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးပါ။
ဥစၥာပစၥည္းပုိင္ဆုိင္မႈကသာ စိတ္ခ်မ္းသာမႈကုိ ျဖစ္ေစႏုိင္တယ္-လုိ့ အခ်ဳိ့က ယူဆပါတယ္။
စိတ္ခ်မ္းသာမႈမွာ ဥစၥာပစၥည္းပုိင္ဆုိင္မႈနဲ့ သက္ဆုိင္မႈ မရွိဘူး-လုိ့ ယူဆသူလည္း အမ်ားသားပါ။
ဥစၥာပစၥည္းပုိင္ဆုိင္မႈနဲ့ စိတ္ခ်မ္းသာမႈဟာ တစ္ခုနဲ့တစ္ခု အေထာက္ အကူျပဳေနတယ္-လုိ့ သုံးသပ္ေျပာဆုိမႈမ်ားလည္း ရွိေနတာပါ။
က်မ္းဂန္မ်ားမွာ ေတြ့ရတာကေတာ့ သုခအမ်ဳိးအစားက ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ အဲဒီမ်ားစြာထဲကမွ ဒီေနရာမွာ ေလာကုတၱရာေဘာင္ထဲက လက္လွမ္းမမီတဲ့ သုခေတြကုိ မေျပာဘဲ သာမန္လူတုိ့ႏွင့္သက္ဆုိင္တဲ့ သုခ၊ ဒါမွ မဟုတ္ ရုပ္၀တၳဳပုိင္းဆုိင္ရာ သုခ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ ေလာကီဆုိင္ရာသုခမ်ားကုိပဲ ေျပာၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။


အဲဒီသုခမ်ားကုိေတာ့ ဂိဟိသုခ၊ ကာမသုခ၊ ဥပဓိသုခ၊ သာသ၀သုခ၊ သာမိသသုခ၊ အနရိယသုခ၊ ကာယိကသုခ၊ သာတသုခ - ရယ္လုိ့ အမည္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ေတြ့ႏုိင္ပါတယ္။ ကာမဂုဏ္ကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ျဖစ္တဲ့ ခ်မ္းသာ - ကာမသုခ၊ ေလာကမွာ အက်ဳံး၀င္တဲ့ခ်မ္းသာ - ဥပဓိသုခ၊ ပုထုဇဥ္တုိ့ရဲ့ ခ်မ္းသာ အနရိယသုခ၊ ကုိယ္မွာျဖစ္တဲ့ ခ်မ္းသာ ကာယိကသုခ၊ သာယာအပ္ေသာသေဘာရွိတဲ့ ခ်မ္းသာ သာတသုခ-စသျဖင့္ ေခၚပါတယ္။ ဒါေတြ အားလုံးဟာ သာမန္လူသားေတြနဲ့ စပ္ဆက္ေနတဲ့ခ်မ္းသာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူသူကုိယ္ကုိယ္ လုိလားေတာင့္တေနတဲ့အရာေတြဆုိယင္လည္း မွားမယ္မဟုတ္ပါ။


လုိခ်င္တယ္၊ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္တယ္၊ အိုမင္းတယ္-ဆုိတာကုိ ေရာဂါလုိ့ ဆုိပါတယ္။ ကမၻာဦးလူသားေတြမွာ အဲဒီေရာဂါသုံးမ်ဳိးပဲ ရွိခဲ့တယ္လုိ့ က်မ္းဂန္မ်ားက ေျပာပါတယ္။ ဒီေတာ့ လုိခ်င္တဲ့ ေရာဂါဟာ ကမၻာဦးအစကတည္းက ပါလာတာျဖစ္ေတာ့ သူသူကုိယ္ကုိယ္ လုိခ်င္ေတာင့္တၾကတာဟာ ထူးထူးဆန္းဆန္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ လူသားတစ္ေယာက္အျဖစ္ ေပါက္ဖြားလာကတည္းက ပါလာတာကလည္း ဒီလုိခ်င္ေတာင့္တမႈဆုိတဲ့ အရာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။


ေလာကမွာ အလုိရွိအပ္ ႏွစ္သက္အပ္ ျမတ္ႏုိးအပ္ ခဲယဥ္းသျဖင့္ ရအပ္တဲ့အရာေတြက မ်ားစြာပါ။ အဲဒီမ်ားစြာထဲမွာ ဒီေလးမ်ဳိးလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။
(၁) တရားနဲ့ ေလ်ာ္ညီစြာ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြကုိ ရရွိခ်င္ၾကတယ္။
(၂) အဲဒီလုိ တရားနဲ့အညီ စည္းစိမ္ေတြရျပီးတဲ့အခါမွာ ေဆြမ်ဳိး မိတ္သဂၤဟျဖစ္တဲ့ အျခံအရံေတြကုိ ေရာက္လာေစလုိၾကတယ္။
(၃) စည္းစိမ္ေတြလည္းရ အျခံအရံေတြလည္း ျပည့္စုံတဲ့အခါ အသက္ရွည္ခ်င္လာၾကတယ္။
(၄) အဲဒီသုံးခုျပည့္စုံယုံတင္မကဘူး ေသလြန္တဲ့အခါမွာလည္း ေကာင္းတဲ့ဘုံဘ၀ကုိ ေရာက္လုိၾကျပန္ပါတယ္။
တရားနဲ့ေလ်ာ္ညီစြာ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြကုိ ျဖစ္ေစခ်င္ၾကတယ္-ဆုိတာနဲ့စပ္ဆက္လုိ့ “ ၾကီးက်ယ္တဲ့ စီးပြါးေရး ေအာင္ျမင္မႈေတြရဲ့ ေနာက္ကြယ္မွာ မလြတ္ကင္းတဲ့ ဥပေဒတစ္ခု ရွိစျမဲ” ဆုိတဲ့ စကားပါ။ ဒီစကားအရ တရားနဲ့ေလ်ာ္ညီဖုိ့ဆုိရာမွာ စီးပြါးေရးလုပ္ကုိင္ေနတဲ့ ေအာင္ျမင္သူစီးပြါးေရးသမားမ်ားသာ နားလည္ႏုိင္မယ့္အရာ ျဖစ္မွာပါ။


ဆုိခဲ့ျပီးတဲ့စကားမ်ားအရ လူသားေတြေတာင့္တလုိခ်င္ၾကတဲ့အရာထဲမွာ ပစၥည္းဥစၥာပုိင္ဆုိင္မႈဟာ အေရးပါေနတယ္ဆုိတာပါ။ မရေသးတဲ့စည္းစိမ္ေတြ ရရွိေစျပီး ရျပီးသားေတြကုိ တုိးပြါးေစႏုိင္မဲ့ ေအာင္ျမင္တဲ့ စီးပြါးေရးရွင္ တစ္ေယာက္အျဖစ္ ျပည့္စုံရမယ့္အခ်က္မ်ားကုိ ဒီလုိ့ ျပဆုိထားပါတယ္။ ဘာေတြလဲဆုိယင္ေတာ့
(၁) နံနက္ အခါမွာ ေရာင္း၀ယ္မႈအလုပ္ကုိ ရိုရုိေသေသ စီရင္ျပဳလုပ္ရပါ့မယ္။
(၂) ေန့လယ္အခါမွာ ေရာင္း၀ယ္မႈ အလုပ္ကုိ ရိုရုိေသေသ စီရင္ျပဳလုပ္ရပါ့မယ္။
(၃) ညခ်မ္းအခါမွာလည္း ေရာင္း၀ယ္မႈအလုပ္ကုိ ရိုရုိေသေသ စီရင္ျပဳ လုပ္ရပါ့မယ္။
ဒီအလုိအရ စီးပြါးေရးေအာင္ျမင္လုိသူဟာ နံနက္, ေန့, ည အခ်ိန္ျပည့္ စီးပြါးေရးအေပၚမွာပဲ အာရုံကို စူးစုိက္ထားပါလုိ့ မိန့္ဆုိထားျခင္းပါ။ စိတ္ဓာတ္ပုိင္းဆုိင္ရာက အျမဲတမ္း တက္ၾကြေနဖုိ့လုိအပ္သလုိ အလုပ္ကုိလည္း ရုိေသေလးစားပါလုိ့ ေျပာေနပါတယ္။ ပ်င္းရိျခင္း၊ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္း၊ ၀ီရိယမရွိျခင္း၊ မေစာင့္စည္းျခင့္၊ အအိပ္ၾကဴးျခင္း၊ မေပ်ာ္ေမြ ့ျခင္း-ဆုိတဲ့ စီးပြါးဥစၥာမတည္ေၾကာင္း ၆-ခုထဲက အလုပ္မွာ မေပ်ာ္ေမြ့သူ ပါ၀င္ေနေတာ့ သူ့ရဲ့အျပန္အာျဖင့္ အလုပ္မွာေပ်ာ္ေမြ့ေနဖုိ့ လုိအပ္တယ္ဆုိတာပါ။


အဲဒါအျပင္ ဒါေတြနဲ့ ျပည့္စုံမယ္ဆုိယင္ေတာ့ မၾကာမီမွာပဲ စည္းစိမ္ေတြ မ်ားျပားျခင္းသုိ့ ေရာက္မယ္လုိ့ ဆုိပါတယ္။
(၁) မ်က္စိအျမင္ရွိျခင္း၊
(၂) ညဏ္ႏွင့္ယွဥ္တဲ့ ၀ီရိယထူးရွိျခင္း၊
(၃) အမွီေကာင္းႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္းတုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ မ်က္စိအျမင္ရွိျခင္း-ဆုိတာကေတာ့ “ ပစၥည္းကုိ ၀ယ္ျပီး ျပန္ေရာင္းမယ္ဆုိယင္ အရင္းအႏွီးကေတာ့ ဘယ္ေလာက္ကုန္ႏုိင္တယ္။ အျမတ္အစြန္းက ဘယ္ေလာက္ ျပန္ရႏုိင္တယ္” အဲသလုိ တြက္ခ်က္နားလည္ထားျခင္းပါ။ ညဏ္ႏွင့္ယွဥ္တဲ့ ၀ိရီယထူးရွိျခင္း-ဆုိတာကေတာ့-“ပစၥည္းကို ၀ယ္ရာမွာျဖစ္ေစ၊ ေရာင္းရာမွာ ျဖစ္ေစ က်ြမ္းက်င္လိမၼာပါးနပ္တယ္” အဲသလုိ အေရာင္းအ၀ယ္ က်ြမ္းက်င္ထားျခင္းပါ။ အမွီေကာင္းနဲ့ ျပည့္စုံျခင္း-ဆုိတာကေတာ့ ဒီလုိပါ။ အျခား စီးပြါးရွင္ သူေဌးသူၾကြယ္ကုန္သည္ေတြက-“ စီးပြါးေရးကုိ လုပ္ေနတဲ့ ဒီပုဂၢဳိလ္ဟာ မ်က္စိအျမင္လည္းရွိတယ္၊ ညဏ္ႏွင့္ယွဥ္တဲ့ ၀ီရိယထူးလည္း ရွိတယ္၊ ဇနီးမယား သားသမီးမ်ားကုိ လုပ္ကုိင္ေက်ြးေမြး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္တယ္၊ ငါတုိ့ကုိလည္း ရံခါရံခါ အတုိး ေပးဆပ္ဖုိ့လည္း စြမ္းႏုိင္တယ္” လုိ့ ယုံၾကည့္ၾကပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူတုိ့က“ မိတ္ေဆြ! ငါတုိ့ဆီက ဒီကုန္ပစၥည္းေတြကုိ ယူျပီး ဇနီးမယား သမီးသားတုိ့အား ျပဳစုလုပ္ေကြ်းေစာင့္ေရွာက္ပါ၊ ငါတုိ့ကုိလည္း ရံခါရံခါ အတုိးကို ေပးဆပ္ပါ” လုိ့ ကုန္ပစၥည္းမ်ားျဖင့္ ဖိတ္ၾကားၾကပါတယ္။ ဒါကေတာ့ လုပ္ရည္ကုိင္ရည္ရွိမႈအေပၚမွာ အေျခခံျပီး ယုံၾကည္မႈရွိလုိ့ တစ္ဖက္စီးပြါးရွင္က သူထံမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံထားျခင္းပါ။
ဒီေတာ့ တစ္နံပါတ္က အရင္းအႏွီးနဲ့အျမတ္အစြန္းကုိ တြက္ခ်က္နားလည္ထားျခင္းပါ။ နံပါတ္ႏွစ္က အေရာင္းအ၀ယ္မွာ က်ြမ္းက်င္လိမၼာပါးနပ္ဖုိ့ကုိ ေျပာတာပါ။ သုံးနံပါတ္က စီးပြါးေရးကုိလုပ္မယ့္သူက အျခားသူတစ္ပါးအား မိမိရဲ့စြမ္းရည္ကုိ ယုံၾကည္လာေအာင္ ဆြဲေဆာင္ထားႏုိင္ျခင္းပါ။


ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့အခ်က္ေတြကေတာ့ ဥစၥာပစၥည္းတုိးပြါးဖုိ့အတြက္ ညြန္ျပထားတဲ့ စီးပြါးေရးလုပ္နည္းကုိင္နည္းမ်ားပါ။ အဲဒီလုိ့ စီးပြါးေရးေတြ ရွာေဖြလုပ္ကုိင္ၾကရာမွာ တစ္ဦးနဲ့တစ္ဦး ရည္ရြယ္ခ်က္ ကြဲျပားသြားျပန္ပါတယ္။
(၁)မ်က္ကန္းသူရယ္၊
(၂)တစ္ဖက္ျမင္သူရယ္၊
(၃)ႏွစ္ဖက္ျမင္သူရယ္လုိ့ ဆုိတာပါ။
ဒီေနရာမွာ တစ္ဖက္ျမင္သူဆုိတာက မရေသးတဲ့စည္းစိမ္ကုိ ရရွိေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္တယ္။ ရျပီးသားစည္းစိမ္ေတြကုိလည္း တုိးပြါးမ်ားျပားေအာင္လုပ္ႏုိင္တဲ့ မ်က္စိရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကုသုိလ္ အကုသိုလ္၊ အျပစ္ရွိ မရွိ၊ အယုတ္ အျမတ္၊ အျဖဴ အမဲဆုိတာကုိေတာ့ ျမင္ႏုိင္တဲ့မ်က္စိ မရွိပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူက စည္းစိမ္းဥစၥာကုိ ရမယ္ဆုိလ်င္ တရားျခင္း မတရားျခင္းစသည္တုိ့ကုိ မၾကည့္ေတာ့ပါဘူး။ စုေဆာင္းဖုိ့ကိုပဲ စိတ္၀င္စားသလုိ ရွာေဖြမႈမွာလည္း ကြ်မ္းက်င္ပါတယ္။ ရွာေဖြလုပ္ကုိင္ျခင္းမ်ားဟာလဲ ကာမဂုဏ္ကို အျပည့္အ၀ခံစားဖုိ့ပဲ ရည္စူးျပီး လုပ္ကုိင္ေနပါတယ္။ ဒါကုိပဲ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာကုိ ဗဟုိျပဳထားျပီး စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာကုိ ျမွင့္တင္ဖုိ့ စိတ္မ၀င္စားသူလုိ့ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ လုံး၀ကန္းသူဆုိတာကေတာ့ ရုပ္ပုိင္ဆုိင္ရာပစၥည္းဥစၥာကုိ ရွာေဖြနုိင္စြမ္း မရွိသလုိ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာကုိ ဘယ္လုိ ျမွင့္တင္ရမယ္ဆုိတာကုိလည္း နားမလည္သူပါ။ သူ့အတြက္ ကာမဂုဏ္သုခရဲ့အဓိပၸါယ္ကုိ ဖြင့္ဆုိႏုိင္စြမ္းမရွိသလုိ ျမင့္ျမတ္တဲ့အရာေတြကုိလည္း ထိေတြ့ခြင့္မရရွာပါဘူး။ ႏွစ္ဖက္ျမင္သူဆုိတာကေတာ့ လုိခ်င္တဲ့ ပစၥည္းဥစၥာကုိ ရယူႏုိင္စြမ္းရွိသလုိ စိတ္ဓာတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ျမွင့္တင္ထားႏုိင္စြမ္းရွိသူ ဒါမွမဟုတ္ ျမင့္ျမတ္တဲ့အရာေတြကုိ သူ့နဲ့အတူလက္တြဲ ေခၚေဆာင္သြားႏုိင္သူပါ။ ဒါကုိပဲ ဘာသာတရားနယ္ပယ္ကစကားနဲ့ ေျပာမယ္ဆုိယင္ေတာ့ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ အက်ဳိးစီးပြါးကုိ နားလည္က်င့္သုံးေနတယ္လုိ့ ဆုိတာပါ။


ဒီေနရာမွာ ဆက္လက္ေျပာခ်င္တာက ရရွိျပီးျဖစ္တဲ့ စီးပြါးဥစၥာကုိ ေနာက္ထပ္တုိးပြါးဖုိ့နဲ့ တည္တ့ံေနဖုိ့ဆုိတဲ့ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈအပုိင္းကုိပါ။ ရင္းႏွီးျမဳွပ္ႏွံၾကသည္ဆုိရာမွာ အခ်ဳိ့က ေရ-မီး-မင္း-ခုိးသူ-ေၾကြးျမီ-ငတ္မြတ္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာယင္ အခ်ိန္မေရြး ထုတ္သုံးႏုိင္ဖုိ့အတြက္ ေရွးေခတ္က ေျမၾကီးထဲမွာ ျမဳပ္ႏွံၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စိတ္မခ်ရပါဘူး။ အဲဒီ ျမွဳပ္ထားတဲ့ေနရာက ေရြ ့ရွားသြားတတ္ပါတယ္။ ျမဳွပ္ထားတဲ့သူကုိယ္တုိင္ကလည္း ေမ့ေလ်ာ့ေနႏုိင္ပါတယ္။ နဂါးေတြက ေနရာေျပာင္းတတ္သလုိ ဘီလူးေတြက ယူထားတတ္ပါတယ္။ မခ်စ္အပ္တဲ့ အေမြခံေတြက တူးေဖာ္ထုတ္ေဆာင္တတ္ပါတယ္။ ကုသုိလ္ကံကုန္တဲ့အခါမွာ အဲဒါေတြ အလုိလုိ ကုန္ဆုံးသြားႏုိင္တယ္-လုိ့ ဆုိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ကုသုိလ္ကံတုိ့ နဂါးတုိ့ ဘီလူးတုိ့ဆုိတဲ့ မျမင္ႏုိင္တာေတြကုိ ခ်န္ထားလုိ့ အျခားအရာေတြကေတာ့ ျငင္းကြယ္စရာမရွိတဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းကုိေတာ့ မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ က်င့္သုံးသူ နည္းပါးသြားျပီဟု ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေျမၾကီးထဲျမွဳပ္ႏွံျခင္းအစား မီးခံေသတၱာမ်ား၊ ဘဏ္မ်ားႏွင့္ အာမခံကုမၼဏီမ်ားက အစားထုိးေနရာ၀င္ယူသလားဆုိတာကေတာ့ စဥ္းစားစရာပါ။


ဒါ့အျပင္ ေနာက္ထပ္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံၾကတာကေတာ့
(၁)လယ္-ယာ-ေျမ-ဥယ်ာဥ္ စသျဖင့္ ေရႊ ့ေျပာင္းလုိ့မရတဲ့ အရာေတြေပၚမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားျခင္း ထာ၀ရဥစၥာ၊
(၂) က်ြဲး-ႏြား-ဆင္း-ျမင္း စသျဖင့္ ေရႊ ့ေျပာင္းလုိ့ရတဲ့အရာေတြအေပၚမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားျခင္း ဇဂၤမဥစၥာ၊
(၃) ေရႊ-ေငြ-ေက်ာက္သံ ပတၱျမား စသျဖင့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားျခင္း သံဟာရိမဥစၥာ၊
(၄)သိပၸံပညာ-၀ိဇၨာပညာ-နည္းပညာ၊ စသျဖင့္ အသိပညာ-အတတ္ပညာအေပၚမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားျခင္း အဂၤသမဥစၥာ-တုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။ (၅)ကုသုိလ္ေကာင္းမႈျပဳလုပ္ျခင္းဆုိတဲ့ ရင္းႏွီးျမဳွပ္ႏွံမႈကေတာ့ အႏုဂါမိကဥစၥာလုိ့ ဆုိပါတယ္။
ဒီမွာလည္း အႏုဂါမိကဥစၥာကို ခနေဘးခ်ထားၾကပါစုိ့။ ျမွဳပ္ႏွံမႈေလးမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ ထာ၀ရ၊ ဇဂၤမ၊ သံဟာရိက၊ အဂၤသမ -ဆုိတဲ့ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားဟာ ယေန့တုိင္ က်င့္သုံးေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာလဲ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈျဖစ္တဲ့ ထာ၀ရ၊ ဇဂၤမ၊ သံဟာရိက-ဆုိတဲ့အရာေတြဟာ အသိပညာ အတတ္ပညာကုိ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံျခင္းျဖစ္တဲ့ အဂၤသမဥစၥာနဲ့ ကင္းလုိ့မရဘူးဆုိတာပါ။ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာကုိ ရင္းႏွီးျမဳွပ္ႏွံထားျခင္းသည္ပင္ အျခား ထာ၀ရ-ဇဂၤမ-သံဟာရိက-တုိ့ကုိလည္း ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံျပီးသား ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အသဂၤမဥစၥာျဖစ္တဲ့ အသိပညာ အတတ္ပညာမ်ားကုိ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားတဲ့ လူမ်ဳိးမ်ား၊ ႏုိင္ငံမ်ားသာ ယေန့မ်က္ေမွာက္မွာ ကမၻာ့ထိပ္တန္းလူမ်ဳိး၊ ထိပ္တန္းႏုိင္ငံမ်ားအျဖစ္ ရပ္တည္ေနတယ္ဆုိတာ သိျမင္ျပီး ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။


ေနာက္ထပ္ ဆက္လက္ေဖာ္ျပမဲ့အပုိင္းက ရလာတဲ့ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြကုိ သုံးေဆာင္ခံစားမႈအပုိင္းပါ။ ရရွိလာတဲ့ ဥစၥာပစၥည္းေတြကုိ သံုးေဆာင္ခံစားျခင္းျဖင့္ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္စြာ ျပဳႏုိင္တဲ့အခ်က္ေတြ ဒါမွမဟုတ္ အက်ဳိးရလဒ္ေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ရွာေဖြလုိ့ရရွိခဲ့တဲ့ စည္းစိမ္တုိ့ျဖင့္ မိမိကုိယ္ကုိယ္ ခ်မ္းသာေစပါတယ္။ ႏွစ္သက္ေစပါတယ္။ ခ်မ္းသာကုိ ေကာင္းစြာေဆာင္ႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။ အဲသလုိပါပဲ မိမိနဲ့စပ္ဆက္ေနတဲ့ အမိ အဖ၊ သားသမီး၊ ဇနီးမယား၊ ေဆြမ်ဳိး၊ အလုပ္သမား-ေတြကုိလည္း ခ်မ္းသာေစပါတယ္။ ႏွစ္သက္ေစပါတယ္။ ခ်မ္းသာကုိ ေကာင္းစြာေဆာင္ႏုိင္ေစပါတယ္။


တကယ္ေတာ့ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ့ စည္းစိမ္ဥစၥာျပည့္စုံမႈဟာ ကုိယ္နဲ့စပ္ဆက္ေနတဲ့ အျခားသူေတြကုိ အေထာက္အကူျပဳေနသလုိ အျခားစပ္ဆက္သူမ်ားကလည္း ကုိယ့္ကုိ ျပန္လည္လုိ့ အေထာက္အကူ ျပဳေနပါတယ္။ အေထာက္အကူျပဳျခင္းမ်ားစြာထဲက ဒီေနရာမွာ ဇနီးမယားရဲ့ အေရးပါမႈကုိ ေျပာၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။ ဘ႑ာတုိ့တြင္ မိန္းမဘ႑ာသည္ အျမတ္ဆုံးလုိ့ ဆုိထားတဲ့အတြက္ ခ်စ္ေသာ ယုံၾကည္ရေသာ ဇနီးတစ္ေယာက္ရွိျခင္းဟာ မဂၤလာတစ္ပါးလုိ့ ယူဆရမွာပါ။ ဒါနဲ့စပ္ဆက္လုိ့ “ All great people have had women behind their successes. ၾကီးက်ယ္ထင္ရွားတဲ့လူမ်ားရဲ့ ေအာင္ျမင္မႈေနာက္ကြယ္မွာ ဇနီးမယားရွိတယ္” ဆိုတဲ့ စကားပါ။


ေနာက္တစ္ခုက ျပည့္စုံတဲ့စီးပြါးရွင္တစ္ေယာက္ဟာ ကုန္ခမ္းသြားျခင္းမ်ားစြာထဲက စီးပြါးဥစၥာေတြကုိ ဘယ္လုိနည္းနဲ့ ကုန္ခမ္းေစမလဲဆုိတဲ့အပုိင္းပါ။ အေဆြအမ်ဳိးမ်ားကုိ ေပးကမ္းရပါမယ့္။ ဧည့္သည္တုိ့ကုိ ေပးကမ္းရပါ့မယ္။ ေသလြန္ျပီးတဲ့ အေဆြအမ်ဳိးေတြအတြက္ ရည္စူးျပီး ေပးလႈပူေဇာ္ရပါ့မယ္။ အာဏာပုိင္ဆုိင္သူမ်ား၊ တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ မင္းအားပူေဇာ္ရပါ့မယ္။ နတ္ေတြကုိလည္း ျခြင္းခ်န္ထားလုိ့ မရဘူးဆုိတာပါ။ အဲသလုိပါပဲ ျမင့္ျမတ္တဲ့ သမဏျဗဟၼဏေတြကုိ လႈဒါန္းျခင္း ျပဳလုပ္ၾကရပါ့မယ္။ ဒီသုံးစြဲျခင္းမ်ာကုိေတာ့ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္တဲ့ သုံးေဆာင္ခံစားနည္း၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ နည္းမွန္လမ္းမွန္ ကုန္ခမ္းျခင္းျဖစ္တယ္လုိ့ ဆုိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက- ေရ၊ မီး၊ မင္း၊ ခုိးသူ၊ အေမြခံဆုိးတုိ့ရဲ့ က်ေရာက္လာမည့္ေဘးတုိ့မွ ထက္၀န္းက်င္ ပိတ္ဆုိ့ျပီး ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒါဟာကုိ သင့္ေလ်ာ္တဲ့သုံးေဆာင္မႈလုိ့ ဆုိပါတယ္။


အထက္မွာေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ သုခမ်ားစြာထဲက ဆင့္ပြါးခြဲထြက္လာတဲ့ သုခေတြကေတာ့ - အတၳိသုခ၊ ေဘာဂသုခ၊ အာနဏ်သုခ၊ အန၀ဇၨသုခ-တုိ့ပါ။
(၁)သင့္ေလ်ာ္တဲ့အခ်ိန္အခါမွာ တရားသျဖင့္ ၾကဳိးစားအားထုတ္ျပီး ရရွိလာတဲ့ စည္းစိမ္ေတြရွိလုိ့ ခ်မ္းသာမႈ ၀မ္းေျမာက္မႈရတာက အတၳိသုခပါ။
(၂)တရားသျဖင့္ ရွာေဖြရရွိလာတဲ့ စည္းစိမ္ေတြကုိ သုံးေဆာင္ခံစားႏုိင္၊ ေကာင္းမႈကုိလည္း ျပဳလုပ္ႏုိင္လုိ့ ခ်မ္းသာမႈ ၀မ္းေျမာက္မႈရတာက ေဘာဂသုခပါ။
(၃)နည္းသည္ျဖစ္ေစ မ်ားသည္ျဖစ္ေစ ေၾကြးျမီမ်ားကုိ တစ္ဦးတစ္ေယာက္အား ေပးဆပ္စရာမလုိအပ္လုိ့ ခ်မ္းသာမႈ ၀မ္းေျမာက္မႈရတာက အာနဏ်သုခပါ။
(၄)အန၀ဇၨသုခ -ဆုိတာကေတာ့ အျပစ္မရွိတဲ့ ကာယကံ ၀စီကံ မေနာကံေတြနဲ့ ျပည့္စုံေေနတဲ့အတြက္ ခ်မ္းသာမႈ ၀မ္းေျမာက္မႈရေနတာကုိ ဆုိပါတယ္။
ဒါကုိပဲ ရွိမႈခ်မ္းသာ- အတၳိသုခ၊ သုံးေဆာင္မႈ ခ်မ္းသာ- ေဘာဂသုခ၊ ေၾကြးျမီမရွိမႈ ခ်မ္းသာ- အာနဏ်သုခ၊ အျပစ္မရွိမႈခ်မ္းသာ- အန၀ဇၨသုခ-လုိ့ ဆုိရမွာပါ။

ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့တဲ့ဘ၀တစ္ခုဆုိတာက ပုိင္ဆုိင္မႈေတြနဲ့ သက္ဆုိင္ေနပါတယ္။ ပုိင္ဆုိင္တာေတြကုိ ခံစားသုံးေဆာင္ျခင္း၊ သုံးေဆာင္တတ္ျခင္းဟာလည္း ေပ်ာ္ရႊင္မႈကုိ ျဖစ္ေစတယ္ဆုိတာပါ။ ဒီေနရာမွာ သုံးေဆာင္မႈခ်မ္းသာအပုိင္းကုိ ေနာက္ထပ္ဆင့္ပြါးလုိ့ ခ်ဲ့ကားၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။


ယေန့မ်က္ေမွာက္ကမၻာမွာ လူ့အဖြဲ့အစည္းအတြင္း အသက္ရွင္ေနထုိင္ၾကစဥ္ အၾကီးမားဆုံး ျခိမ္းေျခာက္မႈဟာ တစ္ဦးခ်င္းအလုိက္ ႏုိင္ငံအလုိက္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အၾကမ္းဖက္၀ါဒ ျဖစ္တယ္လုိ့ဆုိပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္း ဇစ္ျမစ္မ်ားကုိ စုံစမ္းမႈအရ အျခားသူမ်ားက အုပ္စုတစ္စုကုိျဖစ္ေစ လူမ်ဳိးတစ္ခုကုိျဖစ္ေစ ေခါင္းပုံျဖတ္ျခင္း၊ သို့မဟုတ္ အျခားလူမ်ဳိးတစ္ခုကုိ တုိက္ခုိက္သိမ္းပုိက္ျခင္း၊ သိမ္းသြင္းဆြဲေဆာင္ျခင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ အျခားအုပ္စုတစ္ခုက လူမ်ဳိးစုတစ္ခု အုပ္စုတစ္စု၏နယ္ေျမကုိ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ျခင္းဟာ အဓိကအေၾကာင္း အခ်က္ျဖစ္တယ္-လုိ့ အၾကံျပဳထားပါတယ္။ မ်က္ေမွာက္ဂလုိဘယ္လုိက္ေဇးရွင္းဟာ မ်ားစြာၾကြယ္၀ခ်မ္းသာေသာ ဘ၀တူ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ညီေနာင္မ်ားက ကမၻာ့အဖြဲ့အစည္းရဲ့ အားနည္းတဲ့ အဖြဲ့အစည္းမ်ားကုိ အျမတ္ထုတ္ရန္ အရင္းရွင္၀ါဒ၏ အျမင့္မားဆုံးတုိးတက္မႈ၏ အထူးျပဳပုံစံတစ္ခု ျဖစ္တယ္-လုိ့ ဆုိထားပါတယ္။ ဒီအဆုိအရ လူသားေတြဟာ ရရွိဖုိ့ပုိင္ဆုိင္ဖုိ့ ခံစားသုံးေဆာင္ဖုိ့အတြက္ အေျပးအလႊားရွာေနပါတယ္။


ခံစားသုံးေဆာင္မႈအပုိင္းမွာေတာ့ သုခအမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ ဖြင့္ဆုိႏုိင္တဲ့အတြက္ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာခံစားမႈအတြက္ ဦးတည္းမလား စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာအတြက္ ရည္စူးမလား ဒါမွမဟုတ္ ဘာသာေရးပုိင္းဆုိင္ရာကို ဦးတည္းမလားဆုိတာပါ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ တစ္ဖက္ကန္းဆုိတဲ့ ကာမဂုဏ္ခ်မ္းသာမႈကုိပဲ လုံး၀ဦးတည္မလား ႏွစ္ဖက္ျမင္ဆုိတဲ့ ကာမဂုဏ္ခ်မ္သားေကာ ျမင့္ျမတ္တဲ့အရာေတြေကာ ျပဳလုပ္မလား ဆုိတာပါ။ ခပ္ျမင့္ျမင့္ေျပာၾကည့္ယင္ေတာ့ လူတစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး၊ ဆုိင္တစ္ဆုိင္နဲ့တစ္ဆုိင္၊ ကုမၼဏီတစ္ခုနဲ့တစ္ခု၊ ႏုိင္ငံတစ္ခုနဲ့တစ္ခု ဘယ္လုိခြဲေ၀သုံးေဆာင္မလဲ ဆုိတာပါ။


ဒီေတာ့ ျမတ္ဗုဒၶရဲ့ေဒသနာေတာ္မ်ားဟာ အနာဂတ္ျပန္လည္ေမြးဖြါးမႈအတြက္ လက္ရွိေပ်ာ္ရႊင္မႈကုိ အခ်ိန္ေရႊ့ဆုိင္းထားတဲ့ ဘာသာေရးဆုိတာရယ္၊ အသက္ရွင္ေနထုိင္စဥ္အတြင္း သူတုိ့၏ဘ၀ကုိ အျမဲတမ္း ေပ်ာ္ရႊင္မႈမရေအာင္ ဘ၀၏ဆုိးျပစ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ အဆက္မျပတ္ တႏႈန္းႏႈန္းစဥ္းစားေနေစတယ္ဆိုတာရယ္-အဲဒါေတြကုိ အထက္ပါ သုခမ်ားက ေျဖရွင္းျပီး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။