ၾကီးမားက်ယ္ျပန့္တဲ့ အိႏၵိယရဲ့ ထင္ရွားတဲ့က်မ္း မဟာဘာရတက ေျပာထားပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ “အဟိ ံသ ဒါမွမဟုတ္ အၾကမ္းမဖက္ျခင္းဟာ ခမ္းနားၾကီးက်ယ္လြန္းတဲ့ ဓမၼ ျဖစ္တယ္” ဆုိတာပါပဲ။ အဟိ ံသဟာ တုိင္းတစ္ပါးသားတုိ့ရဲ့ စုိးမုိးခ်ယ္လွယ္မႈေအာက္မွ တုိင္းျပည္ လြတ္ေျမွာက္ဖုိ့ M K ဂႏၶီကုိ ကူညီခဲ့တဲ့ လြန္စြာ ထိေရာက္တဲ့ နည္းလမ္းထဲက တစ္ခုအပါအ၀င္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အဟိ ံသ-ဆုိတဲ့စကားလုံးဟာ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အနာတရျဖစ္ျခင္း၊ ထိခုိက္ျခင္းလုိ့ အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္တဲ့ ဆန္စခရစ္ၾကိယာ “ဟိ ံသ္” မွ ဆင္းသက္လာပါတယ္။ ဒီအၾကမ္းဖက္တဲ့ ညႊတ္ယိမ္းမႈ၊ သက္ေရာက္မႈ မရွိေတာ့ျခင္းဟာ အဟိ ံသပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းမဖက္ျခင္းနဲ့ပတ္သက္လုိ့ လက္ေတြ့က်င့္သုံးႏုိင္မႈဟာ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ့ အဲဒီရဲ့ အေၾကာင္းရင္ျမစ္မ်ားဆုိင္ရာကုိ တတ္သိနားလည္ျခင္းေၾကာင့္လုိ့ ယူဆသတ္မွတ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္ျခင္းရဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းတရားဟာ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း၊ ျငိမ္းခ်မ္းျခင္းနဲ့ ျပည့္စုံျခင္းျဖင့္ ထူးျခားတဲ့ သြင္ျပင္လကၡဏာကုိ ေဖာ္ျပတဲ့ စစ္မွန္တဲ့သဘာ၀နဲ့ပတ္သက္လုိ့ မသိနားမလည္မႈမွာ တည္ရွိပါတယ္။ ဒီမသိနားမလည္မႈဟာ မလုံျခဳံမႈ၊ အတၱဆန္မႈ၊ အမုန္းတရား၊ ရန္လုိမႈနဲ့ ျပဳိင္ဆုိင္လုိျခင္းဆီသုိ့ အက်ဳိးသက္ေရာက္ ေစပါတယ္။
မသိနားမလည္မႈဟာ သူ့ရဲ့ကုိယ့္က်ဳိးအတၱဆုိင္ရာ လုိအပ္ခ်က္မ်ားကုိ ျဖည့္ဆည္းရန္ အၾကမ္းဖက္ျခင္းကုိ က်င့္သုံးဖုိ့ လူသားကုိ ေမာင္းႏွင္တြန္းပုိ့ပါတယ္။ “အသက္ရွင္ေနထုိင္တဲ့သတၱ၀ါမ်ားကုိ ထိခုိက္နာက်င္ေအာင္ မလုပ္ပါနဲ့ ” လုိ့ က်မ္းဂန္မ်ားက အၾကံျပဳထားတာဟာ ဒီအေၾကာင္းတရားအတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ မိမိကုိယ္ကုိ မထိခုိက္ေစလုိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အက်ြႏု္ပ္တုိ့ဟာ မိမိတုိ့ မျပဳလုပ္လုိတဲ့ အရာကုိ အျခားသူမ်ားကုိလည္း မျပဳလုပ္ေစသင့္ပါဘူး။ ဒီနည္းလမ္းျဖင့္ အဟိ ံသဟာ စၾက၀ဠာရဲ့ စီစဥ္ညႊန္ၾကားခ်က္ကုိ ကာကြယ္ေပးဖုိ့ မရွိမျဖစ္ စၾက၀ဠာဆုိင္ရာဥပေဒတစ္ခု ျဖစ္လာပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္ျခင္းမွာ အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆုိ၊ အေတြးမ်ားဆုိတဲ့ အဆင့္ ၃-ဆင့္ ရွိပါတယ္။ အျပဳအမူအဆင့္မွာေတာ့ အၾကမ္းမဖက္ျခင္းဟာ အျပည့္အ၀ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ အေၾကာင္းကေတာ့ အၾကမ္းဖက္ျခင္းရဲ့ အခ်ဳိ့အတုိင္းအတာမ်ားဟာ ဘ၀ရဲ့ အသက္ရွင္ရပ္တည္ေနႏုိင္ဖုိ့အတြက္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္ႏုိင္ပါတယ္။ စားျခင္း၊ ေၾကာ္ေလွာ္ခ်က္ျပဳတ္ျခင္း၊ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းနဲ့ သန့္ရွင္းေရးစတဲ့ အိမ္တြင္းေ၀ယ်ာ၀စၥအလုပ္မ်ားမွာေတာင္ အရြယ္ပမာဏ အလြန္ေသးငယ္တဲ့ ဇီ၀သက္ရွိ အမ်ဳိးအစားမ်ားကုိ စေတးျခင္းမ်ား ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီအဆင့္မွာ အဟိ ံသကုိ က်င့္သုံးမႈအပုိင္းဟာ တုံးလုံးဗလာျဖစ္တဲ့ အနိမ့္ဆုံးထိ အၾကမ္းဖက္မႈကုိ ေလ်ာ့နည္းေအာင္လုပ္ဖုိ့ အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္ပါလိမ့္မယ္။
အက်ြႏ္ုပ္တုိ့ဟာ အက်ြႏ္ုပ္တုိ့အတြက္ လုိအပ္ခ်က္မ်ား တုိး၍တုိး၍လာေလေလ၊ အဲဒီေနာက္ အက်ြႏု္ပ္တုိ့ဟာ ျဖဳန္းတီးမႈ မ်ားျပားလာေလေလ အၾကမ္းဖက္မႈ ၾကီးမားလာေလေလ- ဆုိတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါနဲ့ပတ္သက္လုိ့ သိနားလည္တာတစ္ခုကေတာ့ မိမိရဲ့လုိအပ္ခ်က္မ်ားစြာကုိ ျဖတ္ေတာက္ျပီး တတ္ႏုိင္ယင္တတ္ႏုိင္သေလာက္ ရုိးရွင္းတဲ့ဘ၀မွာ ေနထုိင္ဖုိ့ လုိအပ္ပါလိမ့္မယ္။ ဂႏၶီရဲ့အေထာက္အထားမွာေတာ့ သူ၀တ္ဆင္ထားတဲ့ လံကြတ္တီက ဒီအယူအဆကုိ သေကၤတအမွတ္အသား ျပဳထားတာပဲျဖစ္ပါတယ္။
အစားအစာမ်ားနဲ့စပ္လ်ဥ္းလုိ့ သက္သက္လြတ္စားတဲ့၀ါဒကုိ ေရြးခ်ယ္ျခင္းဟာ အဟိ ံသနဲ့ပတ္သက္လုိ့ ထုတ္ေဖာ္ျပသမႈ တစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီအရာမ်ားမွာေတာင္ အသက္ဇီ၀ရွိ သစ္ပင္မ်ားကုိ ဖ်က္ဆီးျခင္းမ်ား ပါ၀င္ေနပါတယ္။ သည့္အျပင္ အက်ြုႏု္ပ္တုိ့ဟာ စကားလုံးမ်ားမွတဆင့္ အျခားသူမ်ားကုိ ထိခုိက္နာက်င္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ဘဂ၀ါဂီတမွာ Sri Krishna က ေျပာသည္မွာ “ ခ်ဳိသာတဲ့၊ မွန္ကန္ျပီး အက်ဳိးလည္းရွိတဲ့၊ နာက်င္မႈကုိ မျဖစ္ေစတဲ့ စကားမ်ားကုိ သုံးစြဲေျပာဆုိျခင္းဟာ စကားလုံးမ်ားနဲ့ပတ္သက္လုိ့ ျခဳိးျခံခ်ြတာေရးကုိ ျဖစ္ေစတယ္ ” ဆုိတာပါပဲ။
စကားလုံးမ်ားရဲ့အဆင့္ အဟိ ံသထက္ စိတ္ရဲ့အဆင့္ အဟိ ံသက ပုိလုိ ႏုဴးည့ံသိမ္ေမြ့ပါတယ္။ အျခားသူမ်ားအတြက္ ထိခုိက္နာက်င္ေစတဲ့ အေတြးမ်ားကုိ စိတ္ထဲသုိ၀ွက္ထားျခင္းမ်ားဟာလည္းပဲ အၾကမ္းဖက္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မ်ားစြာ လက္သင့္ခံထားတဲ့အခါ အၾကမ္းဖက္ျခင္းက အေျပာအဆုိ အျပဳအမူမ်ားမွတဆင့္ ထြက္ေပါက္ကုိ ရွာေဖြဖုိ့ ဦးတည္သြားပါတယ္။ စိတ္ထဲမွာ စကားလုံးမ်ား အျပဳအမူမ်ားကုိ ထုတ္လုပ္ ျဖစ္ေပၚေစျပီး ဒါဟာ အေတြးစိတ္ကူးထဲမွာ အၾကမ္းဖက္ျခင္းျဖစ္ပြားတဲ့ေနရာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒ့ါေၾကာင့္ ပထမဆုံး ေျခလွမ္းဟာ စိတ္ရဲ့အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈကုိ ထိန္းသိမ္းဟန့္တားဖုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါကုိျပဳလုပ္ဖုိ့နည္းလမ္းတစ္ခုကေတာ့ အဆက္မျပတ္ ထပ္ကာထပ္ကာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့အေတြးမ်ားနဲ့ စိတ္ကုိ ျဖည့္တင္းထားဖုိ့ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာကေတာ့ အခ်ဳိ့သူမ်ားအဖုိ့ သူ့ရဲ့စိတ္မွာ ေဒါသမ်ား၊ အမုန္းတရားမ်ား၊ မနာလုိမႈမ်ား ဖိစီးျပည့္လွ်ံေနမယ္ဆုိယင္ အၾကမ္းဖက္မႈဆီသုိ့ယိမ္းယုိင္ေနတဲ့ စိတ္ကုိ ေဆးေၾကားပစ္ဖုိ့ အက်ြႏုပ္တုိ့ဟာ ခြင့္လႊတ္ျခင္း၊ သည္းခံျခင္း၊ လုိက္ေလ်ာျခင္းဆုိတဲ့ ခံစားထိေတြ့မႈမ်ားျဖင့္ စိတ္မွာ ဖုံးလႊမ္းထားႏုိင္ပါတယ္။
မွန္ကန္တဲ့သဘာ၀ကုိ မသိနားမလည္းမႈက အေတြး၊ အေျပာအဆုိနဲ့ အျပဳအမူအဆင့္မ်ားမွာ အၾကမ္းဖက္ဖုိ့ အက်ဳိးဆက္ကုိ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ဒ့ါေၾကာင့္ စကားလုံးေ၀ါဟာရရဲ့ စစ္မွန္တဲ့ အနက္အဓိပၸါယ္မွာ အသိပညာဟာ အဟိ ံသပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ္၊ ႏႈတ္၊ စိတ္ သုံးခုလုံးမွာ အဟိ ံသကုိ လက္ေတြ့ က်င့္သုံးျခင္းဟာ အသိပညာကုိ ရရွိဖုိ့အတြက္ လမ္းခင္းေပးထားျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အဟိ ံသနဲ့ပတ္သက္တဲ့ ကိရိယာတန္ဆာပလာကေတာ့ ရဲေဘာ္ရဲဘက္သတၱ၀ါမ်ား၊ တိရိစၦာန္မ်ား၊ ပုိးမႊားမ်ား၊ သစ္ပင္မ်ားနဲ့ ဖန္တီးခံအရာအားလုံးအေပၚ ခံစားတုံ့ျပန္ႏုိင္မႈလုိ့ ယူဆသတ္မွတ္ပါတယ္။ အျခားသူမ်ားရဲ့ လုိအပ္ခ်က္မ်ားနဲ့ပတ္သက္လုိ့ နားလည္သေဘာေပါက္မႈနဲ့ သူတုိ့ကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးဖုိ့ ဖန္တီးယူရတဲ့ အားထုတ္ ၾကဳိးပမ္းမႈမ်ားဟာ မိမိရဲ့ကုိယ္ပုိင္လုိအပ္ခ်က္မ်ားမွ အစေတးခံ စြန့္လႊတ္အနစ္နာခံရမႈမ်ား လုိအပ္ပါတယ္။ အဟိ ံသဟာ ခမ္းနားၾကီးက်ယ္လြန္းတဲ့ ဓမၼေတာ့မဟုတ္ အဲဒါဟာ ဓမၼမွ်သာ ျဖစ္တယ္- ဆုိတာပါပဲ။
အဟိ ံသ-ဆုိတဲ့စကားလုံးဟာ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အနာတရျဖစ္ျခင္း၊ ထိခုိက္ျခင္းလုိ့ အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္တဲ့ ဆန္စခရစ္ၾကိယာ “ဟိ ံသ္” မွ ဆင္းသက္လာပါတယ္။ ဒီအၾကမ္းဖက္တဲ့ ညႊတ္ယိမ္းမႈ၊ သက္ေရာက္မႈ မရွိေတာ့ျခင္းဟာ အဟိ ံသပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းမဖက္ျခင္းနဲ့ပတ္သက္လုိ့ လက္ေတြ့က်င့္သုံးႏုိင္မႈဟာ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ့ အဲဒီရဲ့ အေၾကာင္းရင္ျမစ္မ်ားဆုိင္ရာကုိ တတ္သိနားလည္ျခင္းေၾကာင့္လုိ့ ယူဆသတ္မွတ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္ျခင္းရဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းတရားဟာ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း၊ ျငိမ္းခ်မ္းျခင္းနဲ့ ျပည့္စုံျခင္းျဖင့္ ထူးျခားတဲ့ သြင္ျပင္လကၡဏာကုိ ေဖာ္ျပတဲ့ စစ္မွန္တဲ့သဘာ၀နဲ့ပတ္သက္လုိ့ မသိနားမလည္မႈမွာ တည္ရွိပါတယ္။ ဒီမသိနားမလည္မႈဟာ မလုံျခဳံမႈ၊ အတၱဆန္မႈ၊ အမုန္းတရား၊ ရန္လုိမႈနဲ့ ျပဳိင္ဆုိင္လုိျခင္းဆီသုိ့ အက်ဳိးသက္ေရာက္ ေစပါတယ္။
မသိနားမလည္မႈဟာ သူ့ရဲ့ကုိယ့္က်ဳိးအတၱဆုိင္ရာ လုိအပ္ခ်က္မ်ားကုိ ျဖည့္ဆည္းရန္ အၾကမ္းဖက္ျခင္းကုိ က်င့္သုံးဖုိ့ လူသားကုိ ေမာင္းႏွင္တြန္းပုိ့ပါတယ္။ “အသက္ရွင္ေနထုိင္တဲ့သတၱ၀ါမ်ားကုိ ထိခုိက္နာက်င္ေအာင္ မလုပ္ပါနဲ့ ” လုိ့ က်မ္းဂန္မ်ားက အၾကံျပဳထားတာဟာ ဒီအေၾကာင္းတရားအတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ မိမိကုိယ္ကုိ မထိခုိက္ေစလုိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အက်ြႏု္ပ္တုိ့ဟာ မိမိတုိ့ မျပဳလုပ္လုိတဲ့ အရာကုိ အျခားသူမ်ားကုိလည္း မျပဳလုပ္ေစသင့္ပါဘူး။ ဒီနည္းလမ္းျဖင့္ အဟိ ံသဟာ စၾက၀ဠာရဲ့ စီစဥ္ညႊန္ၾကားခ်က္ကုိ ကာကြယ္ေပးဖုိ့ မရွိမျဖစ္ စၾက၀ဠာဆုိင္ရာဥပေဒတစ္ခု ျဖစ္လာပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္ျခင္းမွာ အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆုိ၊ အေတြးမ်ားဆုိတဲ့ အဆင့္ ၃-ဆင့္ ရွိပါတယ္။ အျပဳအမူအဆင့္မွာေတာ့ အၾကမ္းမဖက္ျခင္းဟာ အျပည့္အ၀ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ အေၾကာင္းကေတာ့ အၾကမ္းဖက္ျခင္းရဲ့ အခ်ဳိ့အတုိင္းအတာမ်ားဟာ ဘ၀ရဲ့ အသက္ရွင္ရပ္တည္ေနႏုိင္ဖုိ့အတြက္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္ႏုိင္ပါတယ္။ စားျခင္း၊ ေၾကာ္ေလွာ္ခ်က္ျပဳတ္ျခင္း၊ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းနဲ့ သန့္ရွင္းေရးစတဲ့ အိမ္တြင္းေ၀ယ်ာ၀စၥအလုပ္မ်ားမွာေတာင္ အရြယ္ပမာဏ အလြန္ေသးငယ္တဲ့ ဇီ၀သက္ရွိ အမ်ဳိးအစားမ်ားကုိ စေတးျခင္းမ်ား ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီအဆင့္မွာ အဟိ ံသကုိ က်င့္သုံးမႈအပုိင္းဟာ တုံးလုံးဗလာျဖစ္တဲ့ အနိမ့္ဆုံးထိ အၾကမ္းဖက္မႈကုိ ေလ်ာ့နည္းေအာင္လုပ္ဖုိ့ အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္ပါလိမ့္မယ္။
အက်ြႏ္ုပ္တုိ့ဟာ အက်ြႏ္ုပ္တုိ့အတြက္ လုိအပ္ခ်က္မ်ား တုိး၍တုိး၍လာေလေလ၊ အဲဒီေနာက္ အက်ြႏု္ပ္တုိ့ဟာ ျဖဳန္းတီးမႈ မ်ားျပားလာေလေလ အၾကမ္းဖက္မႈ ၾကီးမားလာေလေလ- ဆုိတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါနဲ့ပတ္သက္လုိ့ သိနားလည္တာတစ္ခုကေတာ့ မိမိရဲ့လုိအပ္ခ်က္မ်ားစြာကုိ ျဖတ္ေတာက္ျပီး တတ္ႏုိင္ယင္တတ္ႏုိင္သေလာက္ ရုိးရွင္းတဲ့ဘ၀မွာ ေနထုိင္ဖုိ့ လုိအပ္ပါလိမ့္မယ္။ ဂႏၶီရဲ့အေထာက္အထားမွာေတာ့ သူ၀တ္ဆင္ထားတဲ့ လံကြတ္တီက ဒီအယူအဆကုိ သေကၤတအမွတ္အသား ျပဳထားတာပဲျဖစ္ပါတယ္။
အစားအစာမ်ားနဲ့စပ္လ်ဥ္းလုိ့ သက္သက္လြတ္စားတဲ့၀ါဒကုိ ေရြးခ်ယ္ျခင္းဟာ အဟိ ံသနဲ့ပတ္သက္လုိ့ ထုတ္ေဖာ္ျပသမႈ တစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီအရာမ်ားမွာေတာင္ အသက္ဇီ၀ရွိ သစ္ပင္မ်ားကုိ ဖ်က္ဆီးျခင္းမ်ား ပါ၀င္ေနပါတယ္။ သည့္အျပင္ အက်ြုႏု္ပ္တုိ့ဟာ စကားလုံးမ်ားမွတဆင့္ အျခားသူမ်ားကုိ ထိခုိက္နာက်င္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ဘဂ၀ါဂီတမွာ Sri Krishna က ေျပာသည္မွာ “ ခ်ဳိသာတဲ့၊ မွန္ကန္ျပီး အက်ဳိးလည္းရွိတဲ့၊ နာက်င္မႈကုိ မျဖစ္ေစတဲ့ စကားမ်ားကုိ သုံးစြဲေျပာဆုိျခင္းဟာ စကားလုံးမ်ားနဲ့ပတ္သက္လုိ့ ျခဳိးျခံခ်ြတာေရးကုိ ျဖစ္ေစတယ္ ” ဆုိတာပါပဲ။
စကားလုံးမ်ားရဲ့အဆင့္ အဟိ ံသထက္ စိတ္ရဲ့အဆင့္ အဟိ ံသက ပုိလုိ ႏုဴးည့ံသိမ္ေမြ့ပါတယ္။ အျခားသူမ်ားအတြက္ ထိခုိက္နာက်င္ေစတဲ့ အေတြးမ်ားကုိ စိတ္ထဲသုိ၀ွက္ထားျခင္းမ်ားဟာလည္းပဲ အၾကမ္းဖက္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မ်ားစြာ လက္သင့္ခံထားတဲ့အခါ အၾကမ္းဖက္ျခင္းက အေျပာအဆုိ အျပဳအမူမ်ားမွတဆင့္ ထြက္ေပါက္ကုိ ရွာေဖြဖုိ့ ဦးတည္သြားပါတယ္။ စိတ္ထဲမွာ စကားလုံးမ်ား အျပဳအမူမ်ားကုိ ထုတ္လုပ္ ျဖစ္ေပၚေစျပီး ဒါဟာ အေတြးစိတ္ကူးထဲမွာ အၾကမ္းဖက္ျခင္းျဖစ္ပြားတဲ့ေနရာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒ့ါေၾကာင့္ ပထမဆုံး ေျခလွမ္းဟာ စိတ္ရဲ့အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈကုိ ထိန္းသိမ္းဟန့္တားဖုိ့ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါကုိျပဳလုပ္ဖုိ့နည္းလမ္းတစ္ခုကေတာ့ အဆက္မျပတ္ ထပ္ကာထပ္ကာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့အေတြးမ်ားနဲ့ စိတ္ကုိ ျဖည့္တင္းထားဖုိ့ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာကေတာ့ အခ်ဳိ့သူမ်ားအဖုိ့ သူ့ရဲ့စိတ္မွာ ေဒါသမ်ား၊ အမုန္းတရားမ်ား၊ မနာလုိမႈမ်ား ဖိစီးျပည့္လွ်ံေနမယ္ဆုိယင္ အၾကမ္းဖက္မႈဆီသုိ့ယိမ္းယုိင္ေနတဲ့ စိတ္ကုိ ေဆးေၾကားပစ္ဖုိ့ အက်ြႏုပ္တုိ့ဟာ ခြင့္လႊတ္ျခင္း၊ သည္းခံျခင္း၊ လုိက္ေလ်ာျခင္းဆုိတဲ့ ခံစားထိေတြ့မႈမ်ားျဖင့္ စိတ္မွာ ဖုံးလႊမ္းထားႏုိင္ပါတယ္။
မွန္ကန္တဲ့သဘာ၀ကုိ မသိနားမလည္းမႈက အေတြး၊ အေျပာအဆုိနဲ့ အျပဳအမူအဆင့္မ်ားမွာ အၾကမ္းဖက္ဖုိ့ အက်ဳိးဆက္ကုိ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ဒ့ါေၾကာင့္ စကားလုံးေ၀ါဟာရရဲ့ စစ္မွန္တဲ့ အနက္အဓိပၸါယ္မွာ အသိပညာဟာ အဟိ ံသပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ္၊ ႏႈတ္၊ စိတ္ သုံးခုလုံးမွာ အဟိ ံသကုိ လက္ေတြ့ က်င့္သုံးျခင္းဟာ အသိပညာကုိ ရရွိဖုိ့အတြက္ လမ္းခင္းေပးထားျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အဟိ ံသနဲ့ပတ္သက္တဲ့ ကိရိယာတန္ဆာပလာကေတာ့ ရဲေဘာ္ရဲဘက္သတၱ၀ါမ်ား၊ တိရိစၦာန္မ်ား၊ ပုိးမႊားမ်ား၊ သစ္ပင္မ်ားနဲ့ ဖန္တီးခံအရာအားလုံးအေပၚ ခံစားတုံ့ျပန္ႏုိင္မႈလုိ့ ယူဆသတ္မွတ္ပါတယ္။ အျခားသူမ်ားရဲ့ လုိအပ္ခ်က္မ်ားနဲ့ပတ္သက္လုိ့ နားလည္သေဘာေပါက္မႈနဲ့ သူတုိ့ကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးဖုိ့ ဖန္တီးယူရတဲ့ အားထုတ္ ၾကဳိးပမ္းမႈမ်ားဟာ မိမိရဲ့ကုိယ္ပုိင္လုိအပ္ခ်က္မ်ားမွ အစေတးခံ စြန့္လႊတ္အနစ္နာခံရမႈမ်ား လုိအပ္ပါတယ္။ အဟိ ံသဟာ ခမ္းနားၾကီးက်ယ္လြန္းတဲ့ ဓမၼေတာ့မဟုတ္ အဲဒါဟာ ဓမၼမွ်သာ ျဖစ္တယ္- ဆုိတာပါပဲ။